Monday, April 14, 2014

फरार सभाषद साहलाई पक्राउ गर्न अदालतद्वारा पक्राउ पुर्जि जारी


द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............

अदालतमा मुकेश चौधरीको बयान
संजय साह भुमिगत पार्टी तराई जनतान्त्रिक पार्टी मधेसका वरिष्ठ सल्लाहकार 
संजय साहको प्रस्तावमा जनकपुर बम काण्ड गराइएको हो । संजय साह आफै आएर मेरो पार्टीलाई रु.५ लाख सहयोग गरेको थियो । जिवनाथ चौधरीले पनि पार्टीलाई पटक पटक चन्दा सहयोग गरेको हो । जिवनाथ चौधरीलाई हत्या गराउनका लागि मात्रै बम काण्ड गराइएको होइन ।
प्रहरी समक्ष मुकेश चौधरीको बयान 
संजय साहको निर्देशन बमोजिम जिवनाथ चौधरीलाई हत्या गर्ने उद्देश्यले जनकपुर बम काण्ड गराइएको हो । ५० लाखमा बम काण्डको डील भएको थियो, भारु ५ लाख पेश्की पाएको थिएँ तर जीवनाथ चौधरीको हत्या नभएका कारण बाँकी रकम पनि साहले दिएनन् ।

धनुषा जिल्ला अदालतले फरार रहेका धनुषा क्षेत्र नम्बर ४ का सभासद तथा पुर्व राज्य मन्त्रि संजय कुमार साहलाई  २८ चैत्रमा पक्राउ पुर्जि जारि गरेको छ ।  जनकपुर बम बिस्फोट घटना सम्बनधमा जिल्ला सरकारी वकिलले अदालतमा दर्ता गराएको पुरक अभियोगपत्र माथि भएको बहस पछि धनुषा लोहना ७ तथा हाल जनकपुर नगरपालिका २ बस्ने ३६ वर्षिय सभासद साह लगायत ४ जना माथि ७ दिने पक्राउ पुर्जि र ७० दिने हाजिर हुने म्यादी पुर्जि जारि भएको सरकारी वकीलको कार्यालयले जनाएको छ । 
न्यायाधिश कैलास केसीको ईजलासले सबुत प्रमाण र बहस पैरबीको आधारमा २७ चैत्रमा अर्जनु सिंह भनिने मुकेश चौधरी र ओमप्रकास यादबलाई पुर्पक्षका लागि थुनामा राख्ने र सभासद साह लगायत सप्तरी भारदह(७ का ४० वर्षिय राजन प्रताप प्रफुल्ल भनिने फुल कुमार बटखेर यादब, रौतहट भुमखेल ६ का ४५ वर्षिय नांगराज भनिने उमेश तिवारी र महोत्तरी पिपरा ५ का ३० वर्षिय सुजित कुमार पाण्डे माथि पक्राउ पुर्जि जारि गर्ने आदेश दिएको हो । सरकारी वकिलको कार्यालयका अनुसार  २०६९ साल बैसाख १८ गते जनकपुरको रामानन्दचोकमा ५ जनाको ज्यान जाने गरि भएको बम बिस्फोट घटनामा संलग्न रहेको अभियोगमा अहिले सम्म ६ जना पुर्पक्षको लागि थुनामा रहेका छन भने मुख्य योजनाकार सभासद साह लगायत ७ जना अझै फरार रहेका छन् । सरकारी वकिल कार्यालय धनुषाका जिल्ला न्यायाधिवक्ता पुण्यप्रसाद पाठकका अनुसार जनकपुर बम काण्डको मुल अभियोग पत्र २९ जेठ २०६९ मा अदालतमा दायर भएको थियो । उक्त अभियोग पत्रमा ८ जना प्रतिवादीहरु थिए जसमध्ये ४ जना पक्राउ परेका थिए भने ४ जना फरार रहेका थिए । फरार रहेका मुकेश चौधरी पक्राउ परेपछि फेरी सानो पार्ट छुट्यो भनेर पहिलेको मुद्दामा असर नपरिकन अरु मान्छेको संलग्नता देखियो । पाठकका अनुसार मुकेश चौधरीसँगको बयान र थप अनुसन्धान गर्दै जाँदा अरु ५ जना मान्छेलाई प्रतिवादी देखिएपछि पुरक अभियोग पत्र दायर गरिएको हो । उनका अनुसार उक्त पुरक अभियोग पत्रमा संजय साह बम काण्डका प्रमुख योजनाकार रहेको