Tuesday, May 20, 2014

संजयले चलाउँथे आतंककोे ‘कम्पनी’


साहले संचालन गरेको मिथिला मनी ट्रान्सफर प्रा.लि. मा कम्पनीको कार्यालय थियो ।
 कम्पनीबाट हुने सम्पुर्ण क्रियाकलाप त्यहीबाट संचालित हुन्थ्यो ।
द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............

निलम्बित सभाषद संजय कुमार साहले आफ्नो आपराधिक गतिविधि संचालन गर्नका लागि ‘कम्पनी’ नै संचालन गरेका थिए । उक्त कम्पनीमा मुख्य पाँच जना उनका सहयोगी थिए । साहको कम्पनीलाई टी कम्पनी अर्थात टक्ला कम्पनी भन्ने गरिन्थ्यो । 
भारतका मोस्टवान्टेड सुचिमा रहेका दाउद इवराहिम र छोटा राजनले संचालन गरेको ‘कम्पनी’ जस्तै साहको पनि कम्पनी संचालन हुने गरेको धनुषा प्रहरीले बताएका छन् । धनुषा प्रहरीका अनुसार ती आतंकवादीहरु भुमिगत भएर कम्पनी संचालन गर्ने गरेका छन् तर साहको कम्पनी भने भुमिगत नभईकनै राजनीतिक आवरणमा संचालन हुने गथर््यो । प्रहरी स्रोतका अनुसार भारतको बलिउड फिल्म ‘कम्पनी’बाट प्रभावित भई उनीहरुले कम्पनी फिल्ममा देखाइए जस्तै आपराधिक क्रियाकलापहरु संचालन गर्न कम्पनी गठन गरेका थिए । राम गोपाल बर्माको निर्देशनमा बनेको उक्त फिल्म कम्पनीमा कलाकारहरु अजय देवगन र विवेक ओवरायले गरेको अभिनय अनुसार आफ्ना सहयोगीहरुलाई समेत काम गर्न साहले परिचालन गर्ने गरेको धनुषा प्रहरी स्रोतको दावी छ । प्रहरी स्रोतका अनुसार साहका पाँच सहयोगी मध्ये धनुषाको कनकपट्टीका राम विनोद यादव मास्टरमाइन्डको रुपमा कुनै पनि आपराधिक कृयाकलापलाई अन्जाम दिन योजना डिजाइन गर्ने काम गर्दथे । 
धनुषा वेंगासिवपुरका ओम प्रकाश यादव कम्पनीका सबैभन्दा खतरनाक व्यक्तिको रुपमा चिनिन्थे । यतिसम्म कि साहलाई थर्काउनु पर्दा समेत उनी पछि पर्दैनथे । ‘कम्पनी’लाई नजिकबाट चिन्नेहरुका अनुसार साह पनि यादवबाट डराउँथे, ‘कम्पनी’लाई नजिकबाट चिनेका मानिसहरुको भनाई छ । यादवको एउटा डायलग कम्पनीमा प्रख्यात थियो,‘ओमको मुखबाट निकलेको बोली र बन्दुकबाट निस्केको गोली कहिल्यै फिर्ता हुँदैन ।’ 
यादव कम्पनीमा सबैभन्दा वढी पढेलेखेका कारण कम्पनीको काम कारवाहीलाई समन्वय गर्न तथा सामग्रीहरु बन्दोवस्त तथा म्यानेज गराउने जिम्मा पाएका थिए । यादव साहको अत्यन्तै नजिकका मानिसको रुपमा स्थापित भएका थिए । 
‘कम्पनी’मा धनुषा चक्करका छेदी भनिने राम मिलन राउतको जिम्मेवारी ‘काटमार’को दिइएको थियो । साहको सबैभन्दा वढी विश्वास पात्र मध्ये राउत पनि एक थिए । जनकपुर(१६ कपिलेश्वरका राजकुमार पुर्वे ‘कम्पनी’को आर्थिक कारोबार सम्हाल्ने गर्थे । त्यसैगरी पौडेश्वरका लट्टु भन्ने नरेश यादव ‘कुटपिट’को जिम्मेवारी पाएका थिए । कसैलाई थर्काउनुपर्दा वा सामान्य हातखुट्टा भाँच्नुपर्दा कम्पनीले लट्टुलाई नै अ¥हाउँथे । 
संजय साह सँगै काम गर्नेहरुमा  राजकुमार पुर्वे, छेदी भन्ने राम मिलन राउत, लट्टु भन्ने नरेश यादव र राम विनोद यादव समेत रहेको तथा निर्माण व्यवसायमा संजय साहले लगानी गर्ने र त्यसबाट प्राप्त भएको मुनाफामा ५० प्रतिशत संजय साहले लिने र बाँकी ५० प्रतिशतमा पाँचै जनाले सबैले प्राप्त गर्ने र घर खर्च बापत १५÷२० हजार रुपैयाँ मासिक लिने गरी ठेक्का पट्टाको काम सुरु गरेको ओम प्रकाश यादवले प्रहरी समक्ष बयान नै दिएका छन् । 
‘कम्पनी’को अर्को के पनि नियम थियो भने कम्पनीका कुनै एक व्यक्तिले नियम उल्लंघन ग¥यो भने बाँकी व्यक्तिहरुले मिलेर सामुहिक रुपमै कुटपिट गर्ने र उक्त कुरा बाहिर कुनै पनि हालतमा सार्वजनिक नगर्ने सर्त थियो । यति मात्र होइन ‘कम्पनी’का कुनै पनि व्यक्तिले अन्य व्यवसायमा लगानी गर्न नपाउने, लगानी गरे कडा दण्डको भागिदार हुने सर्त थियो । 
तर लट्टु भन्ने नरेश यादवले जनकपुरका विरेन्द्र इन्सिटच्युट अफ हेल्थमा २५ लाख रुपैयाँ लगानी गरेपछि विवाद चर्किएको थियो । स्रोतका अनुसार लट्टुको जनकपुर पिडरिया माईस्थान स्थित रहेको घर जग्गा पनि संजय साहकै नाउँमा रहेको र लट्टुले नियम तोडेका कारण साहले नामसारी नगरिदिएको स्रोतको भनाई छ ।
खौफको मार्केटिङ गरी गुण्डाराज स्थापित
‘कम्पनी’का कारिन्दाहरुको मुख्य काम भनेको भय त्रासको मार्केटिङ गरी गुण्डाराज स्थापित गर्नु नै थियो । आतंक फैलाउन कम्पनी धेरै हदसम्म सफल पनि भएको थियो । प्रहरीलाई नै कुटपिट गर्नुपरे पछाडि नपर्ने सम्म उनीहरुले आँट गरेर सहरवासीमा आतंक फैलाउन सफल भएको थियो । 
प्रहरी नायव निरीक्षक बाबुराम झालाई बलात्कारको झुठा आरोपमा जेल पठाउने देखि एसपी सम्मलाई कुटपिट गर्न पछाडी नपर्ने साह नगरका जनजनमा आतंक र खौफ पैदा गर्न सफल भएका थिए । उनी सरकारी कार्यालयहरुमा समेत कार्यालय प्रमुखलाई हातपात गर्न लगाई कर्मचारीतन्त्रमा भय पैदा गरी हुकुमत चलाउन सफल भएका थिए । राजनीतिमा लागेका व्यक्तिहरुलाई समेत आफ्नो प्रभाव र पकडमा राखि राख्न आफ्नै कार्यकर्ताहरुलाई समेत निर्घात कुटपिट गरी कार्यकर्ताहरु माझ खौफ पैदा गरेका थिए ।
ठेक्कापट्टा गर्ने क्रममा सामान्य गुन्डागर्दी सुरु गरेका उनी राजनीतिज्ञका रुपमा संसद्सम्म आइपुग्दा अपराधीका रुपमा स्थापित भएको प्रहरी अनुसन्धानले देखाएको छ । ”साहले यो तहमा अपराध गर्छ भनेर कसैले हेक्का राखेको थिएन । 
ऊ अपराधलाई कर्पोरेटकै रुपमा सञ्चालन गर्ने मानिस हो,” मध्यमाञ्चल प्रहरी प्रमुख नायब महानिरीक्षक (डीआईजी) प्रकाश अर्यालले भने, ”उसको तुलना रुसी माफिया भयात्साभ इभानकोभ, अमेरिकी माफिया अल कपोने, इटालिका शाल्भाटोर टोटो रिना र जापानका शिनोबु टसुकासासँग गर्न सकिन्छ । उनी नेपालको खतरनाकमध्ये एक माफिया हुन् ।”  
अकुत सम्पति आर्जन गर्नुका साथै पावरमा पनि रहने साहको आकांक्षा रहेको धनुषाका एसपी सुवेदीले द एक्सक्लुसिभलाई बताएका छन् । सुवेदीका अनुसार विगतका वर्षहरुमा सामान्य आर्थिक अवस्था भएको साहले आफ्नो आपराधिक पृष्ठभुमिलाई इस्टाव्लिस गर्दै गैर कानुनी रुपमा पाँच अर्व भन्दा माथिको सम्पति आर्जन गरेको साह सम्पुर्ण अपराधहरुलाई पद र पावरकै आवरणमा ढाक छोप गर्न सफल भएको देखिन्छ ।
आफ्नो गोपनियता कसैलाई पनि नभन्ने, आपराधिक संजालले गर्ने काम कारवाही बारे राजनीतिक संजाललाई थाहै हुन नदिने, कुनै पनि आपराधिक घटना घट्यो भने आफ्नो विपक्षीलाई जोडिदिने, आफ्नै मान्छेलाई पनि विभिन्न अपराध तथा जवरजस्ती फसाएर जिवनभरका लागि गुलाम बनाएर राख्ने साहको कला रहेको एसपी सुवेदीले बताएका छन् ।
‘कम्पनी’मा फाटो र विभाजन
‘कम्पनी’मा रहेका यी ६ जना समुह बीच पछिल्लो समय देखि फाटो आयो । ओम प्रकाश यादवले पक्राउ पर्नु भन्दा केही महिना अघि बाहिर केही निकटका साथीहरुसँग गरेको कुराकानीका अनुसार साहले कम्पनीको विगत ३ वर्ष देखिको हिसाव किताव सार्वजनिक गरिरहेको थिएनन् । 
हुन त यादवले प्रहरीको बयानमा काम गर्दै जाँदा रासन ठेक्का गर्दै जादा घाटा भएकोमा यादवले धादिङमा दिएको ठेक्कामा संजयले लगानी नगरेको कारण लगानी नभएपछि सरकारले यादवको जग्गा रोक्का गरेपछि संजय साहसँग विवाद उत्पन्न भएको र त्यसपछि  उनीसँग काम गर्न छोड्ेको बयान दिएका छन् । साहले मधेस क्रान्ति फोरमलाई पुनः मधेसी जनअधिकार फोरम नेपाल लोकतान्त्रिकमा  विलय गराउँदा सम्म विवाद चर्किएको थिएन । 
तर जब साह पुनः फोरम लोकतान्त्रिकलाई त्याग गरी सदभावना पार्टीमा प्रवेश गरे, त्यसपछि उमाशंकर अरगरिया र ‘कम्पनी’का बाँकी साझेदारहरुको चित्त दुखेको थियो । कुनै बेला साहका दाहिने हात भई काम गरेका उमाशंकर अरगरियाले साहको खुलेरै विरोध गरे । हुन त साहले अरगरियालाई पनि सदभावनामा प्रवेश गर्न राज्य मन्त्रि बनाइदिने लगायत विभिन्न प्रलोभन दिनुका साथै डर, धाक, धम्कि समेत दिए । उनले हरसम्भव प्रयास गरे , तर उनी विफल भएपछि साहले अरगरियालाई छोडे्र सदभावनामा प्रवेश गरे । यता अरगरियाले पनि साहको सार्वजनिक कार्यक्रममै विरोध र चेतावनी समेत दिन थाले । साहसँग दुश्मनी मोल लिए पछि अरगरियाले जनकपुरका अर्को डन जिवनाथ चौधरी (साहका जानी दुश्मन) को साथ पाएको स्रोतको दावी छ । अरगरिया आफ्नो कार्यकर्तालाई सदभावनामा जानबाट रोक्ने प्रयासमा लागे भने साह अरगरियाका मान्छेलाई सदभावनामा भित्रियाउने प्रयासमा लागे । सोही क्रममा अरगरियाले साहको कम्पनीका विश्वास पात्र ओम प्रकाश यादव, छेदी राउत, राजकुमार पुर्वे र राम विनोद यादव समेतलाई साहबाट अलगियाउने कामको लागि जिवनाथ चौधरीको होटेल सिताप्यालेसमा गोप्य मिटिङहरु हुन थाल्यो । उक्त मिटिङका सुत्रधारले साहका विश्वास पात्रहरुलाई कन्भिन्स गर्न सफल पनि भए । उनीहरु अरगरियाकै पार्टी फोरम लोकतान्त्रिकमा प्रवेश गर्ने निश्चित पनि भईसकेको थियो । 
तर, बीचमा कुनै कारणवश कुरा नमिलेपछि उनीहरु कांग्रेसमा प्रवेश गर्ने कार्यक्रम तय भयो । उक्त कुराको सुँईको साहले प्रवेश कार्यक्रमको दुई दिन अगाडी मात्र थाहा पाए । त्यसपछि साहले राजकुमार पुर्वेलाई कन्भिन्स गर्न हिरोहोन्डा कम्पनीका जनकपुर स्थित मोटरसाइकल विक्रेता विजय साहलाई लिएर उनको घर पनि पुगे । तर, त्यहाँ साहले पार्टी नछोड्न भन्दा भन्दै पनि उनीहरु मानेनन् ।
लगतै ओम, छेदी, राजकुमार पुर्वे, रंजित मण्डल लगायतका कार्यकर्ताहरु साहको साथ छोड्ेर नेपाली कांग्रेसमा प्रवेश गरे ।
कम्पनीका पाँच वटै व्यक्तिहरुको नाउँमा छुट्टा छुट्टै इजाजत प्राप्त हतियार पनि रहेको स्रोतको दावी छ । जनकपुरमा कुनै पनि आपराधिक घटना घट्यो भने कम्पनीका संचालक साहले पाँचै जनालाई फोन गरी कम्पनीको कार्यालय भित्र बस्न भन्थे र राजनीति गर्ने व्यक्तिहरुलाई मैदानमा अगाडी सार्ने गर्थे ।

