अजब–गजब छ बा ! सुदर्शन सिंह

बालुवाको ठाउँमा वढी सिमेन्ट राखेर काम गर्न भनेको त बालुवा वढी राख्छ । यो मजदुरको कारण कुन मुखले अब मेयरमा लड्ने भन्याँ !

२०७३ चैत्र २७ गते आईतबार

रकमको चलखेलमा मापदण्ड तथा पुर्वाधार नपुगेका स्वास्थ्य संस्था जनस्वास्थ्यद्वारा धमाधम दर्ता

जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषा ।

अजय अनुरागी
जनकपुरधाम............
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाले मापदण्ड र पुर्वाधार नपुगेका स्वास्थ्य संस्था, क्लिनिक, हस्पिटल तथा नर्सिङ्ग होमहरुलाई आर्थिक चलखेलको आधारमा धमाधम दर्ता प्रमाण पत्र वितरण गरेको छ । खासगरी दर्ता प्रमाण पत्र दिने जनस्वास्थ्य अधिकृत मुन्द्रिका प्रसाद ठाकुरले माटो रकमको लेनदेनमा स्वास्थ्य संस्था स्थापना, संचालन तथा स्तरोन्नति मापदण्ड सम्बन्धि निर्देशिका २०७० को बरखिलाप गई दर्ता अनुमति पत्र वितरण गरेको केही चिकित्सकहरुले आरोप लगाएका छन् ।
स्वास्थ्य मन्त्रालयले फागुन मसान्त सम्म स्वास्थ्य संस्था, क्लिनिक, हस्पिटल, प्याथोलोजी लगायतका क्षेत्रहरुलाई अनिवार्य रुपमा जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषामा दर्ता गरि संचालन गर्न निर्देशन दिएपछि धनुषामा उल्लेख्य रुपमा दर्ताको संख्या वृद्धि भएको छ । फागुन मसान्तसम्ममा मापदण्ड अनुसार दर्ता नगरिएको खण्डमा कारवाही गरी सिज गरिने निर्देशन स्वास्थ्य मन्त्री गगन थापाले दिएपछि दर्ता गराउने संस्थाहरुको संख्या बढेको छ । जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाका जनस्वास्थ्य अधिकृत मुन्द्रिका प्रसाद ठाकुरका अनुसार फागुन मसान्तसम्म दर्ता हुने तर्फ ४५ वटा स्वास्थ्य क्लिनिक, ४ वटा प्याथोलोजी ल्याब, १० वटा अल्टूा साउण्ड तथा इमेजिङ्ग सेन्टर, २५ वटा डेन्टल क्लिनिक, १७ वटा पोलिक्लिनिक तथा १४ वटा निजी अस्पताल तथा नर्सिङ्ग होम रहेका छन् ।

