अन्तरबार्ता ः म अदालतबाट स–सम्मान रिहा त हुन्छु नै, जीवनाथ चौधरीलाई कानुन अनुसार कारवाही हुन्छ ः संजय साह

जनकपुरका संचार उद्यमि तथा व्यापारी अरुण सिंघानिया हत्याको अभियूक्त निलम्बित सांसद संजय कुमार साह अहिले धनुषा जिल्ला अदालतमा बयान गरिरहेका छन् । अदालतमा बयान सकेर लञ्च खानेबेलामा द एक्सक्लुसिभका सम्पादक अजय अनुरागीले साहसँग विभिन्न विषयमा गरिएको कुराकानीको सम्पादीत अंश ः

तपार्इँलाई जिल्ला अदालत धनुषामा किन उपस्थित गराइएको हो ?
संचार उद्यमी अरुण सिंघानिया हत्यामा र जनकपुर बम काण्डमा प्रतिवादी बनाएर मुद्दा चलाएपछि आफु बयानको लागि जिल्ला अदालतमा उपस्थित भएको हुँ । म चाहन्छु, सिंघानिया हत्याको वास्तविक अपराधी पत्ता लागोस् । मलाई जसरी यस मुद्दामा फसाइएको छ, यसको सत्यतथ्य छानबिन गर्न नार्को र पोलियोग्राफी टेष्ट होस् । मिसिल र कागजबाट देखिन्छ कि यस घटनामा वास्तविक अपराधीलाई उन्मुक्ती दिएको हो । यदि म त्यस घटनामा संलग्न हो भने नर्को प्रविधिबाट दूधको दूध र पानीको पानी निकालोस् ।
तपाईलाई कुन मुद्दामा फसाइएको हो र ?
मलाई बम काण्ड र अरुण सिंघानिया हत्यामा समेत फसाइएको हो । दुइटै घटनामा अदालतमा प्रस्तुत भएको मिसिलबाट नै आफूलाई फसाइएको प्रष्टै देखिन्छ । त्यसैले म पटकपटक दुइटै घटनाको सत्यतथ्य बाहिर आओस् र पोलियोग्राफी टेष्ट नै सर्वोत्तम विकल्प भएको कारणले त्यसको माँग गरिरहेको छु ।
तर घटनाक मुख्य सुटरले तपाईकै निर्देशनमा नै सिंघानियाको हत्या भएको बयान दिएका छैनन त ?
कहाँ भनेका छन उसले मेरो नाउँ । उसले भनेका छन, चनरदीप यादवले भनेपछि मैले मारेको हो । उसले के भनेका छन् भने मलाई अत्याधिक रक्सी खुवाइएको कारणले म होसमा थिइनँ । जो व्यक्ति आफै होसमा थिएन, त्यसले त्यो घटनामा मेरो नाम कसरी याद रह्न गयो । स्थानीय सञ्चार माध्यमले पटकपटक सिघानिया हत्याको मुद्दा उठाएपछि प्रहरी निक्कै आलोचित भएको कारणले मनक लामालाई नियोजित रुपमा सो घटनाको सुटरको रुपमा प्रस्तुत गराइएको र तिमी त्यो घटनाबाट मुक्ती पाउँछौं भनेर सम्झाई बुझाई गरी प्रहरीले झुठो बयान गर्न लगाईएको हो । म त मनक लामाको पनि पोलियोग्राफी टेष्ट होस भन्न चाहन्छु । उसले पनि यस घटनामा सत्य बोलेको हो वा होइन प्रष्ट हुन्छ ।
तपाईलाई बम काण्डमा पनि उपस्थित गराइएको हो नि ?
बम काण्ड पुरानो मुद्दा भएको र मलाई बकपत्रको लागि ल्याइएको हो । बम काण्डमा मेरो साक्षी बकपत्र गराउन अनाकानी भई रहेको र अदालत पनि पूर्वाग्रही अनुसार अगाडि बढिरहेको र बकपत्र गराउन ढिलाई गरिरहेको र बकपत्रको लागि उपस्थित हुँदा मलाई सिंघानिया हत्यामा बयान लिएको हो ।
तपाई बम काण्डको बकपत्रको लागि आउनु भएको हो ?