उल्लेख गरिएको छ । उनैको निर्देशनमा विभिन्न प्रतिवादीहरुले संगठित भई बम विस्फोट गराएको अभियोग लगाइएको छ । पक्राउ परेका ओम प्रकाश यादव बम काण्डको षड्यन्त्रमा सहभागी भएको आरोप लगाइएको छ । उक्त मुद्दामा अनुसन्धान अधिकारीले अनुसन्धान गर्दा प्राप्त भई पेश गरिएको प्रमाण, मुकेश चौधरीको बयान, कल डिटेलहरु, मुकेश र संजय बीचको टेप रेकर्ड र उक्त रेकर्डको प्रहरीले गरेको भेरिफिकेशन, विभिन्न एसएमएसहरु मुकेश चौधरीले जिवनाथ चौधरीलाई पठाएको एसएमएस र मुकेश चौधरीले अरुमान्छेलाई सेयर गरेको फेसबुकका प्रमाणहरुलाई आधार बनाइएको सरकारी वकिल पाठकले द एक्सक्लुसिभलाई बताएका छन् ।
जिल्ला अदालत धनुषाले विगतमा पक्राउ परेका व्यक्तिहरुको प्रहरी अधिकारी समक्ष गरेको बयान र मुकेश चौधरीको साविति बयान, प्रतिवादीको भ्वाइस रेकर्ड सनाखत, मोवाइल फोन, कल डिटेल र मिसिल संलग्न कागजातहरुलाई आधारमानी प्रतिवादी मुकेश चौधरीलाई मुद्दा पुर्पक्षको लागि थुनिवा पुर्जि दिई थुनामा बस्न जलेश्वर कारागारमा पठाइदिन आदेश दिएको छ ।त्यसैगरी अर्का प्रतिवादी ओम प्रकाश यादवको हकमा विचार गर्दा निज वारदात घटाउने कार्यका मुख्य पात्रहरु प्रतिवादी संजय टक्ला भन्ने संजय कुमार साह र प्रतिवादी मुकेश कुमार चौधरीले गरेको षड्यन्त्रमा सामेल भएको र निज यादवले अदालत समक्ष बयान गर्दा उक्त कसुरमा इन्कारी गरेपनि मौकामा अनुसन्धान अधिकारी समक्ष बयान कागज गर्दा संजय साहले दिएको भारु ५ लाख रुपैयाँ अर्जुन सिंहलाई भारतमा फोन गरी बोलाई दिएको कुरा स्वीकार गरेको हुनाले उनलाई पनि हाल थुनामा राखि मुद्दाको पुर्पक्ष गर्न थुनुवा पुर्जि दिई महोत्तरी जलेश्वर कारागारमा पठाइदिन न्यायाधिश कैलाश केसीको इजलासले २७ चैत्र २०७० मा आदेश दिएको छ ।
जनकपुर बम काण्डका विषयमा पक्राउ परेका आरोपित व्यक्ति अर्जुन सिंह भन्ने मुकेश चौधरी र ओम प्रकाश यादवले प्रहरी समक्ष गरेको बयान अदालतमा इन्कार गरेका छन् । धनुषा जिल्ला अदालतका न्यायाधिश कैलाश केसीको इजलासमा २७ चैत्र २०७० मा ओम प्रकाश यादव र २६ चैत्र २०७० मा मुकेश चौधरीले बयान दिएका थिए । प्रतिवादी ओम प्रकाश यादवले प्रहरी अनुसन्धान अधिकारी समक्ष बयान कागज गर्दा प्रतिवादी मध्येका संजय साहले दिएको भारु ५ लाख प्रतिवादी मध्येका अर्जुन सिंह भन्ने मुकेश कुमार चौधरीलाई भारतको सितामढी र मोज्जफपुरको चौराहा चौक जिरोमाइलमा फोन गरी बोलाई भेटी दिएको बयान दिएका थिए ।
ओम प्रकाश यादव
प्रहरी समक्ष ओम प्रकाश यादवको बयान
संजय साहसँग सन् २००५ देखि ठेक्का पट्टा र मनिटूान्सफरको काम हेर्ने भनी काम सुरु गरेको भएपनि पछि मनिटूान्सफरको काम सुजित पाण्डेले हेर्न थाल्यो । म निर्माण व्यवसायीको काम हेर्न थालेको थिएँ ।  