 दर्ता प्रमाण पत्र वितरण गर्ने जनस्वास्थ्य अधिकृत मुन्द्रिका प्रसाद ठाकुर ।

जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाले १ चैत्रसम्ममा १४ वटा निजी अस्पताल तथा नर्सिङ्ग होमको रुपमा संचालन गर्न अनुमति प्रदान गर्दै दर्ता प्रमाण पत्र समेत दिएको छ ।  ५५ बेडको जनकपुर सिटी हस्पिटल प्रा.लि. स्टेशन रोड जनकपुर, १ सय बेडको जानकी हेल्थ केयर एण्ड रिसर्च सेन्टर रामानन्द चौक जनकपुर, २५ बेडको राम जानकी अस्पताल प्रा.लि. जानकी मन्दिर पछाडी जनकपुर, १५ बेडको जनकपुर अर्थोपेडिक अस्पताल जनकपुर ३, १५ बेडको मिथिलाञ्चल सिटी हस्पिटल प्रा.लि. ब्रम्हपुरी ९ जनकपुर, ५० बेडको केयर मेडिकल सेन्टर मिल्स एरिया जनकपुर, १५ बेडको गोदावरी मोडर्न हस्पिटल प्रा.लि. रामानन्द चौक ८ जनकपुर, ५० बेडको धनुषा हस्पिटल प्रा.लि. स्टेशन रोड जनकपुर, १५ बेडको मिथिला हस्पिटल जनकपुर उपमहानगरपालिका ६, १५ बेडको आस्था हस्पिटल जनकपुर उपमहानगरपालिका ६, २५ बेडको आर्या हस्पिटल जनकपुर उपमहानगरपालिका ६, १५ बेडको आराध्या हस्पिटल जनकपुर उपमहानगरपालिका ८, दुखनी देवी मेमोरियल हस्पिटल विरेन्द्र बजार र मोडल हस्पिटल लालगढलाई निजी अस्पताल तथा नर्सिङ्ग होमको रुपमा संचालन गर्न अनुमति प्रदान गर्दै दर्ता प्रमाण पत्र समेत दिएको छ ।
 त्यसैगरी जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाले १८ वटा पोलिक्लिनिक संचालन गर्न अनुमति सहित दर्ता प्रमाण पत्र वितरण गरेको छ । संजिवनी मेडिकल एण्ड सेफ मदरहुड प्रा.लि. जनकपुर १२, राजाराम यादव मेमोरियल पोलिक्लिनिक धनुषाधाम ३, एएसआरबि हेल्थ केयर एण्ड डाईग्नोस्टिक सेन्टर प्रा.लि. क्षिरेश्वरनाथ नगरपालिका ६, उत्तम पोलिक्लिनिक विरेन्द्र बजार ४, नवजीवन हेल्थ केयर प्रा.लि.ब्रम्हपुरी जनकपुर, प्रिसा पोलिक्लिनिक जनकपुर १०, राजदेवी पोलिक्लिनिक प्रा.लि. रामानन्द चौक जनकपुर, मिहीलाल सिटी स्कयान पोलिक्लिनिक जनकपुर ८, देव पोलिक्लिनिक लक्ष्मिनिया बजार २५, लाईफ केयर सुपर स्पेशलिष्ट पोलिक्लिनिक अस्पताल रोड जनकपुर ६, धनुषा नेश्नल हेल्थ पोलिक्लिनिक भरतपुर ४ विरेन्द्र बजार, शिवगुरु प्राथमिक उपचार पोलिक्लिनिक रामानन्द चौक ८ जनकपुर, दिक्षा पोलिक्लिनिक, बजरंग मेडिकल एण्ड पोलिक्लिनिक जनकपुर ६, सुरक्षा डायग्नोस्टिक एण्ड केयर सेन्टर प्रा.लि. पोलिक्लिनिक जनकपुर ६, जनसेवा पोलिक्लिनिक रामानन्द चौक, रिया पोलिक्लिनिक हेल्थ केयर सेन्टर, गोदार गणेशमान नगरपालिका ७लाई दर्ता प्रमाण पत्र प्रदान गरेको छ ।
त्यसैगरी डेन्टल क्लिनिक तर्फ २५ वटा क्लिनिकहरुलाई दर्ता प्रमाण पत्र वितरण गरेको छ । अप्पन डेन्टल चेम्बर्स अस्पताल रोड जनकपुर, द डेन्टल होम अस्पताल रोड जनकपुर ६, सिता डेन्टल क्लिनिक जनकपुर ८ रामानन्द चौक, धनुषा डेन्टल क्लिनिक ब्रम्हपुरी जनकपुर, साई अर्थो डेन्टिक एण्ड कस्मेटिक डेन्टल क्लिनिक जनकपुर ६, राजदेवी डेन्टल केयर क्लिनिक जनकपुर ६, जनसेवा डेन्टल क्लिनिक प्रा.लि. जनकपुर २, मुस्कान डेन्टल क्लिनिक थापा चौक जनकपुर ९, जनकपुर डेन्टल केयर सेन्टर अस्पताल रोड जनकपुर , डेन्टल क्लिनिक अस्पताल रोड जनकपुर ६, कोरियन डेन्टल क्लिनिक भानुचौक २ जनकपुर, प्रियासी डेन्टल क्लिनिक भ्रमरपुरा चौक ७ जनकपुर, ओरो डेन्टल हेल्थ केयर जनकपुर ६, मिथिलाञ्चल डेन्टल क्लिनिक अस्पताल रोड ६ जनकपुर, नरसिंह ओरल एण्ड डेन्टल सर्जरी जनकपुर ९, लक्की डेन्टल क्लिनिक जनकपुर ६, सिटी रामजानकी डेन्टल केयर सेन्टर जनकपुर ८, रामजानकी डेन्टल क्लिनिक भानु चौक जनकपुर १, मिथिला डेन्टल केयर सेन्टर प्रा.लि. जनकपुर १०, संजिवनी डेन्टल क्लिनिक स्टेशन रोड १, जानकी डेन्टल क्लिनिक जनकपुर ६, नेपाल फिजिओ डेन्टल क्लिनिक जनकपुर ६, माँ भगवती डेन्टल अस्पताल एण्ड रिसर्च सेन्टर किशोरी नगर, नेपाल डेन्टल हस्पिटल जनकपुर ८, पार्वती दन्त चिकित्सालय जनकपुर ६ लाई दर्ता प्रमाण पत्र प्रदान गरेको छ ।