हो, म आफै निवेदन दिएर बकपत्रको लागि आएका थियौ । बकपत्र गराउन मेरो संवैधानिक अधिकार हो । यसका वावजूदपनि मेरो बकपत्र गराउन आनाकानी भएको हो । अहिले बम काण्ड घटनामा बकपत्रको लागि आएपनि सो घटनामा बकपत्र नगराएर सिंघानिया हत्यामा बयान गराइएको हो । त्यसका वावजूद पनि म अदालतको सबै प्रक्रियाको सम्मान गर्दै बयान दिएको हूँ ।
तपाई सिंघानिया हत्यामा किन बयान दिन आनाकानी गरेको हो त ?
त्यस्तो होइन, म आफै अस्वस्थय भएपछि अञ्चल अस्पतालमा भर्ना गराइएको र उपचारको लागि काठमाडौं लगिएको र जानेबेलामा समेत आफूले बयान सकेर जाने भनेपनि तपाईको स्वास्थ्य ठिक छैन भनेर पछि बयान गराउने भनेर काठमाडौं पठाइएको थियो । मैले आफै नै तीन घण्टामा बयान सकिन्छ भन्दा पनि बयान नलिएको हो ।
के तपाईलाई लाग्छ दुबै घटनामा तपाईलाई फसाइएको हो ?
निश्चित रुपमा दुबै घटनामा मलाई फसाइएको हो । प्रहरीसँग तथ्यगत अनुसन्धान गर्न विभिन्न प्रक्रियाहरु छ, त्यसलाई अपनाउनु पथ्र्यो नि । नार्को र पोलियोग्राफी टेष्टको लागि पटकपटक भन्दापनि उनीहरु किन अनइच्छुक छन् । त्यसलेपनि दुइटै घटनामा मलाई फसाइएको कुरा प्रष्ट हुन्छ ।
पोलियोग्राफी टेष्टको लागि सहयोगै गर्न हुन्न ? र भन्नुहुन्छ मलाई फसाइएको हो ?
मैले जुन आज अदालतमा बयान गरेकोछु त्यो तपाईहरु हेर्नु भो भन्ने ममाथि कस्तो ज्यादति गरिएको हो त्यो आफै प्रष्ट हुन्छ । म निर्दोष हो भने त्यसैबेला गरिएको पोलियोग्राफी टेष्टको कागजले हेराई सकेको छ ।
तपाईलाई सिंघानिया हत्यामा प्रतिवादी बनाएपछि अनसन बस्नु भो, अनसन कसरी तोड्नु भो ?
मलाई त्यस बेलाका प्रधानमन्त्री कार्यालयका सचिव र मन्त्री आफै आएर तपाईको विषयमा सरकार संवेदनशील छ र तपाईमाथि कुनै पूर्वाग्रही हिसाबले आगडि बढदैन । तपाईमाथि ज्यादती भएको छ भने स्वतन्त्र रुपमा आफै छानबिन गरेर अगाडि बढछौ भनेर अश्वासन दिएपछि अनसन तोडेको हुँ । सरकार परिवर्तनसँगै त्यो कुरा हराएको हो ।
जनकपुर बम काण्डमा धनुषा जिल्ला अदालतले तपाईलाई थुनामा राखि मुद्दाको पुर्पक्ष गर्ने आदेश दिएपश्चात जेलहरुको तपाईको यात्रा कस्तो रहयो ?