२०७१ जेष्ठ ०४ गते आईतबार

न्यायाधिश सामु रिहाईको लागि गिड्गिडए संजय


द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............
“श्रीमान मेरो आमा बुवा विमार छन् । श्रीमति रोइ रहेकी छिन् । मेरो छोरा म विना बाँच्न सक्दैन । त्यसै पनि मेरो इज्जत लुटिसेकिएको छ । मलाई तारेखमा रिहा गरिदिनु भयो भने लुटिएको मेरो इज्जत केही हद सम्म भए पनि फर्किनेथियो कि ?” कानुनको कठघरा भित्र उभिएर रिहाइको लागि न्यायाधिश कहाँ यसरी दशवटै औला जोडेर विन्ति गरिरहेका धनुषा निर्वाचन क्षेत्र नं. ४ का निलम्बित सभाषदको पराजित अनुहार देखेर जो कोई पनि आश्चर्यचकित थिए । विगत एक दशक देखि जनकपुर सहरमा सिक्का जमाएका साहको अनुहारमा हतासा, छटपटाहट, विचलन, भय र त्रास प्रष्ट देखिन्थ्यो ।
शनीको साढे सातीको प्रभावबाट मुक्त हुन तथा न्यायाधिशले मुद्दाको पुर्पक्षका लागि थुनामा नपठाउलान भन्ने उद्देश्य प्राप्तिका लागि शनीको दशावाट बच्न साहले कानुनको कठघरामा उभिएर तीब्र गतिमा (मानौं १ हजार मन्त्र एकै पटक पढ्न चाहन्थे) उनको मुखारकृतिमा प्रष्ट देखिन्थ्यो । कानुन व्यवसायीहरुको वहस सकिएपछि साहका समर्थकहरु इजलासमै ओभर कन्फिडेन्ट देखिन्थे । साह अदालतबाट रिहा हुने र नगरभरी विजय जुलुस निकालिने उनीहरुको एकातर्फ तयारी थियो भने अर्को तर्फ अदालतलाई प्रभावमा लिन दवाव स्वरुप तिनका समर्थकहरु अदालतको मुलद्वार अगाडि धर्ना दिई नारावाजी गरिरहेका थिए । जब साँझ परदै गयो, अन्धयारो हुँदै गयो, साहका समर्थकहरु न्यायाधिश विरुद्ध पनि नारावाजी गर्न थाले । इजलासको साक्षी सदभावना पार्टीका महासचिव मनिष सुमन लगायतका केन्द्रीय नेताहरु पनि थिए । हुन त दिनभरी हजारौंको संख्यामा रहेका समर्थकहरु अन्धयारो हुँदै जाँदा पातलिदै गए । ७ बजेर ४५ मिनेटमा अदालतले आदेश गरे लगत्तै साहलाई प्रहरीले प्रहरी भ्यानमा हथकडी सहित लग्न खोज्दा साहका महिला समर्थकहरु मध्ये केही महिलाले महिला प्रहरीको आँखा र जिऊ भरी खुर्सानीको धुलो छर्केका थिए । प्रहरी निरीक्षक मछिन्द्र केसीका अनुसार महिला प्रहरी हवलदार कल्पना खडका, प्रहरी जवान ओम दुर्गा ढुङ्गेल र प्रमिला मोक्तान घाइते भएका थिए । जवाफमा प्रहरीले पनि समर्थकहरुमाथि सामान्य वल प्रयोग गरी लाठी चार्ज लगत्तै पहिले देखि नै तयार गरिएको मसाल बालेर प्रर्दशन गर्न खोज्दा प्रहरी पनि आक्रामक भई लाठीचार्ज गर्दा केही प्रर्दशनकारीहरु घाइते भएका थिए ।
दबाबमा न्यायाधिश
संजय साहको मुद्दा परेको इजलासका न्यायाधिश कैलास केसी दबाबमा देखिएका थिए । संजय साहलाई बयानका लागि अदालतमा उपस्थित गराउनु अघिसम्म न्यायाधिश केसी प्रत्येक दिन मोरनिङ वाकमा निस्किन्थे तर स्रोतका अनुसार साह अदालतमा उपस्थित भएपछि उनले मोरनिङ वाकपनि छोडेका थिए । यतिमात्र होइन, स्रोतका अनुसार न्यायाधिश केसीले बहालमा लिएको कोठामा बास नवसी जिल्ला अदालतका १ नम्बर इजलासका न्यायाधिश कृष्ण बहादुर थापासँगै बास बसेका थिए । आदेश दिने दिन नै न्यायाधिश केसीले काठमाण्डौ जान प्लेनको टिकट कटाईसकेका थिए । तर, आदेश साँझमा मात्र दिइएको कारण उनी अर्को दिन काठमाण्डौ गए । हालसम्म उनी काठमाण्डौ नै रहेको बताइएको छ । एसपी सुवेदीका अनुसार न्यायाधिश केसीको कोठालाई सुरक्षाकर्मीहरुले बाहिरबाट निगरानीमा राखि सुरक्षा प्रदान गरिरहेको थियो ।
व्यापक सुरक्षा
धनुषा जिल्ला अदालतमा कुनै पनि मुद्दामा यति सुरक्षा अवस्था कडा पारिएको यस अघि देखिएको थिएन । प्रतिवादी संजय साह धनुषाका निर्वाचित सभाषद समेत भएका हुनाले बाहिर उनको समर्थनबाट हुन सक्ने विरोध प्रदर्शन तथा अप्रिय घटनालाई रोक्न तथा संजय साहलाई समेत सुरक्षा प्रदान गर्न तीन घेरामा सुरक्षाकर्मीहरु परिचालन गरिएको थियो । विराटनगरमा अभियुक्तमाथि अदालतमै समेत आक्रमण भएको घटनालाई दृष्टिगत गर्दै कुनैपनि किसिमको थप क्षति नहोस भन्ने कुरालाई ध्यानमा राखि नेपाल प्रहरी, शसस्त्र प्रहरी र सादा पोसाकका प्रहरी कर्मचारीहरु गरी कुल १ सय जना सुरक्षाकर्मीहरु परिचालन गरिएको धनुषाका एसपी उत्तम राज सुवेदीले बताएका छन् । अदालत परिषद भित्र पुग्ने सबै नाकामा प्रहरीले घेरा लगाई चेक जाँच गरी मात्र मानिसलाई प्रवेश गर्न दिइएको थियो । त्यसैगरी अदालत परिसर भित्र सर्वसाधारणलाई प्रवेशमा रोक लगाइएको थियो । अदालतको मुलद्वारमा विशेष चेकजाँचको व्यवस्था गरिएको थियो । पत्रकारहरुलाई पनि विना परिचय पत्र प्रवेश दिइएको थिएन ।  यसका अतिरिक्त टूाफिकलाई व्यवस्थित गर्न समेत व्यापक टूाफिक टोलीहरु परिचालन गरिएको थियो । खबर संकलनका लागि सादा पोसाकमा प्रहरी परिचालन गरिएको थियो भने सम्पुर्ण टोलीहरुलाई सपोर्ट गर्ने गरी स्टूाइकिङ टोली समेत परिचालन गरिएको थियो ।
कसरी पक्राउ परे संजय साह ?
जनकपुर बम काण्डका मुख्य अभियुक्त अर्जुन सिंह भनिने मुकेश चौधरी पक्राउ पर्ने वितिकै संजय साह सार्वजनिक रुपमा कम देखा पर्न थाले । धनुषा प्रहरी प्रमुख उत्तम राज सुवेदीका अनुसार प्रहरीको निगरानी साह माथि थियो । साह आफ्नो घरमा बास नवसी आफन्त कहाँ बस्ने गर्थे । काठमाण्डौ स्थित आफ्नो नीजि निवासमा गएपनि रात त्यहाँ विताउँदैनथे । तर जुन दिन ओम प्रकाश यादव पक्राउ प¥यो, पक्राउ परेकै २० मिनेट पछि उनलाई खबर भयो र उनी आफ्नो गाडीबाट विरगञ्ज नाका हुँदै पटना पुगे । पटनाबाट प्लेन मार्फत उनी दिल्ली पुगे । हुन त साहलाई पक्राउ गर्न उनको नीजि निवासमा छापामारी पनि गरिएको थियो, देशैभरीका प्रहरी उनलाई पक्राउ गर्न खटिसकेका थिए । संविधानसभाका सभाध्यक्ष सुभाष चन्द्र नेम्वाङलाई पनि जानकारी गराईसकिएको थियो । पक्राउका लागि कानुनी प्रक्रिया पुरा गरिसकिएको थियो । तर, प्रहरीको सानो चुकले उनी फरार हुन सफल भएको प्रहरी उपरीक्षक सुवेदीले द एक्सक्लुसिभलाई बताएका छन् । साहले आफ्नो मोवाइल काठमाण्डौमै छोड््ेका थिए । कल जाँदा रिसिभ गरिदैन्थयो । प्रहरीलाई झुक्याउनका लागि नै उनले त्यो चाल चलेको प्रहरी उपरीक्षक सुवेदीले बताए । साह दिल्लीमा हुँदा भारतीय नम्बरबाट आफ्ना निकटका आफन्तहरुलाई फोन गरेर सुचना संकलन गर्थे । धनुषा प्रहरीले पनि उनका आफन्तहरुको मोवाइल टूेस गरिरहेको थियो । केन्द्रिय अनुसन्धान व्यूरो सिआइवीले प्रदान गरेको प्राविधिक सहयोग मार्फत धनुषा प्रहरी संजय साहलाई पक्राउ गर्न टोली दिल्ली सम्म परिचालन गरिसकेको थियो । स्रोतका अनुसार साह आफ्नो आफन्त रहेको विहारको बासोपट्टीमा आई चार दिन बसेका थिए । मुकेश चौधरी र ओम प्रकाश यादवले प्रहरी र अदालत समक्ष गरेको बयान र अदालतले गरेको आदेशको प्रतिलिपि संकलन गरी उनी फेरी दिल्ली फर्केका थिए । दिल्लीमा आफ्नो आफन्तका सहयोगले साहले एउटा फ्लयाट नै भाडामा लिएका थिए । मोवाइल कल टूेस गर्दै प्रहरीले उनीहरुको ठेगाना समेत पत्ता लगाईसकेको थियो । भारतको विहार र यूपिमा लोकसभाको चुनावको अन्तिम चरण रहेको र नाका समेत सिल हुने भएकाले भारतीय प्रहरीले चुनाव पछि मात्र पक्राउ गरेर लग्न दिने संकेत गरेपछि नेपाल प्रहरीको टोली चुनावसम्म पर्खेका थिए । स्रोतका अनुसार साह साई मन्दिरमा पुजा गर्न जाँदा साहका आफन्तले प्रहरीले आफुहरुलाई पछियाईरहेको सुचना पनि दिएका थिए । तर, साहले हुनै सक्दैन भनेर टारेका थिए । अन्ततः साह र साहसँगै बसेका उनका आफन्त निरज साहलाई प्रहरीले पक्राउ गरी सुनौली बोर्डर हुँदै धनुषामा ल्याएका थिए । भोली पल्ट साहलाई अदालतमा बयानका लागि प्रहरीले उपस्थित गरायो र उनका आफन्तलाई रिहा ग¥यो ।