निर्माणको काममा संजय साह सँगै काम गर्नेहरुमा म, राजकुमार पुर्वे, छेदी भन्ने राम मिलन राउत, लट्टु भन्ने नरेश यादव र राम विनोद यादव समेत थियौं । निर्माण व्यवसायमा संजय साहले लगानी गर्ने र त्यसबाट प्राप्त भएको मुनाफामा ५० प्रतिशत संजय साहले लिने र बाँकी ५० प्रतिशतमा हामी सबैले प्राप्त गर्ने र घर खर्च बापत १५÷२० हजार रुपैयाँ मासिक लिने गरी ठेक्का पट्टाको काम सुरु गरेका थियौं । काम गर्दै जाँदा रासन ठेक्का गर्दै जादा घाटा भएकोमा मैले धादिङमा दिएको ठेक्कामा संजयले लगानी नगरेको कारण लगानी नभएपछि सरकारले मेरो जग्गा रोक्का ग¥यो । त्यसपछि संजय साहसँग विवाद भएपछि उनीसँग काम गर्न छोड्ेको थिए । अर्जुन सिंह भन्ने मुकेश चौधरीलाई ६२÷०६३ को मधेस आन्दोलनको क्रममा म पनि सहभागी भएको कारणले उनीसँग चिनजान भएको थियो । उनीसँग मेरो कुनै नीजि सम्पर्क थिएन । उनीसँग अन्तिम पटक २०६८÷११÷२ मा भारतमा भेटेको थिए । संजय साह सँगै काम गरिरहेको बेला २०६८ सालको फागुन २÷३ गते तिर भारत जान लाग्दा सँजय साहले एउटा भारतीय नम्बर दिई भारतको मुज्जफरपुरमा एक जना मान्छे आउँछन, उनलाई यो रकम दिनु भन्दै भारु रु. ५ लाख दिन भनेका थिए । सोही अनुसार उक्त व्यक्तिले मलाई रेल्वे स्टेशन बोलाएकोमा मैले चौराहा चौक जिरोमाइल सितामढी र मुज्जफरपुरमा भेटी मैले उक्त रकम दिएको थिए । रकम दिँदा रकम लिने व्यक्ति मैले पहिले देखि नै चिनेको मुकेश चौधरी थिए । 
अदालतमा ओम प्रकाश यादवको इन्कारी बयान
संजय कुमार साह सँग २०६२ साल देखि ठेक्का पट्टा सम्बन्धि कामको शिलशिलामा चिनजान भएको हो । त्यसपछि निज संजय साह राजनीति गर्न थाल्नु भो । म पनि उहाँको पार्टीमा पार्टीको कार्यकर्ताको रुपमा रही निजलाई सहयोग गर्न थाले । २०६४ सालको चुनावमा सभासदमा उहाँ निर्वाचित हुनु भयो । यसपालीको चुनाव हुनुभन्दा पहिला दुई तिन महिना अगाडी नेपाली कांग्रेस पार्टीमा गई हाल संजय कुमार साहको पार्टी छाडी दिए । प्रतिवादी सुजित कुमार पाण्डको मनिटूान्सफर काठमाण्डौमा छ । हामीले ठेक्का पट्टा सम्बन्धि पैसाको कारोवार निजैको मनिटूान्सफर मार्फत गर्ने गरेकोले २०६४ साल देखि नै निजसँग पनि चिनजान भएको छ ।
जनकपुरको रामानन्द चौकमा बम विस्फोटन बेला जनकपुरमै थिएँ । सो समयमा म फोरम लोकतान्त्रिक पार्टीको पार्टी अफिसमा थिएँ । त्यही उक्त घटनाको बारेमा पार्टी सचिव जगदीश महराले सुनाउनु भो र म पनि केयर मेडिकलमा आएँ । त्यहाँ मेरो पनि साथी कमलेश साह, देबु यादव, विजय पजियार घाइते भएको थियो । उनीहरुलाई ऐयरपोर्टमा लग्दा म पनि गएको थिएँ । उक्त घटना कसले किन गरायो मलाई थाहा भएन । संजय कुमार साहले भारु ५ लाख रुपैयाँ मुकेश चौधरीलाई दिन भनी भनेको प्रहरी प्रतिवेदन मैले सुनें, मलाई संजय कुमार साहले ५ लाख रुपैयाँ दिएको छैन । म मुकेश चौधरीलाई चिनेको छैन । म निजलाई ५ लाख रुपैयाँ सितामढीमा पुरयाउन गएको पनि छैन । संजय कुमार साह र जिवनाथ चौधरीको बीचमा आन्तरिक द्वन्द के थियो÷थिएन मलाई थाहा भएन । म संजयको पार्टीमा काम गरेपनि पार्टीका नीति निर्देशन बमोजिम गरेको थिएँ । प्रहरीमा भएको मेरो बयान अहिले सुनाउँदा सुनें, झुठ्ठा हो । प्रहरीले