 जब मलाई जनकपुर बम काण्डमा धनुषा जिल्ला अदालतले जलेश्वर कारागारमा थुनामा राखि मुद्दाको पुर्पक्ष गर्ने भनेर आदेश गर्यो, अर्को तिर मलाई जलेश्वर कारागार लग्न पाइएकै छैन, बाटो मै छु, प्रहरी र सरकारको के तयारी देखियो भने जलेश्वर कारागारमा मलाई नराख्ने । धनुषा र महोत्तरीका कैदीबन्दीहरु थुप्रै छन् र यदि मलाई त्यहाँ राखियो भने मैले पनि जेल भित्रै कैदीहरुको साथ लिएर मधेसका लागि आन्दोलन चलाउन सक्छु भन्ने डर प्रहरी प्रशासन र कारागार प्रशासनको थियो । मलाई के भनियो भने जलेश्वर जेलमा क्षमता भन्दा पहिले देखि नै अधिक कैदीहरु छन्, राख्न ठाउँ छैन । कारागार प्रशासनको उक्त भनाई किन पनि झुठो ठहरिन्छ भने म त्यहाँ पुग्नु एक दिन अगाडी र त्यसको पछाडी सम्मपनि कैदी बन्दीहरुलाई त्यहाँ पठाइएको थियो । मलाई करिब ४÷५ दिन सम्म जिल्ला प्रहरी कार्यालय महोत्तरीको हिरासतमा राखियो । त्यहाँ पनि म माथि राज्यले र प्रहरी प्रशासनले ज्यादती गर्यो । एउटा कैदीले पाउने न्यूनतम अधिकारहरुबाट पनि मलाई बँचित गराइयो । त्यसपछि मलाई सिरहा कारागार पठाइयो ।करिब १४÷१५ महिना जति त्यहाँ बसें । मधेस आन्दोलन सुरु भईसकेको थियो । आन्दोलन चलिरहेकै बेला एकाएक एक राति मलाई त्यहाँबाट काठमाण्डौको केन्द्रिय कारागारमा सरुवा गरियो । न त अदालतको आदेश थियो, न मेरो घर परिवारका कुनै सदस्यलाई नै त्यसको जानकारी गराइएको थियो । दुई टूक अगाडी र दुई टूक पछाडी प्रहरीले मलाई रातमा देशको एउटा ठुलो आतंकबादी ठानेर लग्यो । मलाई के लाग्यो भने प्रहरीले मेरो बाटोमा इन्काउन्टर गर्ने योजना त बनाएको छैन । तर, त्यसो भएन । काठमाण्डौको सेन्टूल जेलमा मलाई सुत्न बस्नका लागि ठाउँ पनि उपलब्ध गराइएन ।एउटा कैदीले पाउनु पर्ने सम्पुर्ण मानव अधिकारहरुबाट मलाई बञ्चित गराइयो । त्यही एउटा मन्दिर थियो जहाँ बसेर मैले त्यो दुखको दिन गुजारेको हो । नेपालको अदालतको आदेशबाट म कैदमा छुभने अदालतले पनि मेरो सोधी खोजी गर्नुपथर््यो । म कस्तो अवस्थामा छु भनेर । तर, अहिले पनि नेपालमा कैदीहरुलाई पञ्चायत शैली झैं दमन गरिन्छ ।
संविधान सभामा जनताबाट मत लिएर तपाई दुई पटक निर्वाचित हुनुभयो । जब तपाई विरुद्ध बम काण्ड र सिंघानिया हत्याको अभियोग लाग्यो, जनताबाट निर्वाचित भएको जनप्रतिनिधिले त जनताका बीच प्रहरीमा सरेन्डर गर्नुपथर््यो । तर,तपाई त अपराधि जसरी फरार भएपछि तपाईले अपराध गरेको हो भन्ने थप आधार देखियो नि त ?