२०७१ जेष्ठ ०४ गते आईतबार

संजय साहको बचाउमा के भन्छिन् उनकी श्रीमतीले ?


द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............
भन्छन् सत्ययुगमा मृत्युको मुखबाट श्रीमतीले आफ्ना श्रीमान्लाई बचाएका थिए रे । पतिव्रता नारी त्यो शक्ति हुन्छ जसले भगवानलाई पनि विवश पार्छ रे तर अहिले कलयुगमा त्यो सम्भव छ त ? तर यहाँ आफ्ना श्रीमानको बचाउका लागि एक नारी जागेकी छिन् । उनी हुन् जनकपुर बम काण्डका मुख्य आरोपी संजय साहका श्रीमती रंगिला साह । आफ्नो श्रीमानलाई थुनामा जवर्जस्ती साजिस गरी राखेको प्रति आक्रोशित हुँदै उनले आफ्ना श्रीमानको बचाउ गरेकी छिन् । 
मध्यमाञ्चलका डिआईजी प्रकाश आर्यालप्रति उनी निकै आक्रोशित देखिएकी छिन् । राज्य सत्ता खास गरी प्रहरी प्रशासनले पूर्वाग्रही र योजनवद्ध तरिकाले अनुसन्धानलाई अगाडि बढाई रहेको आरोप लगाउँदै आफ्ना श्रीमानमाथि लागेको हरेक आरोपलाई खण्डित गरेकी छिन् । उनले आफ्ना श्रीमानको बचाउमा के भनेकी छिन् यहाँ पढ्नुस् ।
(रंगीला साह (संजय साहकी श्रीमती)
मेरो श्रीमानको ‘छवि’ लाई बलजफ्ती खतरनाक अपराधीका रुपमा स्थापित गर्ने र यसका लागि विभिन्न घटनाक्रमहरुलाई सतही, मनोगत र अतिरञ्जित तरिकाले प्रस्तुत गर्ने गरी मध्यमाञ्चलका प्रहरी प्रमुख डीआइजी प्रकाश अर्यालको भनाइ सार्वजनिक भएको छ । अपराध अनुसन्धानलाई गम्भीरतापूर्वक एवं अत्यन्त संवेदनशील भएर अघि बढाउने राजकीय तथा वैधानिक दायित्व भएका प्रहरी अधिकारीको यस्तो गलत, भ्रामक र अनर्गल टिप्पणीले नै राज्यसत्ता र खासगरी प्रहरीप्रशासन मेरो श्रीमानविरुद्ध योजनाबद्ध र पूर्वाग्रही भएर अनुसन्धान प्रक्रियालाई अघि बढाइरहेको छर्लङग हुन्छ । सत्ता तथा शतिmको दुरुपयोग गर्ने राजनीतिक शतिm, आफ्नो अनुकूलता र सुविधाअनुसार खास आग्रहबाट प्रेरित भएर अनुसन्धान अघि बढाउने प्रहरीको परम्परागत चरित्र र निर्दोषलाई फसाउँदै अहंकार तुष्टी गर्ने एउटा वर्गको चासोका रुपमा डीआइजी अर्यालको अभिव्यतिm आएका हुन् । अमर्यादित, सीमाहीन र राजनीतिक शैलीमा आएको उहाँको अभिव्यतिmले मलगायत हाम्रो सिङगो परिवारको सम्मान र गरिमालाई आघात पुगेको छ । यद्यपी हामी यस्ता निराधार र कपोलकल्पित कथा श्रृंखलाको प्रतिस्थापनले हामीप्रति रहेको अविचलित जनविश्वास र स्थिर सामाजिक शतिm प्रभावित हुने कुरामा सन्देह गर्दैनौं ।
प्रहरीको दृष्टिकोण, सोचाइ र व्यवहार सुरुदेखि नै मेरो श्रीमानप्रति असहिष्णु र उपेक्षात्मक रहँदैआएको उहाँ स्वयंले पटकपटक चेतनशील जनतालाई भन्दै आउनुभएको छ । प्रहरीको कार्यशैलीलाई विवेकपूर्ण, न्यायपक्षधर र लोकतान्त्रिक बनाएर सुधारात्मक बनाउनुपर्ने दिशामा एउटा जिम्मेवार जनप्रतिनिधिको हैसियतले उहाँले विगतमा कुनै कसर बाँकी राख्नु भएन । जसको प्रतिशोधको रुपमा अहिले झूठा मुद्दामा कसुरवार ठह¥याई मेरो श्रीमानविरुद्ध अभियोजन गरिएको छ । सामाजिक र राजनीतिक सम्बन्धलाई अनुचित साँठगाँठ वा प्रभावका रुपमा हेर्नु प्रहरीका डीआइजीको दृष्टिदोष मात्र हुन सक्दैन, प्रहरीको जवाफदेहिता र विश्वसनीयतालाई समाप्त गर्ने नागरिकद्रोही काम हो भन्नुपर्ने हुन्छ । अहिले मेरो श्रीमान पुर्पक्षका लागि थुनामा हुनुहुन्छ । यस्तो बेला ‘सनसनीपूर्ण खुलासा’ को नाउँमा जुन कुराहरुलाई प्रहरीले अघि ल्याएको छ । त्यसमा षड्यन्त्र छ र प्रपञ्च पनि । एउटा समाजविरोधी भ्रष्टाचारीहरुको सञ्जालबाट प्रहरी अनुसन्धान प्रभावित भइरहेको तथ्यलाई नकार्न सकिँदैन । मेरो श्रीमानको राजनीतिक यात्रामा कहिल्यै कुनै आरोप नलाग्नु तर जिल्ला विकास समिति धनुषाको भ्रष्टाचार प्रकरणलाई उठाएपछि सबै भ्रष्टाचारी र भ्रष्ट सञ्जालमा संलग्न व्यतिmहरु गोलबन्द भएर उहाँविरुद्ध प्रचारयुद्ध थाल्नुले पनि प्रष्ट हुन्छ उहाँविरुद्धका पछिल्लो अभिव्यतिm पनि केही समयअघिदेखि गरिँदैआएको दुषप्रचारकै निरन्तरता हो ।
डीआइजी अर्यालका आरोपहरुलाई हेर्दा
 १) हाम्रा सम्पूर्ण व्यवसायहरु मेरो ससुराको नाउँमा छ र तिनमा अधिकांश व्यवसाय हाम्रा पारिवारिक र परम्परागत हुन् । ती व्यवसायहरु कानूनीतवरमा सञ्चालित छन्, सरकारलाई कर बुझाइएको छ । व्यवसाय नाफामूलक हुनु अपराध होइन । र, मेरो लोग्नेसँग भएको सम्पती पैतृक हो । काठमाडौंमा एउटा घर किनिएको यथार्थ हो तर बैंकबाट ऋणपान गरेर घर जोडिएको छ । बानेश्वरमा एउटा रेष्टुरेन्ट रहेको कुरा थप हास्यास्पद छ ।
    २) जिविस भ्रष्टाचार प्रकरणमा कुरा उठाएपछि भ्रष्ट कर्मचारी र तिनलाई संरक्षण दिने राजनीतिकर्मी र प्रशासनिक संयन्त्र मेरो लोग्नेविरुद्ध रहँदैआएको सबैलाई थाहा छ । रामानन्द चोकको बम कान्डपछि मेरो लोग्नेलाई फसाउँने प्रयत्न भइरहेको कुरा नौलो पनि थिएन । केही समयअघि जिविसका निलम्बित कर्मचारी जीवनाथ चौधरीले ‘छ महिनाभित्र संजयलाई जेल पठाउँछु ’ भनेर सार्वजनिक घोषणा गरेका थिए । उनको आत्मविश्वास वा अहंकारले पनि मेरो लोग्नेविरुद्ध गम्भीर षड्यन्त्र भइरहेको प्रष्ट भएको थियो । अहिले चौधरीको त्यस सार्वजनिक अभिव्यतिmलाई अदालतमा प्रस्तुत गरिएको छ । कसैले आरोपित गरेको भरमा मेरो लोग्नेविरुद्ध त्यस घटनामा संलग्नता भएको भन्दै मुद्दा चलाइएको छ । सयजना अपराधी छुटुन तर एकजना निर्दोषी नपरुन भन्ने फौजदारी अभियोगको आधारभूत मान्यताविपरित मेरो लोग्नेलाई पुर्पक्षका लागि थुनामा राखिएको छ । यो पुर्पक्षका लागि अभियुतmलाई थुनेर इमानदार छवि प्रस्तुत गर्ने न्यायिक प्रबृत्तिको पुनराबृत्ति हो ।
३) मेरो लोग्नेलाई सार्वजनिक अपराधअन्तर्गत मुद्दा लगाइँदा उहाँ किशोरावस्थामा हुनुहुन्थ्यो । सार्वजनिक अपराध मुद्दाको अभियोजनका आधार मूलतः बलियोबाङगोले हेप्न र दपेट्न प्रयोग गर्दैआएको विषयमा धेरै भन्न पर्दैन ।
    ४) महोत्तरी धीरापुर गाविसका तत्कालिन अध्यक्ष हेमचन्द्र यादवका छोरा पप्पुलाई अपहरण गरी दश लाख फिरौति लिएर छोडेको घटनामा अपहरणकारीहरु सिरहामा पक्राउ परेका थिए । गाउँलेहरु बीचकै द्वन्दले घटना भएको सुनिएको थियो । सो घटनामा धनुषा प्रहरीका तत्कालिन प्रमुख एसपी मनोज शाहले जबर्जस्ती रकम असुल्न कीर्ते काग खडा गरी उहाँविरुद्ध मुद्दा दायर गरेको थियो । अपहरित बच्चासँग अपहरणकारीहरु सिरहा पक्राउ पर्नु तर तत्कालिन एसपी शाहले सीमावती भारतीय गाउँ देउधाबाट बच्चालाई अपहरणमुतm गराइएको कीर्ते कागज गरी दायर गरेको मुद्दालाई अदालतले सोही समयमा खारेज गर्दै प्रहरीलाई गलत नगर्न चेतावनीसमेत दिएको थियो ।
    ५) मेरो लोग्नेबाट हतियार बरामद भएको सन्दर्भमा त्यत्तिबेलाका पहुँचवाला र सेनाको चासोमा उहाँलाई जबर्जस्ती मुद्दा लगाइएको थियो । शाहीकालमा लगाइएको यस मुद्दामा पनि प्रहरी र अन्यसम्बद्ध पक्षले इन्कारी बयान दिइसकेको छ । जसबाट उहाँको संलग्नता नरहेको पुष्टि भएको छ ।
    ६) नन्दु राउत हामीकहाँ चालकका रुपमा कार्यरत थिए । अत्याधिक मद्यपान गर्ने उनको मृत्यु टूयाकियामा अन्नको गेडो अड्केर भएको पोष्टमार्टम रिपोर्टले प्रष्ट गरिसकेको छ । यस्तो अवस्था इश्वरीय कारण वा संयोगले मात्र हुने गर्दछ ।
    ७) सञ्चारउद्यमी अरुण सिंघानियाको हत्यामा संलग्नहरु भनेर केही व्यतिmहरु पक्राउ परिसकेका छन् । यसमा मेरो लोग्नेको संलग्नताको कथाबारे अनुसन्धान हुनुपथ्र्यो । उहाँलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा राखेकै बेला त्यसमा संलग्न भनेर केही व्यतिmहरु पक्राउ परेका छन् , तर प्रहरीले उहाँसँग जोडेर अनुसन्धान गरेनन । अचानक यस्तो कुरा गर्नु जबर्जस्ती कुनै कुरामा घचेटनु हो ।
    ८) माथवर मुखियाको हत्यामा संलग्न एकजना अभियुतm घटनास्थलमै समातिएका थिए । अर्का व्यतिm पक्राउ परेपछि पृथ्वी सिंह भन्ने श्याम यादवसम्म घटनामा तानिएका थिए । आज जम्मै अभियुतm पक्राउ परिसकेका छन् । र, उनीहरुमाथि मुद्दा चलाइएको छ । यसमा कहीँकतै मेरो लोग्नेको संलग्नता भनेर आएको छैन ।
    अर्थात् यी सम्पूर्ण घटनाक्रमहरुले प्रहरीले जसरी भए पनि विभिन्न अपराधिक घटनामा मेरो लोग्नेको संलग्नता भएको तथ्यलाई जबर्जस्ती स्थापित गर्न खोज्दैछ । जसका लागि पक्राउ परेका अभियुतmहरुको बलजफ्ती बयान लिने काम गरिरहेको छ । केही दिनअघि जीउँदै व्यतिmको हत्या अभियोगमा अदालतबाट सजाय भएको प्रसंगले पनि प्रहरी अनुसन्धानमा यातनाको प्रयोगलाई पुष्टि गरेको थियो । पार्टी कब्जा गर्ने उहाँको मनसायलाई लिएर डीआइजीको टिप्पणी पार्टीपंतिmमा विग्रह र विद्वेष फैलाउने कुत्सित मानसिक्ताबाट आएको हो । यसमा रत्तिभर सत्यता छैन । 
( समाचार स्रोत रातोपाटी डट कम)