मलाई केही सोधेको छैन । आफैले मलाई फसाउनलाई झुठ्ठा कुरा लेखि मलाई पढेर नसुनाई जर्वजस्ती डर धाक देखाई सही छाप गराई लिएको हो । उक्त बयान कागज झुठ्ठा हो । मुकेश चौधरीलाई म चिन्दैन र निजको बयान व्यहोरा सम्म झुठ्ठा हो । म निजलाई भारु ५ लाख रुपैयाँ पुरयाउन गएको थिएन । संजय कुमार साह र मुकेश चौधरीको बीचको भएको कुराको भ्वाइस रेकर्डको बारेमा मलाई जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा रेकर्ड सुनाइएको थियो । मैले टिभीमा पनि सुनेको थिएँ । त्यसबाट संजय कुमार साहको आवाज जस्तो लाग्छ पनि कुनै बेला निजको आवाज मिक्सिङ गरेको जस्तो पनि लाग्छ । त्यो कुरा वास्तविक के हो जाँच पछि मात्र थाहा हुन्छ । बम काण्ड सम्बन्धि संजय कुमार साह सँग मेरो कुनै कुरा भएको छैन । निजसँग मेरो पार्टीगत कुरा तथा ठेक्का पट्टा सम्बन्धि कुरा मात्र हुने गरेको थियो । बम काण्डमा मेरो कुनै संलग्नता छैन । जाहेरवालाहरुले किन मेरो नाम दिएको हो थाहा भएन ।
मुकेश चौधरी
मुकेश चौधरीले प्रहरी समक्ष गरेको कागज बयान
जीवनाथ चौधरीलाई हत्या गर्ने कार्यमा रहेका जयप्रकाश चौधरी र जितेन्द्र कर्णलाई रकम आवश्यकता भएकाले संजय साहलाई रकम पठाउन भनेकोमा निज संजय साहले काठमाण्डौबाट छद्म नाम प्रयोग गरी चौधरी र कर्णलाई क्रमशः रु १० हजार र २५ हजार पठाएका थिए । संजय साह र मेरो बीचमा नियमित रुपमा फोन सम्पर्क भइरहन्थ्यो ।  जीवनाथ चौधरीलाई हत्या गर्न तयार गरिएको बम जयप्रकाश चौधरीलाई जिम्मा लगाउन सुरेश कर्ण र जितेन्द्र कर्ण समेतका व्यक्तिहरुलाई फोन गरी मैले निर्देशन दिएकोमा सुरेश कर्णसमेतले रिपेन्द्र झाले लुकाई छिपाई राखेको अवस्थामा राखेको विस्फोटक पदार्थ पाइप बम शिवम शर्माले जयप्रकाश चौधरीलाई जिम्मा लगाएका थिए । जय प्रकाश चौधरी र जितेन्द्र कर्णलाई पाइप बमको कनेक्शन कसरी गर्ने र व्याटूी कसरी जोड्ने भन्ने सबालमा राजन प्रताप म र राजन मुक्तिले बनाएको बम कनेक्शन चार्टलाई फेसबुक मार्फत सेयर गरी जोड्न सिकाएँ । यसका अतिरिक्त जयप्रकाश चौधरी र सुरेश कर्णलाई पटक पटक फोन गरेर समेत कनेक्शन गर्न सिकाएको थिएँ । २०६९÷१÷१८ गते विहान जयप्रकाश चौधरीलाई फोन गरी जीवनाथ चौधरीलाई हत्या गर्नका लागि पाइप बम उठाइ लिई गई विश्वकर्मा चौकमा रहेका सुरेश कर्ण, मुकेश कर्ण र रिपेन्द्र झा समेतलाई भेटी जनकपुरको भित्री बाटो हुँदै रामानन्द चौक जान निर्देशन दिएका थिए । शिवम शर्मालाई जयप्रकाश चौधरीले के गर्छ, कहाँ जान्छन् भन्ने निगरानी राख्न निजको साथमा सप्तरीबाट आएका बाबुल भन्ने आदित्य देव लगायत अन्य व्यक्तिहरु रिपेन्द्र झालाई लगाएको थिएँ । घटना स्थलमा के कति मानिस जम्मा रहेको, जिवनाथ आए÷नआएको, बसे÷नबसेको समेत सुचना संकलन गरि नै रहेको थिएँ । उक्त अवस्थासम्म संजय साहसँग पनि नियमित सम्पर्क भै नैरहेको थियो । उनी जिवनाथ चौधरी कार्यक्रम स्थलमा आए पश्चात कार्यक्रममा रहेको बीच भागमा रहेको कुर्सीमा रहेको