जुन समयमा म माथि मुद्दा लगाइयो, होलीको समय थियो । होलीको ठिक एक दिन अघि ललितपुर स्थितमेरो घरमा प्रहरीले छापा मार्यो । सबैलाई थाहा भएको कुरा हो कि म होलीको दिन भिडभाडमा रहन्न । प्रायः म तिर्थाटनमा रहन्छु । हो, त्यो होलीको दिन पनि म आफ्ना आमालाई लिएर भारतको तिरुपतिमा तिर्थमा निस्केको थिएँ । मेरो घरमा छापामारी भएको जानकारी मलाई प्राप्तभयो । अनि मैले आफ्नो पार्टीको राष्टिूय अध्यक्ष राजेन्द्र महतोलाई सम्पर्क गरँे । महतो जीले मलाई के भन्नुभयो भने यहाँ त तपाई विरुद्ध धेरै ठुलो षड्यन्त्र भएको छ, अहिले होलीका कारण अस्तव्यस्त छ । ४÷५ दिन उतै बस्नुस् । फेरी मैले उनलाई, पार्टीका अन्य साथीहरुलाई र कानुन व्यवसायीहरुसँग सल्लाह लिँदा प्रहरीलाई सामना गर्नु भन्दा अदालतमै सामना गर्नु राम्रो हुन्छ भनेर सुझाव दिइयो । प्रहरी अहिले पुर्वाग्रही छन् बरु अदालत केही हदसम्म निष्पक्ष छ भनेर म नेपालमा आउनै सकिन्न । मैले त राजेन्द्र महतो जीलाई फोन गरेर यतिसम्म भने कि तपाई नेपाल प्रहरीको आईजीपीसम्म कुरा गर्नुस म प्रहरीमा सरेन्डर गर्छु । तर, उनले पनि धोका दिए । म नेपालमा भएको भए भाग्ने थिइन । र, म भागेको पनि होइन । म सँधै सामना गर्न तयार छु । अहिले पनि अदालतमा सामना गर्दछु ।  यस अघि पनि बम काण्डमा मलाई फसाउन कुरा चलिरहँदा म दिल्लीमा थिएँ । सुन्ने वितिकै नेपाल आएर फेस गरेको हो । त्यसैले म जुनसुकै परिस्थितिमा पनि फेस गर्ने मान्छे हो, डराउने मान्छे होइन ।
तपाई र जीवनाथ चौधरी बीचको निजी दुश्मनीका कारण बम काण्ड र सिंघानियाको हत्या भएको हो ?
मेरो र जीवनाथ चौधरी बीचमा कुनै निजी दुश्मनी छैन भन्ने कुरा त जीवनाथ चौधरी आफैले पनि मिथिलाञ्चल एफएममा दिएको अन्तरबार्तामा भनिसकेका छन् । उक्त अन्तरवार्तामा उनले के पनि भनेका छन् भने संजय साहले बजेट आफ्ना कार्यकर्ताहरुलाई बाँडेर भ्रष्टाचार गरेका छन् । उनले थुप्रै अपराधहरु पनि गरेका छन् । हो, संजय साहको भ्रष्टाचार र अपराधको विरुद्ध मैले संघर्ष गरेको हो ।
अजय जी तपाई पत्रकारका साथसाथ तपाई स्थानीयवासी पनि हुनुहुन्छ । तपाईलाई थाहा छ नेपालमा भ्रष्टाचार जडो गाडेर बसेको छ । तल देखि माथिसम्म भ्रष्टाचार छ । जीवनाथ चौधरी जिविसमा भ्रष्टाचारका संरक्षक थिए । यो कुरा त मैलेभन्नै पर्दैन । तपाई पत्रकारहरुलाई पनि थाहा होला । जिविसमा भ्रष्टाचार गरिएको सवालमा कारवाहीमा परेका जिविसकै एक जना