२०७१ जेष्ठ ०४ गते आईतबार

संस्थागत आपराधिक सञ्जाल चलाउँथे साह


द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............

जनकपुरको रामानन्द चोकमा भएको बम विस्फोट काण्डमा पुर्पक्षका लागि थुनामा रहेका निलम्बित सभासद सञ्जय साह ”टकला” नेपालका खतरनाकमध्ये एक अपराधी रहेको प्रहरीले जनाएको छ । ठेक्कापट्टा गर्ने क्रममा सामान्य गुन्डागर्दी सुरु गरेका उनी राजनीतिज्ञका रुपमा संसद्सम्म आइपुग्दा अपराधीका रुपमा स्थापित भएको प्रहरी अनुसन्धानले देखाएको छ । ”साहले यो तहमा अपराध गर्छ भनेर कसैले हेक्का राखेको थिएन । ऊ अपराधलाई कर्पोरेटकै रुपमा सञ्चालन गर्ने मानिस हो,” मध्यमाञ्चल प्रहरी प्रमुख नायब महानिरीक्षक (डीआईजी) प्रकाश अर्यालले भने, ”उसको तुलना रुसी माफिया भयात्साभ इभानकोभ, अमेरिकी माफिया अल कपोने, इटालिका शाल्भाटोर टोटो रिना र जापानका शिनोबु टसुकासासँग गर्न सकिन्छ । उनी नेपालको खतरनाकमध्ये एक माफिया हुन् ।”  
विस्फोटका मुख्य योजनाकारका रुपमा पक्राउ परेपछि साहको आपराधिक सञ्जालबारे थप खुलासा भएको हो । राजनीतिक वृत्त, प्रशासन, प्रहरीमा समेत राम्रै पहुँच बनाएकाले साह कहिल्यै पक्राउ पर्दैनन् भन्ने मानसिकताका कारण पीडित र उनकै गिरोहका सदस्यले यसअघि मुख खोल्न नसकेको अर्यालले बताए । ”अहिले पुर्पक्षमा गएपछि उनका आपराधिक गतिविधिबारे उजुरी र बयान दिने क्रम बढ्दो छ,” उनले भने । 
जनकपुर(८ रामानन्द चोकमा २०६९ वैशाख १८ मा मिथिला राज्य माग्दै भएको सभामा बिहान १० बजे बम विस्फोट हुँदा ५ जनाको मृत्यु हुनुका साथै ३२ घाइते भएका थिए । प्रहरीले घटनाका दोषी पत्ता लगाउन अपरेसन ”रामा” नै सञ्चालन गरेको थियो । ओम यादवमार्फत मुकेश चौधरीलाई रकम दिई विस्फोटका लागि अह्राएका साह उनीसँग निरन्तरको सम्पर्कमा थिए । सशस्त्र समूह तराई मधेस विद्यार्थी लिबरेसन फ्रन्टका मुकेशले सुरेश कर्ण, जितेन्द्र कर्णलगायतकालाई घटनामा खटाएका थिए । गत फागुन १९ मा मुकेश पक्राउ परेपछि साहको संलग्नता प्रस्ट भई गिरफ्तारीको बाटो खुलेको थियो । 
मध्यमाञ्चल प्रहरीका अनुसार २०६६ फागुन १७ गते जनकपुर(२ स्थित शिव चोकमा जनकपुर टुडे सञ्चार समूहका सञ्चालक ४८ वर्षीय अरुण सिंघानियालाई गोली हानी हत्या गरेको घटनामा समेत साह संलग्न रहेको आशंका गरिएको छ । साहले २०६५ भदौ १८ मा टुडेको कार्यालयमा तोडफोड गरी ज्यान मार्ने धम्की दिएकाले पनि सिंघानिया हत्यामा उनको संलग्नताको आशंका प्रहरीले गरेको छ । प्रहरी, प्रशासनसँगसमेत राम्रै पहुँच भएकाले कतिपय घटनामा साह कारबाहीबिनै छुटेको प्रहरीले जनाएको छ । उनले मुद्दा कमजोर पारेर अदालतमा प्रस्तुत गर्न लगाएको र न्यायालयमा समेत प्रभाव बढाउने र धम्क्याउने गरेको अनुसन्धानका क्रममा खुलेको छ । 
“साहले एक समय प्रहरी र प्रशासनको स्थानीय निकायदेखि केन्द्रसम्मै आफ्नो पहुँच बढाएको देखिन्छ,” डीआईजी अर्यालले भने, ”राजनीतिक वृत्तमा पनि विभिन्न पार्टीका नेतासम्म उनको पहुँच भएको भेटिएको छ ।” २०६४ सालमा उनले प्रहरी हवल्दार जयलाल यादवको अपहरण प्रयास गरेका थिए । तर प्रमुख जिल्ला अधिकारीसमक्ष माफी मागेकै भरमा छुटकारा पाए । 
त्यसैगरी २०६६ चैत ६ गते प्रहरी नायब निरीक्षक (असई) बाबुराम झालाई घेरा हाली ढुंगा प्रहार गरी गुन्डागर्दी गरेकामा मुद्दा कमजोर भएकै कारण अदालतबाट सफाइ पाएका थिए । शारीरिक रुपमा कमजोर भए पनि साह सानैदेखि झगडालु स्वभावका थिए । पहिले हेलाको पात्र भए पनि कर्मचारी र प्रहरी अधिकृतको संगतपछि उनी गुन्डा नाइके बनेको प्रहरी अनुसन्धानले देखाएको छ । गुन्डागर्दीकै भरमा ठेक्कापट्टाबाट उनले पैसा कमाउन थाले । त्यससँगै जानकी मन्दिर र जनकपुरका विभिन्न गुठीको जग्गा कर्मचारी र महन्तसँगको मिलोमतोमा कब्जा गर्दै सम्पत्ति जम्मा पार्न थाले । जिल्ला विकास र अन्य सरकारी कर्मचारीको मिलोमतोमा राजमार्गमा अनधिकृत कवाडीको ठेक्का लिए । गुन्डाको भरमा तगारो राखी राजमार्गमा गुड्ने कबाडीलगायत सबै सवारी साधनबाट अनधिकृत रकम असुल्न थाले । 
चितवनदेखि सिरहासम्मका राजमार्गका गुन्डाहरु साहको पकडमा रहेको मध्यमाञ्चल प्रहरीले जनाएको छ । तर विभिन्न तह बनाएर काम गर्ने भएकाले अपराध गर्ने मानिस पक्राउ परे पनि साहसँगको सम्बन्ध स्थापित गर्न अप्ठ्यारो हुने गरेको डीआईजी अर्यालले बताए । ”कम्तीमा पनि चार र पाँच तहको सञ्जाल बनाएर काम गर्ने रहेछ,” उनले भने, ”त्यसैले अपराधी पक्राउ परे पनि उसलाई आफ्नो असली बोस थाहा नहुने, बढीमा एक वा दुई तहसम्मको संलग्नता मात्र खुल्ने समस्या थियो ।”  समयक्रमसँगै साहले गुन्डाहरु र ठेक्काको संख्या बढाउँदै लगे । ”प्रहरी अधिकृतहरुको सामीप्यको फाइदा उठाउँदै रासनको ठेक्काबाट पनि पैसा बटुले,” प्रहरी अनुसन्धान टिपोटमा छ, ”त्यसबेलासम्म उनले सबै निकायका कर्मचारी न्यायालय, जिल्ला विकास, जिल्ला प्रशासन र प्रहरीमा आफ्नो प्रभाव बनाइसकेका थिए ।” रासन ठेक्का लिएपछि प्राप्त हुने १३ प्रतिशत भ्याटमध्ये १० प्रतिशत कर कार्यालयमा जम्मा गर्नुपर्नेमा त्यसो नगरी कर्मचारीसँग मिलेमतो गरी रेकर्डमा मात्र मिलाएर करोडौं अनियमितता गरेको प्रहरीले जनाएको छ । उच्च ब्याज दरमा ऋण लगाउने व्यवसायीले पैसा असुलीका लागि साहको प्रयोग गर्थे । यसरी व्यापारिक वृत्तमा पनि उनको दह्रो सम्बन्ध स्थापित भयो । 
राजनीतिक संक्रमण उच्च रहेका बेला तत्कालीन भूमिगत समूहका नाईके पृथ्वी सिंह, आकाश त्यागीलगायत थुप्रैसँग उनले सम्पर्क गरी आपराधिक गतिविधि सञ्चालन गरेको प्रहरीले जनाएको छ । लोकतन्त्र स्थापनासँगै भूमिगत समूहमार्फत नै खुला दलसँग सम्पर्क राखी उनले राजनीतिको केन्द्रमा पकड बनाएको प्रहरीको भनाइ छ । सद्भावना पार्टीका वरिष्ठ उपाध्यक्षसमेत रहेका साहले प्रहरीबाट आफ्नो खोजी हुनुअघि अध्यक्ष राजेन्द्र महतोलाई विस्थापित गरी पार्टी कब्जा गर्ने योजना बनाएको अनुसन्धानमा देखिएको छ । साहले आपराधिक गतिविधिबाटै ३ अर्बभन्दा बढीको सम्पत्ति जोडेको प्रहरीले जनाएको छ । 
विभिन्न बैंकमा लाखौं रुपैयाँ राखेका उनको ललितपुरको नख्खीपोटमा विभिन्न व्यक्तिका नाममा घर र अपार्टमेन्ट रहेको खुलेको छ । 
उनले आफ्नो र आफन्तका नाममा सवारी साधनहरु, जनकपुर र आसपास थुप्रै जग्गाजमिन र घडेरी जोडेको प्रहरीले जनाएको छ । बानेश्वरमा उनले एक रेस्टुरेन्टसमेत सञ्चालन गरेका छन् । 
(समाचार स्रोत कान्तिपुर दैनिक)