सुचना पाएपछि तत्काल मैले संजय साहसँग फोन सम्पर्क गरी जिवनाथ चौधरी बीचको भागमा छ के कसरी विस्फोटन गराउने संजय साह सँग निर्देशन माग गरेकोमा बीचमा विस्फोट नगरी साइडमा आएको अवस्थामा जिवनाथ चौधरीलाई लक्षित गरी विस्फोट गराउन भनी संजय साहले निर्देशन दिएका थिए । सोही अवस्थामा संजय साहसँग पटक पटक फोन सम्पर्क भैरहेको थियो र मैले संजय साहलाई टिभी हेर्न भनेको थिएँ । जिवनाथ चौधरीको हत्या भएको समाचार टिभीमा देखाउने नै छ भनेर संजयलाई भनेकोमा निज संजयले टिभी हेरीरहेको कुरा बताएको थियो । त्यसपछि जयप्रकाश चौधरीलाई मैले विस्फोटक पदार्थ ‘समान कुर्सीपर रखकर निक्लु’ भनी तीन पटक सम्म एसएमएस पठाएकोमा समान नीजले राखिसकेको थियो । जयप्रकाश चौधरीले निज जिवनाथ चौधरी भीडबाट बाहिर निस्कन लागेको मलाई खबर गरेको थियो । निज जिवनाथ चौधरीसँग आन्दोलन कस्तो भइरहेको छ भन्ने कुरा फोन गरी मैले सुचना लिइरहेको थिए । उक्त दिन विस्फोट गर्नु भन्दा पहिला मैले नै जिवनाथ चौधरीलाई भीडबाट निस्कन फोन गरेको थिएँ । विस्फोट गराउन जयप्रकाश चौधरी केही ढिला गरिदिएको कारण जिवनाथ चौधरीको हत्या हुन सकेन । र, निज जिवनाथ चौधरी वसेको स्थानका वरीपरीका मान्छेहरु सर्वसाधारण व्यक्तिहरु समेत मारिए, घाइते भए ।
घटना गराउनका लागि रु.५० लाख दिने भनेर संजय साहले सहमति गरेको थियो । ओम प्रकाश मार्फत रु. ५ लाख पेश्की दिएका थिए । तर घटनामा जिवनाथ चौधरीको हत्या नभएका कारण बाँकी रकम पनि संजय साहले दिएनन् ।
अदालतमा मुकेश चौधरीले गरेको बयान कागज
मेरो नाम मुकेश कुमार चौधरी हो । मेरो उपनाम अर्जुन सिंह, प्रकाश पनि हो । म भुमिगत संगठन तराई जनतान्त्रिक पार्टी मधेसको केन्द्रिय संयोजक हुँ । बुवाको नाम दिनेश चौधरी, जात कलबार, उमेर ३४ वर्ष हो । मेरो घर महोत्तरी जलेश्वर नगरपालिका वडा नं. ११ मा पर्दछ । पोलिटकल साइन्स लिई ब्याचलर गरेको छु । कम्प्युटर डिप्लोमा हार्डवेयर पास गरेको छु । 
जनकपुर बम काण्डको योजना पार्टीको केन्द्रिय समितिको वैठकमा पार्टीको वरिष्ठ सल्लाहकार संजय साहको प्रस्तावमा पार्टीको निर्णय (केन्द्रिय समिति) बमोजिम भएको थियो । उक्त बम काण्ड गराउने हाम्रो पार्टीको प्रस्तावमा अन्य ४ संगठन मधेस मुक्ति टाइगर्स तराईको अध्यक्ष राजन प्रताप ‘प्रफुल्ल’, तराई जनतान्त्रिक पार्टी मधेसको अध्यक्ष म, जनतान्त्रिक तराई मुक्ति मोर्चाको अध्यक्ष राजन मुक्ति र तराई कोबराको अध्यक्ष उमेश तिवारीको सम्मिलित स्वतन्त्र तराई मधेसी मोर्चाको निर्णयले जनकपुर बम काण्ड घटना घटाइएको हो । बम विस्फोटको हरेक सामग्री मधेस मुक्ति टाइगर्स तराईका अध्यक्ष राजन प्रताप प्रफुल्ल भन्ने फुलकुमार बटखेर यादवले उपलब्ध गराएको थियो । सो समयमा जय प्रकाश चौधरीले मलाई सोध्दा मैले राजन प्रतापसँग सम्पर्क गरी निजले पठाएको ग्राफ मैले जयप्रकाश चौधरीलाई पठाइदिएको थिएँ । र सोही बमोजिम काम भयो । उक्त बम काण्डमा कुनै व्यक्ति विशेषलाई ज्यान मार्ने हाम्रो पार्टीको निर्णय थिएन । हाम्रो चार पार्टीको बैठक भारतको सितामढीमा भएको थियो । बम काण्ड भएको दिन म लखनऊ पार्टीको कामले गएको थिएँ । संजय साहले जयप्रकाश चौधरीलाई काठमाण्डौबाट रु.