त्यसैगरी अल्टूा साउण्ड तथा इमेजिङ सेन्टर तर्फ लक्की अल्टूा साउण्ड एण्ड इमेजिङ सेन्टर अस्पताल रोड जनकपुर, ग्यास्टूो केयर एण्ड इन्डोस्कोपी सेन्टर प्रा.लि. अस्पताल रोड जनकपुर, साह अल्टूा साउण्ड एण्ड इमेजिङ सेन्टर अस्पताल रोड जनकपुर, डायमण्ड अल्टूा साउण्ड एण्ड इमेजिङ सेन्टर अस्पताल रोड जनकपुर, एसआर अल्टूासाउण्ड पेठिया रोड जनकपुर, जानकी डिजिटल एक्सरे अस्पताल रोड जनकपुर, पशुपति अल्टूा साउण्ड जनकपुर ६, लक्ष्मी डिजिटल एक्सरे जनकपुर ९, न्यू जानकी अल्टूा साउण्ड जनकपुर ६, जय अल्टूा साउण्ड जनकपुर ६ लाई दर्ता तथा अनुमति पत्र प्रदान गरिएको छ ।
त्यसैगरी प्याथोलोजी ल्याब तर्फ सुनैना प्याथोलोजी जनकपुर ६ पेठिया रोड, सुरक्षा डायग्नोस्टिक सेन्टर जनकपुर ६ अस्पताल रोड, पंडित प्याथोलोजी जनकपुर ६ र जानकी प्याथोलोजी ल्याव जनकपुर ६ लाई प्रमाण पत्र तथा अनुमति पत्र प्रदान गरिएको छ ।
त्यसैगरी स्वास्थ्य क्लिनिक तर्फ शम्भु प्रसाद यादवको शान हेल्थ केयर रामानन्द चौक जनकपुर, डा.जामुन प्रसाद सिंहको संकटमोचन बाल क्लिनिक अस्पताल रोड जनकपुर, डा.राजेश कुमार साहको मिथिला हार्ट क्लिनिक एण्ड डायग्नोस्टिक सेन्टर अस्पताल रोड जनकपुर, डा.रामकिशोर साहको पार्वती हार्ट सेन्टर ब्रम्हपुरी जनकपुर, डा.कल्पना बछाड प्रसुति सेवा केन्द्र प्रा.लि., डा.अरुण कुमार गुप्ताको अमृत क्लिनिक अस्पताल रोड जनकपुर लाई दर्ता तथा अनुमति पत्र प्रदान गरिएको छ । त्यसैगरी डा.सुरेन्द्र कुमार सिंहको काब्य क्लिनिक, डा.दिपक गुप्ताको सिता बाल क्लिनिक, डा.रामविनय चौधरीको आरबि अर्थो क्लिनिक,  डा. लव कुमार साहको जनकपुर बालबालिका उपचार केन्द्र, डा. कुलदीप पंडितको स्वास्थ्य क्लिनिक भानु चौक, डा.राकेश कुमार पंडितको स्वास्थ्य क्लिनिक, डा.विनिता मानन्धरको ओम क्लिनिक, डा.रविन्द्र कुमार सिंहको क्लिनिक, डा.विकास कुमार साहको शान्ति मेडिकल एण्ड हेल्थ केयर प्रा.लि., डा.रामेश्वर महासेठको जानकी डायविटिज क्लिनिकलाई दर्ता तथा अनुमति पत्र प्रदान गरिएको छ ।
त्यसैगरी अशोक कुमार अधिकारीको ओम अर्थोपेडिक एण्ड टूमा सेन्टर, डा.राखि साहको जीवन ज्योति क्लिनिक, सिर्जना यादवको ओम फिजियोथेरापी सेन्टर, डा.बलराम मिश्रको आदित्य शिशु उपचार केन्द्र, डा.जितेन्द्र प्रसाद जायसवालको क्लिनिक, डा.जियाउल हकको अरमान क्लिनिक, डा.राम ज्ञान यादवको जनकपुर डर्माटोलोजी एण्ड कस्मेटिक क्लिनिक, डा.पंकज प्रताप देवको सुरक्षित प्रसुति सेवा डायग्नोस्टिक सेन्टर, डा.पिके ठाकुरको क्लिनिक राम मेडिकल, डा.अमित रंजन मिश्रको स्पेशल अर्थोपेडिक क्लिनिक, मेरिस्टोप्स, सुनौलो परिवार नेपाल स्वास्थ्य क्लिनिक, डा.स्वाती जायसवालको जायसवाल क्लिनिक, डा.मनिषराज जायसवालको राज क्लिनिकलाई दर्ता तथा अनुमति पत्र प्रदान गरिएको छ ।
त्यसैगरी डा.विवेकानन्द झाको मारुती हेल्थ क्लिनिक, राम सर्विस सेन्टर क्लिनिक, डा.निलम चौधरीको जनकपुर प्रसुति क्लिनिक, डा.विनिता मानन्धरको ओम क्लिनिक, डा.कल्पना बछारको बछार क्लिनिक, डा.दिपक कुमार साहको महाविर आमा उपचार केन्द्र, डा.सुजित यादवको स्वास्थ्य क्लिनिक तथा समर्थ क्लिनिक, डा.किरण यादवको समर्थ क्लिनिक, डा. ललित नारायण यादवको सुयोग स्वास्थ्य क्लिनिक एण्ड डायग्नोस्टिक प्रा.लि.लाई दर्ता तथा अनुमति पत्र प्रदान गरिएको छ ।
त्यसैगरी डा.बेचन यादवको फिजियोथेरापी एण्ड रिहावलिटेशन सेन्टर, डा.विजय कुमार सिंहको ओम क्लिनिक, डा. अनिल ठाकुरको अर्थोपेडिक तथा टूमा सेन्टर, डा.गौराङ्ग मिश्रको गोराङ्ग क्लिनिक, डा.बैद्यनाथ ठाकुरको परफेक्ट क्लिनिक एण्ड मेडिकल सेन्टर प्रा.लि., डा.दिपेन्द्र कुमार यादवको नवदुर्गा क्लिनिकलाई दर्ता तथा अनुमति पत्र प्रदान गरिएको छ ।