नायव सुब्बा साधु शरण यादवले अख्तियारमा बयान गर्दा जिविसमा जिवनाथ भ्रष्टाचारको संरक्षक हो, त्यसको हामीले विरोध गर्दा जिवनाथले भुमिगत समुहहरुबाट फोन गर्न लगाई चन्दा माग्ने र ज्यान लिने धम्की समेत दिलाउने गथर््यो । हो, म त्यही भ्रष्टाचार विरुद्ध लडाई लडिरहेको थिएँ । म जनकपुरमा पनि प्रहरी प्रशासनले गरेको भ्रष्टाचार विरुद्ध संघर्ष गरेकै कारण ती प्रहरी अधिकारीहरु उच्च ओहदामा प्रमोशन भईसकेपछि के भनेका छन् भने संजय साहले जनकपुरमा त समानान्तर सरकार चलाईरहेको छ । सिडिओ भ्रष्टाचारका मुख्य संरक्षक हुन । त्यसैले सबैले मिलेर मलाई फसाएको हो । सिडिओ, प्रहरी प्रशासन सबैले जीवनाथद्वारा गरिएको भ्रष्टाचारको भागबन्डा पाउथे ।
रहयो कुरा यस बीचमा एउटा के प्रचार भईरहेको छ जुन कुरा मिसिलमा पनि छ कि ठेक्कापटामा जिविसमा जिवनाथले मेरो बैंक ग्यारेन्टी जफत गराईदियो त्यसको प्रतिसोध लिदैछ संजय साहले । ठेक्का पट्टाको कुरा गर्ने हो भने म तपाईलाई एउटा कुरा के स्मरण गराउन चाहन्छु भने दोस्रो संविधान सभाको चुनाव हुनुभन्दा १०दिन अगाडी जिवनाथले मिथिलाञ्चल एफएममा अन्तरवार्ता दिँदै मलाई कारवाही गराएरै छाड्छु भनेर भनेका थिए । मसँग त्यसको ओडियो पनि छ । जहाँसम्म जिविसमा प्रहरीले चिठ्ठीपठाएर सोधेको थियो कि संजय साहको बैंक ग्यारेन्टी जफत गरिएको हो वा होइन ? बम काण्डको अनुसन्धानको क्रममा प्रहरीले जिविसलाई पत्र पठाएर त्यो कुरा सोधेको थियो । जसको जाहेरवाला जिवनाथ चौधरी नै थिए । अहिले सिंघानिया हत्यामा पनि जीवनाथ चौधरीले बकपत्र गरेका छन् कि संजय साहको एभरेष्ट बैंकमा रहेको ५०÷५५ लाख जतिको बैंक ग्यारेन्टी जफत गरिएको थियो । जहाँसम्म एभरेष्ट बैंकको कुरा हो, एभरेष्ट बैंकसँग मेरो कुनै आर्थिक कारोवार नै भएको छैन । ठेक्कापटामा मेरो बुवा लाग्नु भएको थियो । म पनि एउटा दुईटा ठेक्का पट्टामा थिएँ । तर बैंकमा त मेरो सम्पति ग्यारेन्टी सरह थियो । पछि त्यो जग्गा फुकुवापनि भईसकेको हो । त्यसैले ती सबै कुराहरु वाहियात हुन ।
हो, जिविसमा भ्रष्टाचार गरिरहेका कर्मचारीहरुलाई कारवाही हुनुपर्छ भन्ने संघर्षको मैले नेतृत्व गरेको थिएँ । सानो पार्टीमा भएका कारण म त्यो संघर्षमा असफल भएँ । राष्टिूय पार्टीमा भएको भए सायद अर्कै परिस्थिति हुन्थ्योहोला । मेरो जिन्दगीको सबैभन्दा ठुलो भुल त्यही भयो भनेर मान्छेहरु भन्छन् ।
 तपाईलाई बम काण्डमा किन फसाईएको हो त ?
