चुनावको अन्यौलता ः नेता संकटमा –धर्मेन्द्र कुमार झा

चुनावको अन्यौलता ः नेता संकटमा  –धर्मेन्द्र कुमार झा

दोस्रो संविधानसभाको चुनाव निर्धारित समय तालिकामा हुने अन्यौलता देखिएको कुरा कहिं(कहिंबाट आइरहेको छ । तर नेता र कार्यकर्ताहरु पूरै चुनावमै वातावरणमा रंगीसकेका छन । आ(आफ्ना गच्छे अनुसार शक्ति प्रदर्शन तथा पैसो खर्च गर्नमा लागि सकेका छन । यहाँ सवाल उठ्छ की तोकिएको मिति मंसिर ४ गते चुनाव हुन्छ की हुँदैन । इमान्दारी पूर्वक भन्ने हो भने यस प्रश्नको जवाफ कुनै नेपालीले दिन सक्दैन । किनभने नेपालमा अड्कल नगरेका कुराहरु वढी हुँदा रहेछन । जसका प्रमुख कारण हो वैदेशिक प्रभाव । विशेष सुत्र अनुसार अहिले केही दिन देखि दिल्ली देखि काठमान्डौ सम्म विभिन्न राष्टूका कुटनैतिक निकायहरु सम्मलित बैठकहरु चलिरहेका छन । केही राष्टिूय स्तरका नेता लगायत व्यापारीहरुलाई यो कुराको भान भएको छ । जसका कारण चुनावी रंग केही फिका भएको छ । लगभग एक सात मात्रै चुनावी यूद्धको हँदा हुँदै जुन मात्रामा चुनावी यूद्धको तयारी हुनुपर्ने त्यसमा अभाव देखिरहेको छ । यसरी चुनावको मुखमा आएर चुनावकै अन्यौलता भएपछि नेताहरु संकटमा परेका छन ।
यस अवस्थाको कारण नेताहरु मानसीक आर्थिक र नैतिक संकटमा पर्ने सम्भावना देखिन्छ । राजनीतिक दल तथा नेता स्वयमले आफ्नो पुरै शक्ति लगाएर चुनावको दौडमा हौम्मी सकेका छन । कुनै कारण वश चुनाव स्थगित भयो भने ती नेता तथा दलहरुलाई ठुलो छतीको सामना गर्नुपर्ने छ । र तिनीहरुले बनाएका स्थितिमा अवश्य नै फेरवदल हुनेछ । त्यस्ता फेरबदलमा राजनीतिक खेलाडीहरुले मौका हातमा पार्ने छन । हुन त यी कुराले देश पनि अनिर्णयको घेराबन्दीमा पर्नेछ र देशको वैकासिक गतिमा ब्रेक लाग्छ त्यति नै समय सम्म देश पनि अन्यौलतामा फस्दै जान्छ । चुनावको अन्यौलता विभिन्न कारणले गर्दा छरपष्ट भइरहेको छ । वैद्य समुहको विरोध तथा १० दिने आम हड्ताल र विभिन्न ठाउँमा आचार संहिताको उलंघनसँगै असुरक्षाको वातावरण । त्यसैगरी ७४ हजार चुुनावी पर्यवेक्षकले पाएको पर्यवेक्षणको जिम्मेवारीका लागि पाउनुपर्ने आवश्यक वैदेशिक सहयोगमा आनाकानीले सोच्न वाध्य तुल्याएको छ । दातृ राष्टूहरु तथा संघ संस्थाले पर्यवेक्षणका लागि दिने सहयोग अहिले सम्म रोकेर राखेको छ ।उनीहरु ठोस निर्णयको प्रतिक्षामा छन । त्यसैगरी राजनैतिक दलहरुलाई सहयोग गर्ने व्यापारीहरु पनि आफ्नो पूँजी लगाउन हिच्चकिचाई रहेका छन । कुनै राजनीतिक दल यो कुरा खुलेर भन्न सकिरहेका छैनन । उनीहरु पहिलो संविधानसभाले संविधान बनाउने ठोकुवा गरे झै दोस्रो संविधानसभा चुनाव हुने कुराको ठोकुवा गरिरहेका छन । पहिलो संविधानसभाको अवसान हुने बेलासम्म सबैले संविधान बन्छ भनेर भन्दा भन्दा अवसान भए र कसैले नैतिक जिम्मेवारी लिएन उल्टै ओझेलमा पारे । त्यसैगरी यिनीहरु फेरी चुनावको मुखमा आएर भन्ने त होइन होला ?