मापदण्ड विपरित दर्ता
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाले मापदण्ड तथा पुर्वाधार पुरा नगरेका स्वास्थ्य संस्थाहरुलाई आर्थिक चलखेलमा परेर धमाधम दर्ता प्रमाण पत्र प्रदान गरेको चिकित्सकहरुले आरोप लगाएका छन् । श्याम साहले संचालन गर्ने जनसेवा डेन्टल अहिले पनि क्वाक अर्थात चिकित्सक नै नभएका व्यक्तिद्वारा संचालित छन् । उसले डा.सन्तोष राज पजियारको सर्टिफिकेट दिएर आफ्नो क्लिनिक दर्ता गराएका छन् । जबकी डा.पजियारको आफ्नै माँ भगवती हस्पिटल एण्ड रिसर्च सेन्टर दर्तामा रहेको छ । त्यसैगरी शशि ठाकुरले संचालन गरेको डेन्टल क्लिनिकको लागि पनि मापदण्ड पुग्दैन । क्लिनिक संचालनका लागि आवश्यक पर्ने इलेक्टूोनिक चेयर तथा आयल कम्प्रेसर जस्ता उपकरणहरु नभएको अवस्थामा पनि जनस्वास्थ्य कार्यालयले दर्ता प्रमाण पत्र दिएका छन् ।
प्रियासी डेन्टलले डा.जगदीप साहको शैक्षिक प्रमाण पत्र दिएर दर्ता गर्न लगाएका छन् । जबकी उक्त डा.साहले उक्त क्लिनिक छोडेको महिनौं भईसक्यो, उनले आफै भ्रमरपुरा चौकमा क्लिनिक दर्ता गराउनका लागि आवेदन दिएका छन् । लक्की डेन्टलका लागि डा. चन्द्रदेव यादवको शैक्षिक प्रमाण पत्र दिइएको छ । जबकी डा. यादव झापाको बिर्तामोडमा कार्यरत छन् । सिटी डेन्टलमा डा.रामजिवन साहको शैक्षिक प्रमाण पत्र पेश गरी दर्ता गराइएको छ । जबकी डा. साह नेशनल मेडिकल कलेज विरगञ्जमा कार्यरत छन् । मिथिला डेन्टल केयरमा पनि सर्टिफिकेट कुनै डाक्टरको तर काम अर्कै डाक्टरले गरिरहेको भएपनि दर्ता प्रमाण पत्र दिइएको छ । नेपाल डेन्टल हस्पिटलमा डा.संदिप सिंहको शैक्षिक प्रमाण पत्र दिएर दर्ता अनुमति लिइएको छ । जबकी डा.सिंह रौतहटको गौरमा कार्यरत छन् । यति मात्र होइन अस्पताल संचालनका लागि आवश्यक पर्ने पुर्वाधारहरु नभएको अवस्थामा पनि डेन्टल हस्पिटलको अनुमति दिइएको छ । डेन्टल हस्पिटलका लागि १० जना डाक्टर, ४ देखि ५ जनासम्म कन्सलटेन्ट डेन्टल सर्जन, ओपिजी मेसिन सहित विभिन्न पुर्वाधारहरु आवश्यक पर्छन् । तर, त्यस्ता पुर्वाधारहरु नभएको अवस्थामा पनि मोटो रकम घुस बापत लिई तत्कालिन जनस्वास्थ्य प्रमुख सच्चिदानन्द देव र जनस्वास्थ्य अधिकृत मुन्द्रिका प्रसाद ठाकुरले दर्ता अनुमति प्रमाण पत्र प्रदान गरेका छन् । नेपाल डेन्टल एशोशिएशन धनुषाका अध्यक्ष डा.संजय कुमार गुप्ताका अनुसार जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाले यदि मापदण्डको आधारमा दर्ता अनुमति पत्र वितरण गरेको छ भने त्यस्तो नगर्नुपर्ने, त्यसलाई पुनः सच्याउनुपर्ने छ । यद्यपि आफुलाई यस विषयमा सत्य तथ्य अहिले जानकारी छैन । त्यसैगरी नेपाल डेन्टल एशोशिएशन धनुषाका महासचिव डा.सज्जन ठाकुर पनि मापदण्ड विपरितका स्वास्थ्य संस्थाहरुको दर्ता प्रमाण पत्र खारेजी गरिनुपर्ने बताएका छन् । जनस्वास्थ्य अधिकृत मुन्द्रिका प्रसाद ठाकुरका अनुसार दर्ता अनुमति प्रमाण पत्र दिँदा चिकित्सकको शैक्षिक प्रमाण पत्र, एनएमसी नम्बर, नागरिकताको प्रमाण पत्र, घर भाडाको करार, प्यान नम्बर आदि सहितको कागजातको आधारमा अनुमति दिइएको हो । अनुमति दिनुभन्दा पहिले अनुगमन गर्न जाँदा फाईलमा पेश गरिएका चिकित्सक नै  काम गरेको पाइएको थियो, त्यसकै आधारमा दर्ता गरिएको हो । तर, यदि दर्ता गराउँदा पेश गरिएका चिकित्सक नभएर अन्य चिकित्सक मार्फत क्लिनिक चलाइएको छ भने फेरी पनि हामी अनुगमन गर्नेछौं र त्यस्ता क्लिनिकहरु स्वतः कारवाहीमा पर्नेछन् ।अर्को तर्फ निजी नर्सिङ्ग होम तथा हस्पिटल संचालनका लागि भुकम्प प्रतिरोधात्मक भवन हुनुपर्दछ । तर, त्यस्तो भवन नभएको अवस्थामा पनि अनुमति दिइएको छ ।
 