२०७१ जेष्ठ ०४ गते आईतबार

प्रतिष्ठाको समाजशास्त्र- धर्मेन्द्र कुमार झा ‘घीरु’

धर्मेन्द्र कुमार झा ‘घीरु’

एक समयमा भनिन्थ्यो धन गए कमाउन सकिन्छ, ज्यान गए परिवारका अर्का सदस्यले भार उठाउन सकिन्छ, चोट पटक लागे निको हुन सक्छ तर, प्रतिष्ठा गए त्यसको कुनै विकल्पले परिपुर्ति गर्न सक्दैन । भन्नुको तात्पर्य प्रतिष्ठालाई समाजका अह्म पार्टका रुपमा लिने गरिन्थ्यो । प्रतिष्ठाको आधार विभिन्न समाजको विभिन्न कालखण्ड अनुसार भिन्ना भिन्नै रहेको पाइन्छ । कुनै एउटै घटना कुनै समाजका लागि प्रतिष्ठाको कुरा हुन्छ भने कुनै समाजमा हिनताको कुरा । समाजशास्त्रीय दृष्टिकोणबाट प्रतिष्ठालाई विश्लेषण गर्ने हो भने ‘प्रतिष्ठा’को अर्थ समाज र समय परिवेशको गति सँगै परिवर्तन भइरहेको कुरालाई आत्मसाथ गर्नुपर्ने हुन्छ । प्रतिष्ठा प्रतिको अवधारणा समाज र व्यक्ति पिच्छे पनि फरक रहेको पाइन्छ । मार्कसवादका प्रणेता कार्ल मार्कस अनुसार असभ्य वा प्राचिन समयमा प्रतिष्ठाको कुनै स्थान थिएन किनभने मानव जाति पनि जनावर सरह नै जीवन विताउँथे । दासत्व समाजमा धेरै नोकर चाकर हुने मालिकको प्रतिष्ठा समाजमा बढी हुन्थ्यो । सामन्ती समाजमा बढी जग्गा हुने व्यक्तिको प्रतिष्ठा बढी हुन्थ्यो । त्यसैगरी पुँजीवादी समाजमा पुँजी (सम्पति) बढी हुने पुँजीपतिको प्रतिष्ठा समाजमा बढी हुन्छ । तर उनले साम्यवाद समाजको परिकल्पना गरेको छ जहाँ सबैको प्रतिष्ठा समान हुनेछ । यसरी प्रतिष्ठा पनि समय परिवेश उत्पादन प्रणालीसँगै परिवर्तन हुँदै आइरहेको देखिन्छ । जिवन्ततासँगै प्रतिष्ठा र मान सम्मानका लागि पनि काम गर्छन ।
प्रतिष्ठा आफैमा कुनै मुर्त कुरा होइन यो त एउटा सामाजिक सोच हो । प्रतिष्ठालाई धेरै कुराले निर्धारण गर्दछ । विश्व परिवेशमै प्रतिष्ठालाई निर्धारण गर्ने विचित्र विचित्र उदाहरणहरु छन् । एउटा समाजमा कक फाइटिङ हुन्छ । जहाँ जसको कुखुरा जित्छ उसको समाजिक प्रतिष्ठा उच्च हुन्छ भने जसको कुखुरा हार्छ उसलाई जित्नेले चाहे अनुसार आदेश वा प्रयोग गर्न पाउँछ । कहिं साँँदे जुधाई त कहिं पहलवान जुधाई त कहिं विभिन्न खेलले समाजिक र राष्टिूय प्रतिष्ठा बढाउने र घटाउने गरेको मान्यता छ । अहिले समाजमा क्रिकेट, फुटबल, टेनिस लगायतका खेलहरुले पनि देशको प्रतिष्ठालाई बढाउने र घटाउने भएको छ । यसरी ऐतिहासिक रुपमा समाजको विश्लेषण गर्ने हो भने कहिले बलवानको प्रतिष्ठा  थियो भने कहिले दानीको त कहिले  ज्ञानीको , त कहिले साहासीको, कहिले राजाको, कहिले नेताको, कहिले शिक्षकको, त कहिले डाक्टर, इन्जिनियरको, कहिले धनीको आदि(आदि । सामाजिक आवश्यकता सँगै सामाजिक स्तर र प्रतिष्ठाको सोचमा परिवर्तन भइरहेको हुन्छ । कहिले काहीं समाजको चाहदा नचाहदा गलत प्रवृतिलाई प्रतिष्ठा र सम्मान दिनपुग्छ जुन कुरा सामाजिक संरचनाका लागि चुनौती बन्नपुग्छ ।
अहिले समाजमा दुईटा आधारमा प्रतिष्ठा दिने गरेको एउटा सानो अनुसन्धानले देखाएको छ । पहिलो बाध्यात्मक अर्थात स्वार्थयूक्त प्रतिष्ठा र अर्को सम्मानजनक अर्थात आत्मीय प्रतिष्ठा । पहिलो खाले प्रतिष्ठित व्यक्तिलाई सबैले व्यक्तिगतरुपले घृणा गर्छ तर सबैलाई त्यहि बन्ने सोच हुन्छ । दोस्रो खाले प्रतिष्ठित व्यक्तिलाई सबैले सार्वजनिक ठाउँमा प्रशंसा गर्छ तर कोही बन्न चाहँदैन । बरु त्यस्ता व्यक्तिहरुलाई निकम्मा र बेबकुफको उपाधि दिन्छ । कतिले त ‘दे आर इन्टेलेक्चुअल डल्ल’ पनि भन्ने गर्छन । भन्नुको तात्पर्य प्रतिष्ठित व्यक्तिहरु बेबकुफ हुन्छन । एक्काइसौं शताब्दीमा प्रायः समाजले धन आर्जनको आधारमा मानिसलाई प्रतिष्ठा दिने गरेको छ । चाहे धनआर्जनको माध्यम जे सुकै होस । एउटा कुनै नेता वा कर्मचारी वा ठेकेदार वा व्यापारीले अकल्पनीय रुपले राता रात रोडपतिबाट करोडपति हुन्छ । त्यसप्रति समाजिक इष्र्या पाइन्छ तर घृणा पाइदैन सबै आफुलाई त्यही ठाउँमा राख्ने दाउमा हुन्छ । जसको फाल्यो धेरै राम्रो जसको फापेन त्यसका लागि कुकर्म । भनिन्छ ‘ग्रेपस आर सावर’ । त्यो कुकर्म तब हुन्थ्यो जब गलत तरिकाबाट अर्थोपार्जन गर्नेलाई समाजले सामाजिक बहिष्कार वा घृणा गथर््यो र त्यसता कोही बन्न उचाउँदैन्थ्यो । अहिलेको अवस्थामा मान्छेहरु धनका आधारमा पक्ष÷विपक्ष हुन्छन । ठुलो भन्दा ठुलो अपराध गरेपनि धनी मान्छेका पक्षमा जन धनले सहयोग गर्ने ठुलो जमात हुन्छन भने निर्दोष र इमान्दार भएको व्यक्तिको पक्षमा सहानुभुति बाहेक अगाडी बढेर सहयोग गर्ने एकदम कम हुन्छ । जसले गर्दा ठिकलाई ठिक र गलतलाई गलत भन्ने साहस समाजले गरेको छैन । बरु केही व्यक्तिले गरेको पाइन्छ ।
समाजमा प्रतिष्ठाका लागि काम गर्ने बेवकुफ, भलादमीलाई मुर्ख, साहासीलाई करपोक, सज्जनलाई कमजोर, साधु वा त्यागीलार्य कामचोर, क्षमादिने वा बर्दास्त गर्नेलाई कायर आदि इत्यादि भन्ने गरिन्छ । जसका धेरै उदाहरण छन् । भुतपुर्व सिडिओ नारायण झा, साहित्यकार डा.राजेन्द्र विमल, भुतपुर्व राजदुत डा.सुर्यनाथ मिश्र नेता ललन चौधरी, डा.लक्ष्मीनारायण झा, दाता रामस्वरुप तथा रामसागर साह लगायतकालाई समाजले सार्वजनिक कार्यक्रममा स्यावसी दिए पनि आफु र आफ्नो सन्तानलाई त्यस्तो बनाउन चाँहदैन । किनभने उनीहरु ठाउँ परिवेश अनुसार पैसा कमाउन सकेन । अब प्रश्न उठ्छ समाजले कस्तो प्रतिष्ठालाई समाजमा स्थापित गर्न खोज्दैछ । गरिव भए पनि इमान्दार सहितको समाज की बेइमान भएपनि धनी सहितको समाज ? समाजमा गैंग पावरलाई पुजा गरिदैछ । जुन पैसा र मसल पावरका आधारमा तयारी भइरहेको छ । जसले इमान्दारिता र स्वतन्त्रता जस्तो सोचमा क्यान्सररुपी भाइरसको रुपमा लागिरहेको छ । जुन समाजका लागि एकदम डरलाग्दा स्थिति सिर्जन ागर्न सक्छ । समाजमा गलत टूेन्डको बाढावा हुनजान्छ । जसको प्रभाव समाजमा पर्न थालेको छ । पहिला पहिला पढेलेखेका व्यक्तिलाई र शैक्षिक पेशामा लागेका व्यक्तिलाई समाजमा उच्च सम्मान गरिन्थ्यो तर आजकाल जसरी भएपनि अर्थ उपार्जन गरेका व्यक्तिलाई सम्मान गरिन्छ । त्यसैले होला अहिलेको यूवा पढाई भन्दा वैदेशिक रोजगार र ठेक्का पट्टा लगायतका अन्य क्रियाकलापमा बढी ध्यान दिन थालेको छ । सैद्धान्तिक रुपमा इमान्दारीको कुरा गर्ने बहुसंख्यक व्यक्तिहरु बेइमानी गरेर भए पनि आफ्नो टुनो सुल्झाउनमा लागिपरेका छन् । किनभने उसको प्रतिष्ठामा कुनै आँच आउँदैन ।
निष्कर्षमा भन्ने हो भने जो साँच्चिकै प्रतिष्ठित व्यक्ति छ त्यसलाई समाजले गन्न छोडिसकेको छ । र समाजले बहिष्कार गर्नुपर्ने व्यक्तिहरुलाई प्रतिष्ठित व्यक्तिको रुपमा सम्मान गरिदै छ । हामी सबैलाई थाहा छ कि प्रतिष्ठित व्यक्तिलाई सम्मान गरिन्छ, तर त्यसतो सम्मान होइन जुन एउटा कुनै कार्यक्रममा गरिन्छ । म त्यो सम्मानको कुरा गर्दै छु । जुन आत्माबाट गरिन्छ र त्यस्ता व्यक्तिको जीवनशैली वा सिद्धान्तलाई आत्मसात गरी त्यसलाई समाजले आफ्ना आदर्श बनाउँछ । अचेल यसको कमी छ भन्ने कुरामा कोही असहमत छैन होला । महात्मा गान्धी, नेलसन मण्डेला, मदर टेरेसा, अब्दुल कलाम, अटल विहारी, अब्राहम लिङ्कन, मार्टिन लुथर किंग, लक्ष्मी प्रसाद देवकोटा जस्ता महान व्यक्तित्वहरुको सिद्धान्तमा चल्ने व्यक्तिहरुको खडेरी परेको छ । समाजको त्यस्ता व्यक्तित्वहरुलाई गैरजिम्मेवार र कार्यको रुपमा चित्रण गर्न थालिसकेका छन् । मान्छे आफ्नो परिवार, आफ्नो बच्चा, आफ्नो बंश जस्ता स्वार्थमा लिन हुन थालेका छन् । 
जसले मान्छेलाई ठुलो भन्दा ठुलो पाप गर्न प्रेरित गरिरहेको छ । प्रतिष्ठा पदीय स्तर वा कुनै खास काम विशेषका आधारमा हुने कुरा होइन । त्यो कुनै पनि काम किन न होस त्यो काम गराईमा इमान्दारीताको आधारमा प्रतिष्ठा दिनुपर्ने हो । भन्नुको तात्पर्य, नेता वा कर्मचारी किसान वा शिक्षक वा मजदुर भएकै कारण कसैलाई प्रतिष्ठित कसैलाई अप्रतिष्ठित भन्न मिल्दैन । आफ्नो जुन सुकै पेशालाई पेशाको धर्म अनुसार काम गर्ने इमान्दार व्यक्तिलाई प्रतिष्ठित व्यक्ति भन्न सकिन्छ । समाजशास्त्रीय दृष्टिकोणले प्रतिष्ठा एउटा आपैmमा अमूर्त सोच भएकोले यसै हतियारलाई सहि तरिकाले प्रयोग गरी समाजलाई नियन्त्रण गर्नुपर्छ । सम्मान र आदर गर्ने व्यक्तिलाई प्रतिष्ठा दिनुपर्छ दमन वा अपमान गर्नु हुँदैन । समाजमा ‘प्रेस्टीजियस आर डल्ल’ भन्ने उक्तिलाई बदल्नु पर्छ । र समाजमा प्रतिष्ठालाई जिब्रोको स्वाद मात्रै बनाउने होइन जीवनको आदर्श बनाउनु पर्छ । कुनै पनि बाहानामा इमान्दारिता र स्वाभिमानलाई अपहरण  हुन दिनु हुँदैन ।