१ करोड २१ लाख ४७ हजार ८ सय ६५ मतदाताको अधिकारलाई कुष्ठित गर्ने खिचडी पाकिरहेको छ । १७ हजार १ सय ३१ उम्मेदवारको भाग्य निर्धारण गर्न र सार्थक संविधान बनाउन राज्यले २ लाख १५ हजार कर्मचारी र २ लाख १५ हजार सुरक्षाकर्मी परिचालन गरेको छ । जसका निम्ति ७ अर्ब ७५ करोड कम्तीमा राज्यको कोष खर्च हुने छ । यसरी राज्यको ढुकुटी रित्याएर बारम्बार चुनाव गराउनु पनि देशको हितमा हुने छैन । अबको स्थितिमा चुनाव भए वा नभए पनि राष्टूको पैसा जोगिने वाला छैन । विभिन्न बाहानामा संविधता विरोधी शक्तिहरु चुनाव भाँड्नमा लागि परेका छन । वास्तवमा भन्ने हो भने यो चुनाव विशेषगरी मधेशी समुदाय, महिला, जनजाति तथा दलित लगायतका पिछडिएका वर्गकै लागि हो । अन्यले त पानीको आर सँगै विस्तारै पुग्दै अर्को किनारा लिन मात्रै खोजेको हो । अब संविधानसभा चुनावको सुरक्षित अवतरण गर्ने अभिभारा यिनै समुदाय तथा वर्गहरु माथि छ । जुन पूरा गर्नु नैतिक जिम्मेवारी हो । चुनावी माहोललाई नियाल्दा केही राजनैतिक कार्यकर्ता र दलाल बाहेक आम जनताले निर्णय लिएको पाइदैन कि कुन व्यक्ति वा दललाई भोट दिने । यसका एउटै कारण हो राजनीतिक दल तथा नेताहरुबाट आस्था उठनु । त्यसमा पनि नेताज्यूहरु फिल्डमा जनता समक्ष आफ्नो संवैधानिक एजेन्डा भन्दा एक अर्कालाई गाली गर्न तथा साना तिना विकासका एजेन्डामा अल्झाउनमा लागेका छन । कुनै पनि एगंलबाट यो संविधानसभाको चुनाव जस्तो लागि रहेको छैन । अहिले सबैका चुनावी प्रचा(पम्पलेटहरुमा मधेशकी गुणगाण देखिन्छ । तर चुनाव सिध्ने वित्तिकै नेपालमा मधेस नै छैन भन्ने जमातको विगविगी हुन्छ । अघिल्लो सभामा कसले तपाईको हकमा कुरा गर्यो कसले तपाईको विरोध त्यो कुरालाई सम्झिनै पर्छ । यो संसदीय चुनाव होइन कि यसमा विकासका एजेन्डाले प्राथमिकता पाउनुपर्छ यो धेरै वर्ष पछि आउने संविधानसभाको चुनाव हो यसमा अधिकारका एजेन्डाले प्राथमिकता पाउनुपर्छ । इमान्दार र भद्र व्यक्तिको काँधमा अधिकार सहितका एजेन्डा सभामा पठाइयो भने त्यो स्थापित हुन्छ नत्र भने ‘अ स्टोरी अफ मधेस’ को पात्रहरु झै सानो लोभका कारण तपाईका एजेन्डा बाटोमै छोडेर भुइयक्करमा फस्ला ।
समग्र रुपमा सबै पक्षलाई नियाल्दा अहिले जसरी भए पनि सार्थक संविधानसभाको चुनाव गराउनु आज जनताको दायित्व हुन आउँछ । आम जनताको खबरदारी विना त्यो सम्भव छैन । हुन त वर्तमान चुनावी सरकारले आफ्नो तर्फबाट कुनै कसर छोडेको छैन । किन भने चुनाव गराउनु उनीहरुको बाध्यता नै हो । चुनाव नगराए उनीहरु असफल हुने छ । तर तिनीहरुको यो आवश्यकता पक्कै पनि होइन । यो आवश्यकता हो मुलधारबाट बाहिर रहेका आम नेपालीको । अर्को वर्षको तुलनामा पक्कै पनि यस वर्ष आचार संहिताको पालना वढी भएको छ । तथापी चुनावको अन्यौलता छ । जहाँ सम्म वैद्य समुहको कुरा छ । उसलाई पनि सकारात्मक हिंसावले संविधानसभामा सम्मलित गराउनु पर्छ । र उनीहरु पनि आफै सहभागि हुनु पर्छ यो त सकारात्मक हिसावले विपक्षीमा बस्नु पर्छ । बन्द हडताल गरेर आम जनताको अधिकारलाई कुन्ठित गर्नु हुँदैन । नेताज्यूहरु पनि कमोई खाने भाँडो बनाउनु भन्दा सार्थक संविधान बनाउने अभिभारा पुरा गर्नुपर्छ । त्यसैगरी वैदेशिक दातृ तथा मित्र राष्टूहरु चुनाव भाँडनु भन्दा चुनाबमा आवश्यक सहयोग गरी चुनाव सम्पन्न गराउन शक्ति खर्चिनु पर्छ । र अन्ततः आम नेपालीले तत्काल व्यक्तिगत स्वार्थ त्यागी वैकासिक मुद्धा भन्दा संघियता सहितका संविधान बनाउने दललाई सहयोग गरी आफ्नो अधिकार सुनिश्चित गर्न लाग्नु पर्छ । साथै जातीय निराधार इमोशनल व्लैकमेलबाट अलग हुनुपर्छ र चुनावको अन्यौलतालाई चिर्नमा सहयोग गर्नुपर्छ ।




मिति ः २०७०÷७÷२४