२०७३ चैत्र २७ गते आईतबार

जनकपुरमा एम्बुलेन्सको दुरुपयोग

द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............

जनकपुरमा संचालित एम्बुलेन्सहरु मध्ये कतिपय एम्बुलेन्स संचालकहरुले विरामी ओसारपोसार गर्नु भन्दा अन्य कामका लागि प्रयोग गर्ने गरेको पाइएको छ ।  विरामी मात्र ओसारपोसार गर्नुको साटो यात्रुहरुलाई ओसार पोसार गर्ने, एक ठाउँबाट विरामीलाई गन्तव्यसम्म लगेर पनि फर्किने बेलामा विरामी ल्याउन्ुको साटो मानिसको शव ल्याउने जस्ता कामहरु गर्दै आईरहेका छन् । यतिमात्र होइन निर्धारित दर रेट भन्दा बढी रकम असुल गर्ने काम गरिएको छ । यसका अतिरिक्त अन्य मालसामानहरु ढुवानी गर्ने, तस्करी गर्ने जस्ता दु्रुपयोग भइरहेको छ । कतिपय एम्बुलेन्स संचालकहरुले एम्बुलेन्स आधिकारिक रुपमा दर्ता नै नगरी संचालन गरिरहेका छन् । एम्बुलेन्समा हुनुपर्ने आवश्यक उपकरणहरु नभएपनि एम्बुलेन्स चलाईरहेको पाइन्छ ।
स्वास्थ्य क्षेत्रमा काम गर्ने संस्थाहरु जस्तै अस्पताल, जनस्वास्थ्य, नर्सिङ्ग होम लगायत ५० बेडको अस्पताल संचालन गर्ने संस्थाहरुले विरामीहरुलाई ओसारपसार गर्नका लागि अप्ठ्यारो नहोस् भन्ने उद्देश्यले एम्बुलेन्स संचालन गर्ने अनुमति पाएका हुन्छन् । जुन संस्थाले आफ्नो विधानमै ५ बर्षसम्म स्वास्थ्य क्षेत्रमा काम गरिसकेको होस वा विधानमा किटान गरेरै स्वास्थ्य क्षेत्रमा काम गर्ने भनेर लेखेको हुन्छ त्यस्ता संस्थाले पनि एम्बुलेन्स संचालन गर्ने अनुमति पाएका हुन्छन् ।
प्रमुख जिल्ला अधिकारीको अध्यक्षतामा जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाका प्रमुख सदस्य सचिव तथा नेपाल रेडक्रस धनुषाका सभापति, जनकपुर अञ्चल अस्पतालका मेडिकल सुप्रिटेन्डेन्ट, जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रमुख सदस्य रहने गरी एम्बुलेन्स संचालन व्यवस्थापन समिति धनुषामा गठन गरिएको छ । कुनै पनि संस्थाले एम्बुलेन्स संचालन गर्नका लागि उक्त समितिमा निवेदन दिँदा निवेदन पास भईसकेपछि एम्बुलेन्स किन्नका लागि दातृ निकायबाट होस वा नेपाल सरकारबाट किन नहोस स्वास्थ्य मन्त्रालयमा सिफारिस गरिन्छ । त्यसपछि स्वास्थ्य मन्त्रालयले अर्थमन्त्रालयलाई पठाई सकेपछि अर्थ मन्त्रालयले भन्सार कार्यालयमा सहुलियत दरमा १ देखि २ प्रतिशत सम्मको भन्सार करमा मात्रै एम्बुलेन्स किन्नका लागि अनुमति दिने गर्छन् । यसरी एम्बुलेन्स किन्दा २० देखि २५ लाख रुपैयाँसम्म पर्ने सवारी साधन ८ लाख   सम्ममा किन्न सकिन्छ ।
एम्बुलेन्स किनेर आईसकेपछि नेपाल रेडक्रस धनुषा र जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषामा दर्ता गराउनु पर्दछ । एम्बुलेन्स संचालन व्यवस्थापन समितिले पास गरेको एम्बुलेन्सको दर रेट अनुसार चलाउनु पर्दछ । एम्बुलेन्स संचालन गरेको प्रत्येक महिनाको प्रतिवेदन रेडक्रस र जनस्वास्थ्यमा बुझाउनु पर्दछ । जुन स्थानको लागि एम्बुलेन्स दर्ता गरिएको हो त्यही स्थानबाट मात्र एम्बुलेन्स संचालन गर्नुपर्दछ । एम्बुलेन्स संचालक तथा एम्बुलेन्सका चालकको मोवाईल वा टेलिफोन नम्बर सार्वजनिक गरिनुपर्दछ । चालक नियूक्त गर्दा कम्तिमा ५ बर्षको सवारी चालकको अनुभव हुनुपर्दछ । उक्त चालकले प्राथमिक उपचारको तालिम लिएको हुनुपर्दछ । आँखा परिक्षण तत्काल गराएको हुनुपर्दछ र मायालु स्वभावको हुनुपर्दछ । सेवा दिए बापत विरामीलाई रसिद दिनुपर्दछ । 
एम्बुलेन्स भित्र आवश्यक उपकरणहरु जस्तै प्राथमिक उपचारको बाकस, अक्सिजन सिलिन्डर, स्लाईन स्टयान्ड सहित सवारी साधनको मेकानिकल परीक्षण गराएको हुनुपर्दछ ।
धनुषामा आधिकारीक एम्बुलेन्स
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषा तथा नेपाल रेडक्रस धनुषामा दर्ता गरिएका एम्बुलेन्सहरु ३२ वटा मात्र छन् । लालिगुराँस यूवा क्लव गोदार, हेल्थपोस्ट गोदार, हेल्थ पोस्ट ढल्केवर, लालगढ कुष्ठरोग अस्पताल, हिमालय यूवा क्लव नक्टाझिझ, रामशरण स्मृति प्रतिष्ठान सपही, राधा देवी स्मृति महेन्द्रनगर, मुस्लिम समाज जनकपुर, जनकपुर उपमहानगरपालिकाको कार्यालय, सहिद सरोज कोइराला मेमोरियल जनकपुर, सहिद स्मृति प्रतिष्ठान जनकपुर ११, सहिद स्मृति प्रतिष्ठान जनकपुर ४, मिथिला यूवा क्लव जनकपुर, गणेश यूवा कमिटि जनकपुर आदिद्वारा संचालित एम्बुलेन्स आधिकारिक रुपमा दर्ता गरिएका छन् ।
त्यसैगरी महाविर यूवा कमिटि जनकपुर, मिथिला विकास केन्द्र तिनकौरिया, बजरंग यूवा कमिटि झटियाही, दनुवार जागरण समिति धनुषाधाम, थारु कल्याण समिति जनकपुरधाम, धनुषा अस्पताल जनकपुर, जनकपुर सिटी अस्पताल, जानकी हेल्थ केयर सेन्टर प्रा.लि., मिथिला विकास जनकपुर ७, केयर मेडिकल सेन्टर जनकपुर, रामानन्द यूवा क्लव जनकपुर, मारवाडी सेवा समिति, नेपाल शिक्षक संघ धनुषा, नेश्नल हेल्थ सेन्टर विरेन्द्र बजार, माँ भागवत पुराण यूवा समिति भिमवाण, श्रृजनशिल यूवा समिति विरेन्द्र बजार,जनकपुर अञ्चल अस्पताल, नेपाल रेडक्रस धनुषा, हेल्थ पोष्ट फुलगामा, हेल्थ पोष्ट बहेडाबेला, हेल्थ पोष्ट घोडघास र जानकी मेडिकल कलेज रमदैयाद्वारा संचालित एम्बुलेन्स आधिकारिक रुपमा दर्ता गरिएका छन् ।