२०७१ जेष्ठ ०४ गते आईतबार

गंगा सागर सफाई अभियानमा जुट्दै स्थानीयवासी


गंगासागर सफा गर्दै सेना र प्रहरी ।
द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............
भारतमा खरबौं रुपैयाँको लगानीमा गंगा नदि सफाई अभियान चल्यो, नेपालमा अर्बौं रुपैयाँको लगानीमा बागमती सफाई अभियान चल्यो तर, जनकपुरमा स्थानियवासीहरुले आफ्नै प्रयासमा सुरु गरेको धार्मिक सरोबर गंगासागरको सरसफाई अभियानले दिन प्रति दिन तिब्रता पाएको छ । 
यहाँ राज्यले लगानी नगरेपनि समाजका विभिन्न पेशागत संघ संगठनका व्यक्तिहरु तथा नागरिकहरुको अगुवाईमा केही महिना अघि प्रत्येक शनिबारका दिन गंगासागर सफाइ गर्ने अभियान चलाइएको छ । उक्त अभियानमा स्थानियवासीहरु, नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी र नेपाली सेना समेत सहभागी हुन थालेका छन् । नेपाल पत्रकार महासंघ धनुषाका निवर्तमान अध्यक्ष राम अशिष यादव, अधिवक्ता राजकुमार महासेठ, समाजसेवी अमरचन्द्र अनिल, होटेल व्यवसायी विजय झुनझुनबाला, नबल मुरारका, मदन जैन, प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक शिव लामिछाने, नेपाल सेनाका कर्णल डिजन पिया, पत्रकार ध्रुव झा, उद्यमि ओम प्रकाश सर्राफ, प्राध्यापक विजय दत्त, धर्मा मण्डल, विजय मस्त, नथुनीलाल दास, देव शरण साह, अशोक जालान, धर्मनाथ साह लगायतका व्यक्तिहरु प्रत्येक शनिबार गंगासागर सफाइ अभियानमा सक्रिय सहभागी हुन थालेका छन् ।
गंगासागरमा विसर्जन गरिएको
कलशहरु निकाल्दै स्थानिय यूवाहरु ।
 गंगासागरको सरसफाई र सौन्दर्यीकरणका लागि जिल्ला टूाफिक प्रहरी कार्यालय धनुषाका प्रमुख राजन भेटवाल र जिल्ला बन कार्यालय धनुषाका सहायक वन अधिकृत सुरेश शर्माको सहयोगमा पोखरीको डिलमा कपुर, निम, गोलमोहर फुल र बर पिपलको बोट वृक्षारोपन गरिएको छ । त्यसैगरी पोखरीमा रहेका फोहरलाई सफा गर्नका निम्ति ननुपट्टीका माछा व्यवसायी बौवेलाल मुखिया र श्यामबाबु झाको सहयोगमा ७ हजार सिलभर माछाको भुरा राखिएको छ । 
स्थिर पानी रहेको गंगाजलको फोहर पानीलाई सफ ागर्न माछाले सहयोग गर्ने हुनाले ग्रासकार्प, सिलभर र कोत्रि प्रजातिका माछाका भुराहरु गंगासागरमा राखिएको नेपाल पत्रकार महासंघ धनुषाका निवर्तमान अध्यक्ष राम अशिष यादवले बताएका छन् । हुन त गंगासागर, धनुष सागर र विहार कुण्डमा माछा खेती गर्न पोखरी ठेक्कामा लाग्ने गरेको छैन । यद्यपि उक्त पोखरीहरुका माछा पनि केही स्थानिय यूवा क्लवहरुले अबैध रुपमा विक्री वितरण गर्ने गरेको पनि पाइएको छ । 
यसका अतिरिक्त दशरथ तलाउ, अरगजा सरोवर, राम सागर सहितका पोखरीहरुमा व्यवसायीक रुपले नै माछा खेती गरिएको छ । तर, उक्त रकम पनि पोखरीको सौन्दयीकरणको लागि खर्च गरिएको छैन । उक्त पोखरीहरुबाट हुने आय कतै जानकी मन्दिर र कतै गुठी संस्थानले लिने गरेका छन् । कालो भएको गंगाजललाई सफा गर्नका निम्ति नथुनि साह, विजय झुनझुनबाला र ज्ञानु मण्डलको सहयोगमा ३५ बोरा चुनको प्रयोग गरिएको छ । 
गंगासागरको डिलमा स्थानियवासीहरुसँगै वृक्षारोपन गर्दै
समाजसेवी अमरचन्द्र अनिल र सहायक वन अधिकृत सुरेश शर्मा ।
विष्णु पुरान अनुसार भगवान विष्णुको अहवानमा गंगाजी प्रकट भई कुण्ड बनेको गंगासागरमा स्नान गरे महाकुम्भमा गरिएको स्नान रामेश्वरममा गरिएको स्नान बराबरको फल प्राप्ति हुन्छ भन्ने जनविश्वास रहिआएको छ । धार्मिक गन्थमा उल्लेख भए अनुसार हिमालयको काँख, उत्तरी क्षेत्र गंगोत्रिबाट सुरु भएको गंगा नदि नारायण पर्वत हुँदै ऋषिकेश, हरिद्वार सहित भारतका विभिन्न स्थानमा पुगेको गंगा नदिकै स्वरुप हो जनकपुरको पवित्र सरोवर गंगासागर । त्यसकारण गंगासागरको गंगाजललाई पवित्र बनाउनुपनि जनकपुरबासीकै दायित्व हो । 
गंगासागरमा माछाको भुरा राख्दै
नेपाल पत्रकार महासंघ धनुषाका निवर्तमान अध्यक्ष राम अशिष यादव ।
गंगा माता वास बस्ने गंगाजल फोहर  हुनुको प्रमुख कारण घर र मठमन्दिरमा गरिने पुजा सामग्रीको विसर्जन नै हो । मुन्डन गरेर फालिएको कपाल, भाँडा बरतन माजनु, लुगा फाँटा साबुनले धुनु, सबारी साधन गंगासागरमै लगेर सफा गर्ने गरेका कारण पनि गंगासागरको पानी प्रदुषित भएको नेपाल पत्रकार महासंघ धनुषाका निवर्तमान अध्यक्ष रामअशिष यादवले बताएका छन् । हालसम्म गंगा सागर सफाई अभियानको क्रममा ६० टयाक्टर भन्दा वढी फोहर मैला निकालिसकिएको छ । स्थिर पानीमा पुजा सामग्री विसर्जन गर्नु हुँदैन । प्लास्टिक रहित पुजा साम्रगी धर्ती माताको शरणमा गाडिनु पर्ने हो । संस्कृतिविद डा.राजेन्द्र विमलका अनुसार पानी चलिरहेको नदिमा मात्र पुजा सामग्री विसर्जन गर्दा लाभ हुने हो । स्थिर पानीमा वा पोखरीमा फोहर विसर्जन गर्नाले पोखरीको पानी प्रदुषित भई दुर्गन्धित हुन्छ । पवित्र सरोवर गंगा सागर, धनुष सागरमा फोहर गर्ने, माछा मार्ने र गंगाजललाई दुर्गन्धित गर्ने कुनै पनि किसिमको क्रियाकलाप कसैले गरे कारवाही गरिने स्थानिय प्रशासनले जनाएको छ ।
बुद्ध पुर्णिमाका दिन गंगासागरमा स्नान गर्दै भक्तजनहरु ।
हुन त नियमित सफाइ हुने गरेको उक्त गंगा सागरमा प्रत्येक शनिबार विहान ७ बजे देखि ९ बजेसम्म सघन रुपमा सफाई हुने गरेको छ । करिब २ सय ५० देखि ३ सय जना सम्म स्थानियवासीहरु उक्त सफाई कार्यक्रममा सहभागी हुने गरेको छ ।
गंगासागरमा गंगा माताको वृहत आरती प्रत्येक दिन गराउने योजना रहेको छ । उक्त आरती गंगासागरमा गरेको दृष्य हेर्न पर्यटकहरु समेत आउने यादवको विश्वास छ । गंगासागरलाई सौन्दर्यीकरण गर्न र पर्यटकहरुलाई आकर्षित गर्ने उद्देश्यले गंगासागरमा पर्यटक डुङगा चलाइने योजना रहेको छ ।