१० हजार पठाएको थियो । नेपालमा वसी पार्टीको सबै म्यानेज संजय साहले नै गरेको थियो । बम विस्फोटका दिन बम विस्फोट हुनु भन्दा अघि र बम विस्फोट भइसकेपछि संजय साह सँग बम विस्फोटको म्यानेजमेन्टको सम्बन्धमा फोनमा तीन चार पटक कुराकानी भएको थियो । १ सय २२ पटक कुराकानी भएको थिएन ।  जिवनाथ चौधरीलाई ज्यान मार्ने उद्देश्यले मात्र बम विस्फोट गराइएको थिएन । हाम्रो चार पार्टीको निर्णय बमोजिम उक्त घटना घटाइएको थियो । किनभने जनकपुरका केही अपराधीले मधेसको विरोधमा विदेशीको इसारामा भाषाको नाममा मधेसलाई विखण्डन गर्ने प्रयास गरेको विरोधमा पार्टीले उक्त घटना घटाएको थियो । यो बम काण्ड कसैको व्यक्तिगत निर्णयबाट नभई पार्टीको सांगठनिक निर्णयबाट गराइएको थियो । संजय साहले पार्टी सहयोगको लागि रकम दिएको थियो । ओम प्रकाश यादव मेरो पार्टीको मानिस होइन । ओम प्रकाश यादवले रकम दिएको छैन । संजय स्वयम आई पार्टी सहयोगका निम्ति ५ लाख रुपैयाँ दिनु भएको थियो । संजय साहसँग बराबर भेटघाट भारतको सितामढीमा हुने गरेको थियो । जाहेरबालाहरु मध्ये जीवनाथ चौधरी र परमेश्वर कापडीलाई चिन्छु । जीवनाथ चौधरीसँग बराबर कुराकानी भइरहन्थ्यो । चौधरीले मेरो पार्टी सहयोगको लागि धेरै पटक चन्दा सहयोग गरेको थियो । त्यसैले निजलाई मार्ने कुनै योजना थिएन । चौधरीको सो जाहेरी झुठ्ठा हो ।

२०७० चैत्र ३० गते आईतबार

छोराको पहिचानका लागि इन्साफ कुर्दै ‘रञ्जिना’


५ वर्षिय छोरा इन्द्रजितका साथ रञ्जिना मण्डल ।
द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............

पहिलो श्रीमानले घरबाट निकाला गरेको र अदालतले नाता कायम गरिदिएको श्रीमानले स्वीकार नगर्दा धनुषा गिद्धा ८ की ३० वर्षिया रञ्जिना मण्डल र छोरा ईन्द्रजित मण्डलको भविष्य अन्योलमा परेको छ । छाक टार्न समस्या परेको छ, समाजले जुराईदिएको दिन रञ्जिना र ईन्द्रजितले दिनको आहार पाउँछन्, नभए भोकै पेट बस्नुपरेको छ । मण्डलले दिनमा खेत÷पोखरीबाट बिछेको घोंघी भात खाएर दिनचर्या काटेकि छन् । अदालतले नाता कायम भएको आदेश गरेको दुई वर्ष बित्यो तर रञ्जिनालाई नाता कायम गरिएको परिवारले अझै घरमा बस्न दिएको छैन् । रञ्जिना भन्छिन् ( छोराको पाँच वर्ष पुग्न लागेको छ, विद्यालयमा पढ्न पठाउन पाएकि छैन् । समाजले सामुदायिक भवनमा उपलब्ध गराएको एउटा कोठामा एक्लो छोरालाई लिएर रञ्जिना बस्ने गरेकि छिन् । 