२०७३ चैत्र २७ गते आईतबार

सुरक्षित भन्दा असुरक्षित गर्भपतन वढ्दो

द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............
धनुषामा सुरक्षित भन्दा पनि असुरक्षित गर्भपतन गराउनेहरुको संख्या बढ्दै गएको छ । चालु आर्थिक बर्ष २०७३÷०७४ को माघ महिनासम्ममा सरकारद्वारा सूचिकृत सरकारी संस्थाहरुमा सुरक्षित गर्भपतन गराउनेको संख्या ५ सय ४९ रहेको छ । जसमध्ये सबैभन्दा वढी जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाको मातहतमा रहेको संस्थागत क्लिनिकमा कुल १ सय २८ र जनकपुर अञ्चल अस्पतालमा कुल ९० जनाले सुरक्षित गर्भपतन गराएका छन् ।
त्यसैगरी प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र यदुकुहामा ६७, प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र देउरी परवाहामा १८, प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र धनुषाधाममा १७, प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र महेन्द्रनगरमा ३७, प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र सवैलामा २५ जना महिलाहरुले सुरक्षित गर्भपतन गराएका छन् । त्यसैगरी हेल्थ पोस्ट भुचक्रपुरमा २९, हेल्थ पोस्ट देवपुरा रुपैठामा २०, हेल्थ पोस्ट घोडघासमा २२, हेल्थ पोस्ट कुर्थामा १६, हेल्थ पोस्ट तुल्सीमा १५, हेल्थ पोस्ट ढल्केवरमा २८, हेल्थ पोस्ट सपहीमा १०, हेल्थ पोस्ट गोदारमा १०, हेल्थ पोस्ट लक्ष्मीपुर बगेवामा १७ जना महिलाहरुले सुरक्षित गर्भपतन गराएको तथ्याङ्क जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाले उपलब्ध गराएको छ ।
त्यसैगरी नेपाल सरकारद्वारा सूचिकृत स्वास्थ्य संस्था अन्तरगत रहेको गैरसरकारी संस्था नेपाल परिवार नियोजन संघले चालु आर्थिक बर्षको माघ महिनासम्म करिब ३ सय ५० र मेरी स्टोप्स सेन्टरले करिब ४ सय ५० जनाको सुरक्षित गर्भपतन गरेको छ । यसरी हेर्दा चालु आर्थिक बर्षको माघ महिनासम्ममा कुल १ हजार ३ सय ४९ वटा सरकारी सूचिकृत संस्था मार्फत सुरक्षित गर्भपतन गराइएको छ ।
मुलुकी ऐन ज्यान सम्बन्धि महलको २८ (ख) अनुसार नेपाल सरकारले तोके बमोजिमको प्रक्रिया अपनाई निर्धारित योग्यता पुरा गरेका सूचीकृत स्वास्थ्य संस्थाबाट सूचीकृत स्वास्थ्यकर्मीबाट गर्भपतन गराउन सकिने कानुनी व्यवस्था छ । गर्भपतन गर्ने महिलाको मन्जुरीमा १२ हप्ता सम्मको गर्भ, जवरजस्ती करणी वा बलात्कारबाट रहन गएको १८ हप्ता सम्मको गर्भ (महिलाको बयानको आधारमा) हाडनाता करणीबाट रहन गएको १८ हप्ता सम्मको गर्भ, गर्भपतन नगराएमा गर्भवती महिलाको ज्यानमा खतरा पर्ने भएमा  वा शारीरिक वा मानसिक रुपले स्वास्थ्यमा असर पर्ने अवस्थामा वा विकलाङ्ग बच्चा जन्मन सक्ने अवस्था भएमा योग्यता प्राप्त चिकित्सकको रायमा जुनसुकै अवधिको गर्भ गर्भपतन गर्न सकिने कानुनमा व्यवस्था रहेको छ ।
गर्भवती महिलाको मन्जुरी विना (करकाप, धम्की, ललाईफकाई, झुक्याई वा प्रलोभन देखाई), लिङ्गको पहिचान गरी लिङ्गको आधारमा गर्भपतन गर्न गराउन पाईदैन । त्यस्तो कार्य गरेमा वा भ्रुणको लिङ्ग पहिचान गर्ने वा गराउनेलाई समेत ३ महिना देखि ६ महिनासम्मको कैद र लिङ्गको आधारमा गर्भपतन गर्ने गराउनेलाई थप १ बर्ष कैद हुने नेपालको कानुनी व्यवस्था रहेको छ । यसका अतिरिक्त सूचिकृत नभएका स्वास्थ्यकर्मी र स्वास्थ्य संस्थाले दिएको सेवा गैरकानुनी हो । र, यस्तो गरेमा सेवा प्रदायक सजायको भागिदार हुने कानुनी व्यवस्था रहेको छ ।
के हो सुरक्षित गर्भपतन ?
गर्भबती महिलाको लिखित मन्जुरीमा सूचीकृत स्वास्थ्यकर्मीद्वारा सूचीकृत स्वास्थ्य संस्थामा प्रचलित कानुनले तोकेको परिधि भित्र रहेर प्रदान गरिने गर्भपतन सेवालाई मात्र सुरक्षित गर्भपतन सेवा भनिन्छ । अन्यथा सूचीकृत नभएका स्वास्थ्य संस्था वा स्वास्थ्यकर्मीले प्रदान गरेको गर्भपतन सेवा गैरकानुनी मानिन्छ । र, यसो भएमा सेवा प्रदायक र सेवाग्राही दुवै कानुन बमोजिम कारवाहीको भागिदार हुन्छन् ।