२०७१ जेष्ठ ०४ गते आईतबार

ए.डि.बी. बचाऔं–जनकपुर बनाऔं - मुरली मनोहर मिश्र



मुरली मनोहर मिश्र
(जनकपुर नागरिक समाज)


१. ५२ कुटी ७२ कुण्ड एवं सरोवरहरुको संगमस्थल तथा मिथिलाको पवित्र आँगन हाम्रो जनकपुर धामको जनकपुर नगरपालिका जहाँ उचित शारीरिक व्यामको अभाव, मोटोपनको समस्या, ह्दयरोग, मधुमेह, उच्च रक्तचाप, ह्दयघात, क्षयरोगहरुको साथै वायु प्रदुषण, मानसिक तनाव, धुम्रपान एवं मधपान, लागुऔषधको सेवन, हत्या एवं घरेलु हिंसा लगायत अस्वस्थ्य खान पीन र हरियो सागपात फलफुलको कमिको कारण जनकपुर नगरवासीको जीवन दिनानुदिन जोखिमपुर्ण बन्दै भइरहेको यथार्थ छ भने अर्को तर्फ जनकपुर नगरपालिकाको अव्यवस्थित शहरी वातावरण सामाजिक तथा भौतिक संरचनाहरुको कारण पनि नगरवासीहरुको स्वास्थ्यमा गम्भीर प्रभाव पारेको छ, जस्तै खानेपानीको अभाव, अव्यवस्थित दलनिकास, हावाको गुणस्तर वासस्थान तथा कार्यस्थलको अवस्था, स्वास्थ्य सेवाको उपलब्धता लगायत यसको श्रोत साधन माथिको पहुँचमा अभावका कारण नगरवासीहरुको जन स्वास्थ्यमा गम्भीर असर पडिरहेको कटु सत्य सर्वविदितै छ । अर्थात, जनकपुर नगरपालिका तीब्र शहरीकरणको कारण नगरपालिका आधारभुत संरचनाको विकास निर्माण कार्यमा एक्लै पडेको छ र अव्यवस्थित शहरीकरणको कारण जनकपुर नगरवासीहरुको मानवीय संकटमा दिनानुदिन बढोत्तरी भइरहेका कारण नगरवासीहरुको स्वास्थ्य समस्या ग्रामिण स्तरको तुलनामा अत्यधिक अनुमान बमोजिम अगामी सन् २०३५ सम्ममा गरिबीको मुख्य केन्द्र गाउँ नभई शहरीक्षेत्र हुने चेतावनी दिईसकेको छ ।
२. स्वास्थ्यपुर्ण जीवन व्यतित गर्न पाउनु प्रत्येक नागरिकको जन्मसिद्ध अधिकार रहेको हुँदा त्यसको प्रत्याभुतिको लागि व्यक्ति, समाज तथा स्थानिय निकायको समान भुमिका एवं दायित्व रहेको अनुभुति गर्दै यस पंक्तिकारद्वारा उपरोक्त उल्लेखित चुनौतिहरुको सामना गर्न ऐशियाली विकास बैंक एडिबीद्वारा जनकपुर नगरपालिकाको लागि ‘एकिकृत शहरी विकास आयोजना’ को प्रभावकारी कार्यान्वयनको लागि सर्वपक्षिय आग्रह एवं अनुरोध गर्न चाहन्छु ।
किनभने एडीबीद्वारा ‘एकिकृत शहरी विकास आयोजना’ को सफल एवं प्रभावकारी कार्यान्वयन भएमा जनकपुर नगरपालिकाको व्यवस्थित शहरी योजना शहरी जीवनयापनमा व्यापक सुधार गुणस्तरीय एवं सुन्दर सडक, व्यवस्थित दल एवं नाला तथा फोहोर व्यवस्थापनको दिर्घकालिन व्यवस्थापनले जनकपुर नगरवासीको स्वास्थ्य गुणस्तर गुणात्मक बृद्धि हुनेछ भन्ने यस पंक्तिकारको दृढ विश्वास छ । वायु प्रदुषण, ध्वनी प्रदुषण एवं जलप्रदुषणको न्यूनीकरण गर्नको लागि एडिबि को एकिकृत शहरी विकास आयोजना रामवाण हुनेछ ।
३. मात्र राजनीतिक दस्तावेजलाई बुँदा बनाएर सहमति पत्रको नामाकरण गरी हस्ताक्षर गर्दैमा अथवा एक जोडी परेवालाई कुनै विशेष समारोहमा उडाएर केवल शान्तिको कामना मात्र गर्न सकिन्छ तर विकास छैन । किनभने वास्तविक एवं दिर्घकालिन शान्ति केवल आर्थिक एवं सामाजिक विकासद्वारा मात्र सम्य हुन्छ भन्ने हाम्रो ठहर छ । दिर्घकालिन शान्तिको मेरुदण्ड नै दीगो विकास भएको हुँदा रुपान्तरण केवल शव्दमा होइन व्यवहार एवं कार्यान्वयनमा हुनुपर्दछ तथा रुपान्तरणको मुर्तरुप दिनसक्ने अवस्थाको प्रत्याभुति रुपान्तरणकारी सोच एवं अग्रगमण हुने हुँदा राष्टिूय एवं अन्तराष्टिूय परिस्थितिको समिक्षात्मक कार्यान्वयन सम्भव विकास निर्माणको मार्गचित्रलाई आत्मसात गर्दै भावी पिढीको लागि पनि विकासको गति समात्नु आजको अपरिहार्यता हो । राजनीतिलाई गँजेडीगफ बनाएर नत शान्तिको कामना गर्न सकिन्छ न त कुनै समुहलाई समेटदैमा शान्ति भित्रिन्छ । किनभने समाजिक न्याय एवं आर्थिक सम्भावना नहेरेसम्म अर्को असन्तुष्ट समुह खडा हुनमा धेरै समय लाग्दैन । शान्तिको लिखित दस्तावेजमा गरिएको हस्ताक्षरद्वारा हिंसाको अन्य बाँकी सम्भावनाहरुको अन्त्य कदापि गर्न सकिंदैन किनभने समग्र राष्टू एवं समाज अहिले पनि चरम गरिबी एवं असमानताकै दलदलमा रहेको हुँदा त्यसले हिंसा मचाउने खतरनाक समुहहरुको जन्माउन सक्छ ।
४. अतः हिंसाको जग भत्काउने उपयुक्त एवं अचुक अस्त्रको रुपमा रहेको दिर्घकालिन आर्थिक एवं समाजिक विकासलाई सम्भव पार्न राजनीतिक आर्थिक एवं सामाजिक तीनवटै चेतनामा दीर्घकालिन विकासलाई प्रधानता दिनुनै आजको अनिवार्य शर्तलाई आत्मबोध गर्दै एडीबिको एकिकृत शहरी विकास आयोजनाको कार्यान्वयनमा असमर्थ वा अनावश्यक झमेला गर्ने अमुक व्यक्ति समुह वा संस्थालाई राष्टिूय एवं स्थानिय तहबाट बहिष्कार तथा बहिरगमन हुन बाध्य पार्नसक्ने परिस्थिति एवं परिवेशको विकास गर्नु अनिवार्य शर्त बनेको छ ।
अर्कोतर्फ दिर्घकालिन शान्तिको मेरुदण्ड रहेको दिगो विकासको जनभावना गनकांक्षा एवं जनचाहनालाई आत्मसात गर्दै त्यसतर्फ जसले जिम्मेवारीपुर्वक सक्रियता लिएको छ वा लिन्छ त्यस्ता दृढ इच्छा शक्तिसहित स्पष्ट कार्ययोजना भएकाहरुलाई सामाजिक एवं राजनीतिक निर्णायक तहमा पु¥याउने वातावरण सिर्जना गर्ने गराउने कार्यमा यस पंक्तिकारको सर्वपक्षिय आग्रह एवं अनुरोध गर्नुको साथै सस्तो र मिठो कुरा गर्ने गफेडीहरुसँग दिगभ्रमित नहुन र अवउप्रान्त कसैको राजनीतिक मुद्धाको साटो सामाजिक एवं आर्थिक विकास निर्माणको मुद्धा हेरेर मात्र निर्णय लिन सम्बन्धित सबैमा यस पंक्तिकारको विनम्र आग्रह एवं अनुरोध छ ।

२०७१ जेष्ठ ०४ गते आईतबार

रद्द गरिएको एसएलसी परीक्षा पुनः लिइने


द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............