जुन दिन बम विस्फोट भयो, त्यो आन्दोलनको अर्थात मिथिला राज्य संघर्ष समितिको तर्फबाट जीवनाथ चौधरी आयोजक नै थिए । बम काण्डका मुख्य प्रतिवादी भनिएका मुकेश चौधरीसँग जिवनाथ चौधरीको लगातार कुराकानी भएको छ । त्यो कल डिटेल्सबाट पनि हेर्न सकिन्छ । घटना भएकै दिन घटना हुनु भन्दा ४० मिनेट अघि र त्यस पछाडी पनि ती दुवै जना बीच लगातार कुराकानी भएको छ ।  तर अनुसन्धानको क्रममा प्रहरीले जिवनाथ चौधरीसँग सामान्य सोधपुछ पनि किन गरेन ? घटना स्थलमा रहेका पत्रकार, घाइतेहरु र आम मानिसलाई समेत बोलाएर अनुसन्धान गरेको प्रहरीले घटना घटाउने मुकेश चौधरी र आयोजक जिवनाथ चौधरी बीच लामो समय सम्म कुराकानी भईरहँदा जिवनाथलाई बोलाएर सामान्य सवाल जवाफ त गर्न सकिन्थ्यो । तर त्यसो गरिएन । किनभने जीवनाथ चौधरी भ्रष्टाचारका संरक्षक थिए र त्यसबेलाका प्रहरी प्रशासनलाई उनले त्यसको भागबन्डा दिएका थिए ।
तर मुकेश चौधरी त तपाईको मान्छे , कार्यकर्ता हो भनेर भनिन्छ ?
पहिलो संविधान सभाको चुनावको समयमा म फोरममा गएको थिएँ । त्यतिबेला यूवा फोरमको अध्यक्ष पत्रकार राम अशिष यादवको भतिजा मुकेश यादव थियो । मुकेश चौधरी होइन । म आउनु भन्दा बर्षौ अगाडी मुकेश भुमिगत भईसकेको कुरा त प्रहरीको मिसिलले नै भन्छ । त्यसकारण मुकेश चौधरी मेरो मान्छे नभएर भ्रष्टाचार गर्नका लागि मतियार बनाइएका हो । उनी जिवनाथ चौधरीका एजेन्ट थिए ।
आखिर अपराध त भएको हो । मान्छे पनि मरेकै हो । दोषी को हो वा होइन भन्ने कुरा अदालतले निकर््यौल गर्ला । तपाईको दावी चाही के हो ?
हो, घटना भएको हो । दोषीलाई कारवाही हुनै पर्छ । तर, प्रहरीले अनुसन्धान राम्रो ढंगले गरेको छैन । धेरै कमि कमजोरीहरु छन् । अपराधको अनुसन्धानको लागि मैले सबैभन्दा बैज्ञानिक प्रविधि नार्को टेस्ट, पोलिग्राफी टेस्ट गराउन माग गरेको छु । मेरो, जिवनाथ चौधरी र तत्कालिन प्रहरी प्रमुखको पनि ती जाँचहरु हुनुपर्दछ । ती जाँच गराउन बरु सरकारी बजेट उपलब्ध हुन सक्दैन भने म सारा खर्च बेहोर्न पनि तयार छु । त्यो जाँचबाट दोषी को हो वा होइन भन्ने कुरा प्रष्ट भईहाल्छ ।
राजनीतिमा अहिले कता हुनुहुन्छ ?
राजेन्द्र महतो जीले धेरै ठुलो धोका दिनुभयो । मेरो परिस्थिति र दुखको फाइदा उठाउनु भयो । त्यहाँ म छैन । तर पनि मेरो संघर्ष जहिले पनि मधेसी जनताको लागि मधेसवादी दलमै जारी रहनेछ ।
तपाई रिहा हुने भन्ने कुरामा कति विश्वस्त हुनुहुन्छ ?
म निर्दोष छु । अदालतले सहि फैसला गर्छ । म सम्मान पुर्वक रिहा मात्र हुन्न म विरुद्ध झुठा मुद्दा लगाउने जाहेरवाला जिवनाथ चौधरी र तत्कालिन प्रहरी प्रमुखलाई समेत कानुन अनुसार कारवाही हुन्छ ।
अब तपाई के गर्नुहुन्छ ?
म राजनीतिकर्मी हो, म विधि प्रक्रियालाई सम्मान गर्दै अगाडि बढ्छांै ।


२०७३ मंसिर ०५ गते आईतबार