हाल नेपालमा औषधिको प्रयोगद्वारा र उपकरणको प्रयोगद्वारा गर्भपतन गराईन्छ । गर्भको अवधि ६३ दिन (९ हप्ता) सम्मको भएमा महिलाको इच्छा अनुसार औषधिको प्रयोग गरेर गर्भपतन गराउन सकिन्छ । गर्भको अवधि १२ हप्तासम्म भएमा महिलाको इच्छा अनुसार उपकरणको प्रयोगद्वारा गर्भपतन गराउन सकिन्छ । गर्भको अवधि १२ हप्ता भन्दा वढी भएमा सम्बन्धित कम्तिमा २ जना विशेषज्ञ चिकित्सको राय ‘हाडनाता करणी र बलात्कारबाट रहेको गर्भको हकमा कम्तिमा १ जना विषय विशेषज्ञको राय’ अनुसार महिलाको अनुमतिमा कानुनले तोकेको अवस्थामा मात्र यी दुई मध्ये कुनै एक प्रवृधिद्वारा गर्भपतन गराउन सकिन्छ ।
सुरक्षित भन्दा असुरक्षित गर्भपतन बढी
जनकपुर अञ्चल अस्पतालमा १८ हप्तासम्म र विशेषज्ञ चिकित्सकको राय अनुसार १८ हप्ता भन्दा वढीसम्मको गर्भको गर्भपतन गर्ने गरिन्छ । त्यसैगरी नेपाल सरकारद्वारा सूचीकृत स्वास्थ्य संस्था तथा स्वास्थ्यकर्मीहरुद्वारा ९ हप्तासम्मको गर्भको सुरक्षित गर्भपतन गर्ने गरिन्छ । तर, धनुषाको केशमा हेर्ने हो भने सुचीकृत भन्दा असुचिकृत स्वास्थ्य संस्था तथा स्वास्थ्यकर्मीहरुले असुरक्षित गर्भपतन गर्ने गरेका छन् । नेपालको कानुनले प्रतिबन्ध गरेका ती स्वास्थ्यकर्मी वा स्वास्थ्य संस्थाहरुले मोटो रकम कमाउने उद्देश्यले गर्भपतन गर्ने गर्छन् । जनकपुरको प्रायःजसो स्त्री तथा प्रसुति रोग विशेषज्ञ चिकित्सकहरुले अवैधानिक तरिकाले गर्भपतन गर्ने गर्छन् । औषधिको प्रयोग गरेर गर्भपतन गर्ने अवस्था भएमा १ देखि ५ हजार रुपैयाँसम्म प्रति क्लाईन्ट ती चिकित्सकहरुले लिने गरेका छन् । त्यसैगरी औजार प्रयोग गरेर गर्नुपर्ने अवस्था रहेमा न्यूनतम ५ हजार देखि अधिकत्तम ३५ हजार रुपैयाँ सम्म प्रति क्लाईन्ट ती चिकित्सकहरुले गर्भपतन बापत लिने गरेका हुन्छन् ।
यसका अतिरिक्त गाउँ घरमा रहेका क्वाकहरु, औषधि पसलेहरुले समेत गर्भपतन गर्ने गर्छन् । कानुन बमोजिम तिनीहरुलाई कारवाही हुनुपर्ने हो । तर, सम्बन्धित निकाय मौन बसिदिँदा त्यस्तो धन्दा फस्टाएको परिवार नियोजन संघका बरिष्ठ शाखा प्रबन्धक रामबहादुर कार्की बताउँछन् । कार्कीका अनुसार परिवार नियोजन संघमा आउने ३५ प्रतिशत क्लाईन्टहरु क्वाकबाट गर्भपतन गराउने र त्यहाँ असुरक्षित भई जटिल भईसकेको अवस्थामा आउने गरेकोले पनि असुरक्षित गर्भपतन गराउनेहरुको संख्या बढी रहेको छ । नियम के छ भने सूचीकृत भएको स्वास्थ्य संस्थामा पनि सूचीकृत स्वास्थ्यकर्मीले नै गर्भपतन गर्नुपर्ने हुन्छ ।
अब गर्भपतन निःशुल्क
सुरक्षित गर्भपतन सेवा कार्यक्रम कार्य विधि निर्देशिका २०७३ ले कार्तिक ३ गते देखि देशैभरी गर्भपतनलाई निशुल्क बनाएको छ । तर, धनुषामा गत पुष देखि मात्र सुरक्षित गर्भपतन निशुल्क भएको हो । सूचीकृत सरकारी स्वास्थ्य संस्थाहरुले यस अघि ५ सय रुपैयाँ प्रति क्लाईन्ट लिने गरेको थियो । त्यसैगरी परिवार नियोजन संघले औषधिद्वारा गर्भपतन गराउँदा रु.५ सय र उपकरणद्वारा गर्भपतन गराउँदा रु. १ हजार प्रति क्लाईन्ट लिने गथर््यो । त्यसैगरी मेरी स्टप सेन्टरले औषधिद्वारा गर्भपतन गराउँदा रु.१ हजार ३ सय र उपकरणद्वारा गर्भपतन गराउँदा रु. १ हजार ९ सय प्रति क्लाईन्ट लिने गथर््यो । रोचक कुरा के छ भने विगतमा पनि कम शुल्क भएको सरकारी स्वास्थ्य संस्थाहरुमा  भन्दा मेरी स्टप्स जस्ता गैरसरकारी संस्थामा बढी सेवा ग्राहीले गर्भपतन गराउने गर्थे ।  मेरी स्टप्स सेन्टर जनकपुरका कार्यक्रम संयोजक सिताशरण प्रसादका अनुसार गर्भपतन गराउन आउने सेवाग्राहीहरु मध्ये कतिपय अविवाहित महिला, बैदेशिक रोजगारमा श्रीमान रहेका तर अवैध सम्बन्धबाट गर्भ ठहरिएका महिलाहरु आजकल वढी आउन थालेका छन् । यसका अतिरिक्त सन्तानको रहर पुरा भएको दम्पतिहरु पनि उल्लेख्य मात्रामा गर्भपतन गराउन आउने गर्छन् ।