रञ्जिनाले तीनपटक सम्म प्रधानपञ्च भएका  गाउँकै ईन्द्र नारायण मण्डलको घरमा भाडा वर्तन माझ्ने, कपडा धुने, खेतबारी सम्हाल्ने काम गर्दै आएकि थिईन् । ५ वर्षदेखि बैदेशिक रोजगारमा रहेका श्रीमान राम पुकार मण्डलको अनुपस्थितिमा ईन्द्र नारायणका कान्छो छोरा संजय कुमार मण्डलले दैनिक कामकाज गर्दै आएकि रञ्जिनालाई २०६६ को चैत्रमा घरमै पटक पटक जबरदस्ती गरेर गर्भ बोकाए । रञ्जिना भन्छिन् ( आफूले बिरोध गर्दा संजयले गाउँमा आफ्नो हालिमुहालि रहेकोले गाउँबाट निकाला गरिदिने धम्की दिएर बाध्य बनाएका थिए । आफू बिदेशमा रहेको र श्रीमति रञ्जिनाको गर्भ बसेको जानकारी पाएपछि पहिलो श्रीमान रामपुकार मण्डलले पारिवारिक दबाबमा रञ्जिनालाई घरबाट निकाला गराए । गाउँलेले २०६६ को भदौमा पञ्चायत गरी संजयले रञ्जिनासित विधिवत् विवाह गरेर स्वीकार गर्नुपर्ने निर्णय सुनायो तर राम्रो हालिमुहालि रहेको पूर्ब प्रधानपञ्च ईन्द्र नारायणले पञ्चायतको निर्णय अस्वीकार गरे । ईन्द्रनारायणबाट पैसा खाएर पञ्चायत गरी आफ्नो पक्षमा न्याय दिलाउन खोजेको भन्दै प्रहरीले तेजी यादब, मनोज अधिकारी लगायतका चारजनालाई १० दिनसम्म जिल्ला प्रहरी कार्यालयको खोरमा राखेको रञ्जिना सुनाउँछिन् । गिद्धा ९ का रामचन्द्र मण्डलका अनुसार पञ्चायतमा ईन्द्र नारायणका छोरा संजयले आफ्नै सम्बन्धबाट गर्भ भएको स्वीकार गर्दागर्दै ईन्द्र नारायणको दबाबमा उनले निर्णय अस्वीकार गरी त्यसबेला गाउँ छोडेर भागेका थिए । पञ्चायतले उनलाई रञ्जिनालाई रु.४ लाख क्षति तथा ईन्द्र नारायणको घरमै बसाउने निर्णय गर्यो । पछि अदातलमा मुद्दा पर्दा ईन्द्र नारायणको खोजी हुन थाल्दा भागेपछि ग्रामीणले उनलाई पूर्ब प्रधानको घरमा बसाएको थियो । 
अदालतले नाता कायम गरिदिएको घर अगाडी
 छोरा ईन्द्रजित मण्डल सँगै रञ्जिना मण्डल ।
गाउँ समाजको निर्णय स्वीकार नगरेका ईन्द्रनारायण र उनका छोराहरु बिरुद्ध रञ्जिनाले २१ अषाढ, २०६६ मा धनुषा जिल्ला अदालतमा नाता कायमको मुद्दा दत्र्ता गराईन् । अदालतले दुईवर्ष पछि २७ असोज, २०६८ मा नाता कायमको लागि डीएनए परीक्षण गर्न आदेश दिए । डी एन ए परीक्षण प्रतिवेदनमा राष्टिूय विधि विज्ञान प्रयोगशालाका वरिष्ठ वैज्ञानिक अधिकृत दिनेश कुमार झाले रञ्जिनाको गर्भबाट आएको छोरा ईन्द्रजित, रञ्जिना र संजय कुमार मण्डलको डीएनए परीक्षण गर्दा शिशु ईन्द्रजितको बुवा संजय हुने सम्भाबना ९९.९९९७७ % रहेको जनाएका छन् । 
१९ चैत्र, २०६८ मा जिल्ला अदालत धनुषाका न्यायाधीश ठाकुर प्रसाद शर्माले ‘संजय मण्डलको श्रीमति तथा छोरा नाताको ठहर भएकोले हुँदा वादी रञ्जिना देबी, ईन्द्रजित प्रतिवादी संजयका छोरा र श्रीमतिको नाता कायम गरिदिनू’ आदेश गरे । तर अदालतले दिएको आदेशको दुईवर्ष बित्यो । हालसम्म रञ्जिना र उनका छोरा ईन्द्रजितको नाता कायम हुन सकेको छैन् । २०६६ सालमा गर्भ बस्दा जनकपुरस्थित ओरेक नेपालमा आएर महिनौं बिताएकि रञ्जिनालाई सधैंका लागि बस्न नदिने बताईए देखिन ग्रामीणले रञ्जिनाको बसाईको लागि सामुदायिक भवन प्रयोग गर्न दिएका छन् । सामुदायिक भवन अगाडी नै १० मिटरको दूरीमा अदालतले नाता कायम गरिदिएको श्रीमान संजय कुमार मण्डलको घर रहेको छ र २० मिटर दूरीमा पहिलो श्रीमान राम पुकार मण्डलको घर रहेको छ । यद्दपी दिनरात भोकभोकै बस्दा दुबै मध्ये कुनै पनि परिवारका सदस्यले उनलाई खान÷बस्न दिएको छैन् न त बोलाएकै छैन् । 