रद्द गरिएको धनुषाको तीन परीक्षा केन्द्र मध्ये दुई परीक्षा केन्द्रमा पून ः परीक्षा सञ्चालन गर्न परीक्षा नियन्त्रण कार्यालय तयार भएको छ । विगत चैतमा सम्पन्न एसएलसी परीक्षाको क्रममा रद्द गरिएको समाजिक विषयको परीक्षा पून ः सञ्चालन गर्न परीक्षा नियन्त्रण कार्यालय तयार भएको हो ।
परीक्षा नियन्त्रण कार्यालयले यदुकुहाको परीक्षा केन्द्र ‘क’ र धवौली परीक्षा केन्द्रको परीक्षा पून ः सञ्चालन गर्न तयार भएपनि यदुकुहाकै परीक्षा केन्द्र ‘ख’ मा परीक्षा नलिइने जनाएको छ । कार्यालयले परीक्षाको मिति जेष्ठ १७ गतेको लागि निर्धारण गरेको जनाइएको छ । यसअघि रद्द गरिएको तीन परीक्षा केन्द्रमा पून ः परीक्षा सञ्चालन हुनुपर्ने माग गर्दै संयुक्त विधार्थी संघर्ष समिति करिब २० दिन देखि जनकपुरको जनक चोकमा रिले अनशन गर्दै आइरहेको थियो । संघर्ष समितिले पुनः परीक्षा लिन तयार भएपछि रिले अनशन पनि शुक्रबार तोडेको छ । यसअघि घटनाको छानबीन गर्न धनुषा आएका शिक्षा मन्त्रालयका सह(सहचिव खगराज बराल नेतृत्वको टोलीले परीक्षा बोर्डमा आफ्नो प्रतिवेदन बुझाएका थिए । विगत वर्ष चैत महिनामा सञ्चालन भएको एसएलसी परीक्षामा सुरक्षाकर्मी, विधार्थी र अभिभावक बीच विवाद हुँदा धनुषाको यदुकुहा विधालयमा रहेको परीक्षा केन्द्र ‘क’ ,  ‘ख’  र धवौली परीक्षा केन्द्र गरी तीन परीक्षा केन्द्रमा समाजिक विषयको परीक्षा रद्द गरिएको थियो । 
विवादको क्रममा प्रहरीले चलाएको गोली लागि दुई विधार्थी घाइते भएका थिए भने तीन परीक्षा केन्द्र गरी करिब एक हजार दुई सय विधार्थीको भविष्य अन्यौलमा परेको थियो ।


२०७१ जेष्ठ ०४ गते आईतबार

एमाले धनुषामा विवाद चर्किदै


द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............
नेकपा एमाले धनुषाको जिल्ला कमिटिमा दुईवटा समानान्तर कमिटि गठन भएपछि उत्पन्न भएको विवाद अझै सम्म यथावत रहेको छ । एक पक्षले अहिलेको जिल्ला कमिटि विघटन भईसकेको भन्दै निर्वाचित कमिटिलाई मानिराखेका छैनन भने अर्को पक्षले निर्वाचित कमिटि नै बैधानिक रहेको दावी गरिरहेका कारण विवाद झन बढ्दै गएको छ । 
गत माघ ५ गतेको जनकपुर अञ्चल कमिटिको वैठकबाट एमाले विधान नियमावली अनुसार अनुशासनको कारवाही अन्तरगत एक तह माथिको निकायले एक तह तलको निकायलाई कारवाही गर्न सक्ने आधारमा जिल्ला कार्यसमिति धनुषालाई कारवाही स्वरुप विघटन गरेको थियो । जनकपुर अञ्चल कमिटिका इन्चार्ज केशव देवकोटाको अध्यक्षतामा बसेको अञ्चल कमिटिको पुर्ण वैठकले माघ ५ गते धनुषा जिल्ला कमिटि विघटन गरेको थियो । 
जिल्ला कार्यसमिति अत्यन्त अराजक भएको, उदण्ड भएको, पार्टीको नीति निर्देशन नमानेको, जनवादी केन्द्रियता संगठनात्मक सिद्धान्तको विपरित चलेको, अञ्चल कमिटिले पटक पटक सचेत गराउँदा पनि जिल्ला कार्यसमितिले अञ्चल कमिटिको निर्देशनलाई अटेरी गरेको, संविधानसभाको चुनावमा पार्टीका उम्मेदवार विरुद्ध जिल्ला अध्यक्ष हरिनारायण महत्तो खुल्लमखुल्ला लागेको भन्दै जिल्ला कार्यसमितिलाई विघटन  गरिएको थियो ।
 अञ्चल कमिटिले तदर्थ समिति गठन गर्न अञ्चल सचिवालयलाई दिएको अभिभारा अनुसार गत माघ १० गते राजकिशोर यादवको संयोजकत्वमा ८९ सदस्यीय तदर्थ कमिटि गठन गरिएको थियो । अञ्चल सचिवालयले गठन गरेको उक्त तदर्थ समितिलाई एमालेको केन्द्रिय समितिद्वारा अनुमोदन गराई कार्यान्वयनका लागि फागुन ८ गतेको पार्टीको स्थायी कमिटिद्वारा अनुमोदन समेत गराईसकिएको एमालेका बैकल्पिक केन्द्रिय सदस्य श्री प्रसाद साहले बताएका छन् । तर, केन्द्रिय सदस्य रघुवीर महासेठले केन्द्रका केही नेताहरुमाथि आफ्नो प्रभाव जमाई उक्त निर्णयलाई पुनः विचार गर्न अञ्चल कमिटिलाई निर्देशन दिलाएको साहले बताए । 
जिल्ला कमिटिका अध्यक्ष अञ्चल कमिटीमा पदेन सदस्य हुन्छन् तर जिल्ला कमिटि नै विघटन भएपछि महत्तोको पदेन सदस्य समेत खारेजी भएको अवस्थामा गठन गरिएको तदर्थ समितिमा महत्तोलाई पुनः अञ्चल कमिटि सदस्य मनोनयन गरिएको थियो । पार्टी केन्द्रको पुनः विचार गर्न दिइएको निर्देशन पश्चात अञ्चल कमिटिको चैत्र १० गते बसेको दोस्रो वैठकले पनि राजकिशोर यादवकै अध्यक्षतामा गठित तदर्थ समितिलाई बैधानिक बनाई अनुमोदन गराउन केन्द्रमा पठाइएको साहले बताएका छन् । यता ३० बैशाखमा हरिनारायण साहको अध्यक्षतामा जिल्ला समितिले गरेको पत्रकार सम्मेलनमा केन्द्रिय सदस्य रघुवीर महासेठले निर्वाचित कमिटि नै वैधानिक रहेको भन्दै अञ्चल कमिटिलाई निर्वाचित कमिटि विघटन गर्ने अधिकार नै नरहेको भन्दै अञ्चल कमिटिलाई उनले चुनौति दिए । मनोनित कमिटि भएको भए विघटन गर्न पनि सक्थ्यो तर अधिवेशनबाट निर्वाचित कमिटि भएका कारण विघटन गर्ने अधिकार नै अञ्चल कमिटिलाई नरहेको महासेठले बताए । 
यता महासेठले गरेको पत्रकार सम्मेलन आधिकारीक नरहेको बैकल्पिक केन्द्रिय सदस्य साहले दावी गरेका छन् । गत २२ बैशाखमा एमालेको केन्द्रिय कमिटिको बैठकमा समेत केन्द्रिय सदस्यहरु केशव देवकोटा, शत्रुधन महत्तो, योगनारायण यादव र लाल गोइत समेतले महासेठको आलोचना गर्दै संजय साहको संरक्षण गरेकोमा आपत्ति जनाएका थिए । उक्त कुराको जवाफ दिँदै महासेठले जनकपुरमा गरिएको पत्रकार सम्मेलनमा आफुले संजय साहको संरक्षण नगरेको र संजय साहको प्रवृतिको विरोधमा आफु रहेपनि आफ्नो चरित्र हत्या गर्ने प्रयास गरिएको महासेठले बताएका थिए । संजय साह चुनाव जित्ने वित्तिकै धन्यवाद दिन रघुवीर महासेठको घरमा पुगेको जगजाहेर रहेको भन्दै श्री प्रसाद साहले महासेठको पोल खुलिसकेको तथा जनतामा नाङ्गो भईसकेको बताए ।
 संविधानसभाको चुनावमा महासेठले संजय साहलाई जिताउन करोडौं रुपैयाँ ऋणको रुपमा सहयोग गरेको, एलेभेन्थ आवरमा संजय साहको पक्षमा भोट कास्ट गराउनका लागि महासेठले राम चरित्र साहलाई प्रयोग गरेको श्री प्रसाद साहले आरोप लगाएका छन् । क्षेत्रिय चुनाव परिचालन कमिटि यदुवंश झाको अध्यक्षतामा बसेको बैठकद्वारा पार्टीका उम्मेदवार विरुद्ध लागेका रघुवीर महासेठ, जुली महासेठ, राम चरित्र साह र अवधेष पोखरेललाई कारवाही गर्न अनुशासन आयोग समितिमा समेत प्रतिवेदन पठाइ सकिएको र उक्त प्रतिवेदन अहिले पनि विचाराधिन अवस्थामा रहेको साहले बताएका छन् । महासेठको कार्यक्षेत्र लोकतान्त्रिक मधेसी संगठन हो र उनले जनकपुरमा गरेको पत्रकार सम्मेलन बैधानिक नरहेको तथा उनले व्यक्त गरेका विचार पार्टीको नभई व्यक्तिगत रहेको साहले बताएका छन् । जनकपुर अञ्चल कमिटिको इन्चार्ज केशव देवकोटा, धनुषाको इन्चार्ज शत्रुधन महत्तो, महोत्तरीको इन्चार्ज योगनारायण यादव र सर्लाहीको इन्चार्ज श्री प्रसाद साह रहेको हुनाले कार्यक्षेत्र भन्दा बाहिरका व्यक्तिले पार्टीको धारणा राख्नै नसक्ने साहले दावी गरेका छन् ।
जिल्ला अधिवेशनबाट हरिनारायण महत्तोको अध्यक्षतामा गठित भएको कार्यसमितिका जिल्ला सचिव राज किशोर यादव विगतमा रघुविर महासेठकै पक्षमा थिए । 
तर अहिले अञ्चल कमिटिले महासेठकै गुटका राजकिशोर यादवको संयोजकत्वमा नयाँ तदर्थ समिति गठन गरिदिएपछि महासेठ एक्लिएका छन् । रामचन्द्र झा एमालेमा हँुँदा महत्तो र यादव महासेठ गुटमा थिए । तर एमालेबाट झाको वहिरगमन पछि प्रवेश गरेका केन्द्रिय सदस्यहरु रत्नेश्वरलाल गोइत, यदुवंश झा समेत योगनारायण यादव, शत्रुधन महत्तो र श्री प्रसाद साह एउटा गुटमा संगठित भएका छन भने महासेठ एक्लिएका छन् । महासेठ एक्लिएपनि महासेठ पक्षका नेताहरुको जिल्ला कार्यसमितिमा बहुमत रहेको दावी गर्छन् । एमालेमा यो रोग पहिले देखि नै रहँदै आएको छ । यस अघिपनि रघुविर महासेठले समानान्तर कमिटि बनाएको इतिहासलाई महासेठ बेगरका गुटले सोही प्रवृति दोहोर्याएका छन् । केन्द्रले पनि विवाद साम्यपार्नुको सट्टा दुवै गुटलाई आश्वासन बाँटेका छन् । एमालेको आसन्न केन्द्रिय महाधिवेशनलाई दृष्टिगत गर्दै भोटका लागि विवाद साम्यपार्नुको सट्टा अल्झाएर राख्नमै फाइदा देखेकाले विवाद दिन प्रतिदिन वढ्दै गएको एमालेका स्थानिय नेताहरुको भनाई छ ।

२०७१ जेष्ठ ०४ गते आईतबार