२०७३ चैत्र २७ गते आईतबार

जनकपुरमा विरामीको संख्या वढ्दै

द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............
धनुषामा अस्वस्थ्य हुनेहरुको संख्या दिनप्रतिदिन वढ्दै गएको छ । जनकपुर अञ्चल अस्पतालमा चालु आर्थिक बर्ष २०७३÷०७४ को साउन देखि माघ महिनासम्ममा ३२ हजार ८८ जनाले ओपिडी सेवा अन्तरगत उपचार गराएका छन् भने इमरजेन्सी कक्षमा १७ हजार ६ सय ८७ जनाले उपचार गराएका छन् । उक्त अवधिमा अस्पतालबाट उपचार गराई ९ हजार ६ सय २४ जनाले डिस्चार्ज गराएर घर फर्किएको तथ्याङ्क छ ।
प्रसुति सेवा अन्तरगत उक्त ८ महिनामा ५ हजार ६ सय ६७ महिलाले प्रसुति सेवा अन्तरगत नवजात शिशुलाई जन्म दिएकी छिन् । अस्पतालमा भर्ना भएका सुत्केरीहरु मध्ये कुल ४ हजार १ सय ३३ को सामान्य डेलिभरी भएको छ भने ४ सय ६१ को जटिलतायूक्त डेलिभरी भएको छ । त्यसैगरी १ हजार ८३ डेलिभरी शल्यक्रिया गरी भएको छ भने नवजात शिशुहरु मध्ये ५२ वटा बच्चाहरु जुम्लयाहा जन्मिएका छन् ।
जनकपुर अञ्चल अस्पतालको पछिल्लो ४ बर्षको तथ्याङ्क हेर्ने हो ४ बर्षमा कुल ३७ हजार ५ सय ७९ डेलिभरी भएको छ । जसमध्ये २८ वटा आमाको मृत्यु भएको छ भने २ सय ३८ वटा नवजात शिशुहरुको मृत्यु भएको छ । पछिल्लो ४ बर्षमा अञ्चल अस्पतालमा कुल १ लाख ९५ हजार ३ सय २४ जना रोगीहरुले ओपिडी सेवा अन्तरगत उपचार गराएका छन् भने कुल १ लाख १ हजार २ सय ४१ जना रोगीहरु इमरजेन्सी कक्षमा उपचार गराएको पाइन्छ । त्यसैगरी गत ४ बर्षमा ६६ हजार २ सय ४९ जनाले अस्पतालबाट उपचार गराई डिस्चार्ज गराएको पाइन्छ । त्यसैगरी कुल ३ लाख ३४ हजार ७ सय ५ जनाले ल्याब सेवाबाट चेक जाँच गराएको अभिलेख छ । अन्यत्रबाट जनकपुर अञ्चल अस्पतालमा रेफर भई कुल ६ हजार ९ सय ९ जना विरामीहरु आएको तथा भर्ना भएको देखिन्छ भने कुल १ हजार ३ सय ५६ जना रोगीहरुलाई अञ्चल अस्पतालबाट अन्य बेटर सेन्टरमा बाहिर रेफर गरिएको छ । अस्पतालमा उपचार गराउने क्रममा पछिल्लो ४ बर्षमा ४ सय ७५ जनाको मृत्यु भएको तथ्याङ्क छ ।
त्यसैगरी जनकपुर अञ्चल अस्पतालमा पुलिस केश अन्तरगत चालु आर्थिक बर्षको फागुन मसान्त सम्ममा कुल २ सय ५५ वटा शवको पोस्टमार्टम गरिएको छ भने ३ सय ८७ जना रोगीहरुको घाखत तथा चोट पटकको जाँच गरिएको छ । त्यसैगरी कुल ३४ जना आईमाई तथा बालिकाको बलात्कार केशमा जाँच गरिएको छ । गत आर्थिक बर्ष २०७२÷०७३ मा कुल २ सय ९४ वटा शवको पोस्टमार्टम गरिएको थियो भने ५ सय ७५ जना रोगीहरुको घाखत तथा चोट पटकको जाँच गरिएको थियो । त्यसैगरी कुल ३९ जना आईमाई तथा बालिकाको बलात्कार केशमा जाँच गरिएको थियो ।
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाको प्रतिवेदन
आर्थिक बर्ष २०७२÷०७३ मा जुका सम्बन्धि २८ हजार २ सय ९६, छाती भित्र रुघा खोकी सम्बन्धि २० हजार २ सय ७०, ग्यासटूाईटिस सम्बन्धि १८ हजार ८ सय, छालामा इन्फेक्सन सम्बन्धि १७ हजार ६ सय ५१, हल्का रुघा सर्दी सम्बन्धि १६ हजार ६१, टाईफाईड सम्बन्धि १४ हजार ८ सय ७१, खानपिनका कारण भएको झाडापखाला सम्बन्धि १४ हजार १ सय ५२, छालाको रोग सम्बन्धि १३ हजार ४ सय २२, लुतो सम्बन्धि १२ हजार ६ सय २६ र टाउको दुख्ने रोग सम्बन्धि १२ हजार ३ सय ७ गरी कुल ३ लाख ३१ हजार ८ सय २७ जना रोगीहरुले जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय मातहत रहेका स्वास्थ्य चौकी तथा प्राथमिक उपचार केन्द्रहरुमा ओपिडी जाँच गराएको जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाको तथ्याङ्क छ ।
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाले आर्थिक बर्ष २०७२÷०७३ मा ८ लाख ८ हजार ६ सय ७ जना कुल जनसंख्यामा १ बर्ष उमेर भन्दा कम १८ हजार ७ सय, २ बर्ष उमेरका ३६ हजार १ सय ४१, ६ देखि ५९ महिना सम्मका जनसंख्या ७४ हजार ३ सय ९८ लक्ष्य राखेको थियो । त्यसैगरी पोषण कार्यक्रम अन्तरगत ५ बर्ष भन्दा कम उमेरका ८३ हजार ७ सय ४८, १५ देखि ४९ बर्ष सम्मका महिला जनसंख्या २ लाख २५ हजार ३ सय ७३, १५ देखि ४९ बर्षसम्मका विवाहित महिलाको संख्या १ लाख ७० हजार ८ सय ३३, अपेक्षा गरिएको गर्भवती २० हजार ६ सय ४८, टिन ऐज १० देखि १९ बर्षसम्मका १७ हजार ५ सय १० र ६० बर्ष भन्दा माथिका जनसंख्या ६८ हजार ४ सय ६० थियो ।
धनुषामा ५ बर्ष भन्दा मुनिका बालबालिकामा प्रति हजार ५ सय ९८ लाई छाती भित्र रुघा खोकीको समस्या, प्रति हजार २४ जना नवजात बच्चामा निमोनिया रोगको संक्रमण देखिएको थियो । त्यसैगरी प्रति एक हजारमा ३ सय ५९ जना बालबालिकामा झाडापखाला देखिएको थियो । झाडापखालाका कारण मृत्यु हुने बालबालिकाको संख्या प्रति हजार ०.०१ प्रतिशत रहेको थियो ।
स्लाईड परीक्षण गरेर देखिएको मलेरियाको प्रतिशत ०.५ रहेको थियो भने प्रति एक हजारमा ०.०३ प्रतिशत मलेरिया पाइएको थियो । ८ सय ३४ जनामा क्षयरोग पाइएको थियो भने २ महिनासम्म औषधि सेवन गरेपनि ६६ प्रतिशत निको हुन सकेको थिएन भने ८७ प्रतिशत मानिसहरु पुर्णतः निको भएको थियो । कुष्ठरोग तर्फ हेर्ने हो भने प्रति १० हजारमा ३.१३ संख्या कुष्ठरोगी रहेको, आँखा, खुट्टा र हात समेत लुलो हुने प्रति १० हजारमा ६.२१ संख्या रहेको थियो ।
सरकारी स्वास्थ्य संस्थाहरुमा ४१ प्रतिशतले ओपिडी सेवा लिएका थिए भने जसमध्ये ५४ प्रतिशत नयाँ महिला रहेका थिए ।
क्यान्सर, मृगौला तथा मुटु रोग सम्बन्धि सिफारिस
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाले चालु आर्थिक बर्ष २०७३÷०७४ को चैत्र २१ गतेसम्ममा क्यान्सर रोगका १ सय २१, हृदय रोगका ९०, मृगौला रोगका २५ र स्पाईनल इन्जुरीका ४ गरी कुल २ सय ३९ जनालाई सिफारिस गरेको छ । विपन्न नागरिक भनेर सिफारिस गरिएपछि उपचारमा कतिपय ठाउँमा निशुल्क हुने गरेको छ भने कतिपय ठाउँमा शुल्कमा छुट पाउने गरिएको छ । गत आर्थिक बर्ष २०७२÷०७३ मा ४३ जना पुरुष र ३० जना महिला गरी कुल ७३ जना मुटु रोग, ४८ जना पुरुष र ६३ जना महिला गरी कुल १ सय ११ जना क्यान्सर रोगी, १३ जना पुरुष ३ जना महिला गरी कुल १६ जना मृगौला रोगीका लागि जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाले विपन्न नागरिक भनेर सिफारिस गरेको स्वास्थ्यकर्मी मुनेश्वर ठाकुरले बताएका छन् । गत बर्ष १ सय ४ जना पुरुष र ९६ जना महिला गरी कुल २ सय जनालाई सिफारिस गरिएको थियो ।
एचआईभी एड्स
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय धनुषाले उपलब्ध गराएको तथ्याङ्क अनुसार पछिल्लो ३ आर्थिक बर्षमा एचआईभी एड्सका कारण ३९ जनाको धनुषामा मृत्यु भएको छ । आर्थिक बर्ष २०७२÷०७३ मा ८ सय ४७ जना एचआईभी सम्बन्धि परामर्शमा रहेका थिए । जसमध्ये ९९ जना एचआईभी पोजेटिभका नयाँ केशहरु थपिए भने ७ सय १४ जना मानिसहरु एआरटी सेन्टरमा उपचार गराई औषधि सेवन गरिरहेको पाइयो । ३६ जनाको मृत्यु भएको थियो । त्यसैगरी आर्थिक बर्ष २०७१÷०७२ मा १ हजार ७ सय २५ जना एचआईभी सम्बन्धि परामर्शमा रहेका थिए । जसमध्ये १ सय ३७ जना एचआईभी पोजेटिभका नयाँ केशहरु थपिए भने ६ सय ७६ जना मानिसहरु एआरटी सेन्टरमा उपचार गराई औषधि सेवन गरिरहेको पाइयो । ३ जनाको मृत्यु भएको थियो ।

२०७३ चैत्र २७ गते आईतबार