यसरी अदालतले ठहर गरिसक्दा पनि आदेशको कार्यन्वयन हुन नसक्दा पछिल्लो चारवर्षदेखि रञ्जिना ‘घरको न घाट’को भएकि छन् । 
ललितको नाता कायमको लागि अदालतद्वारा डिएनए परीक्षणको आदेश
धनुषाको तारापट्टी सिरसिया ५ माइती घर भएकी २९ वर्षिय महिला शिवकुमारी मण्डल आफ्नो र नाबालक छोराको हकका लागि न्यायको खोजीमा अदालतमा पुगेकी छिन । १५ वर्ष पुर्व सामाजिक परम्परा अनुसार जातिय रिती रिवाज बमोजिम धनुषाको मिथिलेश्वर निकास ९ का बुधेश्वर मण्डलका ४ छोराहरु प्रमोद, विनोद, कपिलदेव र श्रीदेव मध्ये प्रमोदसँग शिवकुमारीको विहे भएको थियो । विवाह पश्चात श्रीमान रहेको प्रमोदसँगको सहवासबाट २०६५ साल माघ १ गते शिवकुमारीले छोरालाई जन्म दिइन । सगोल परिवारमा वस्दै आएका उनीहरुले उक्त बालकको नाम ललित कुमार मण्डल राखे । बच्चा जन्मिएको १ महिना नहुँदै छोरा पालन पोषणको लागि शिवकुमारीलाई माइती घर पठाइयो । उता बच्चालाई लिएर माइती घर गएकी शिवकुमारीलाई घर परिवारले कुनै खोज खबर गरेन । अर्को तर्फ गुपचुपै तरिकाले प्रमोदले अर्को विवाह गरी कान्छी श्रीमतिलाई घर भित्रियाए । विहे पश्चात प्रमोद वैदेशिक रोजगारीमा गए । वैदेशिक रोजगारीबाट घर फर्केपछि पनि प्रमोदले शिवकुमारीलाई खोज खबर नगर्दा उनी माइतीबाट ससुरा घर बच्चा लिएर पुगिन । तर, त्यहाँ सासु ससुराले समेत तिमीहरुको यहाँ कुनै हक अधिकार छैन भनेर प्रताड्ना दिन थाले । तिमी मेरो श्रीमति होइन र त्यो छोरा पनि मेरो होइन भनेर जवाफ दिँदै प्रमोद वैदेशिक रोजगारीका लागि विदेश पलायन भए । यता आफ्नो विवाह दर्ता, बच्चाको जन्म दर्ता र आफ्नो नागरिकता बनाइदिन भन्दा सासु ससुरा समेतले तिमीहरुलाई केही पनि नबनाइदिने भन्दै १५ अषाढ २०७० देखि खाना लाउन बन्द गरी घरबाट निकाला गरिदिए ।
घरबाट निस्कासित भएपछि शिवकुमारीले सासु घरको सगोलको बन्डा, चल अचल सम्पतिको ६ भाग लगाई, ६ भागको १ भाग मध्ये ७ खण्डको २ खण्ड अंश पाउनुपर्ने भन्दै २० अषाढ २०७० मा धनुषा जिल्ला अदालतमा जाहेरी दिएका छन् ।  उक्त मुद्दामा काठमाण्डौ जिल्ला अदालत मार्फत राष्टिूय विधि विज्ञान प्रतिष्ठान ललितपुरमा नाबालक ललित र उनका दावी गरिएको बुवा प्रमोद मण्डलको १५ दिन भित्र उपस्थित गराई डिएनए परीक्षण गराई पेश गर्नु, तोकिएको मिति भित्र उपस्थित नभए नियमानुसार गरि पेश गर्नु भनि २९ फागुन २०७० मा धनुषा जिल्ला अदालतका न्यायाधिश भरत लम्सालको इजलासबाट आदेश समेत भइसकेको छ । उक्त आदेश पछि छोरा प्रमोद वैदेशिक रोजगारीका लागि विदेशमा रहेको र विदेशका बोलाउन कम्तिमा २ महिना भन्दा वढीको समय पाऊँ भनी प्रमोदका आमा गोलिया देवीले निवेदन दिएका छन् ।

पहिचानको लागि न्याय खोज्दै सुमन

आमा जानकी माझीका साथ सुमन माझी ।
२०४७ साल तिर १३ वर्षिय जानकी माझि वेंगाडावर ८ लालगढ स्थित सुमन गजुरेलको घरमा कामदारको रुपमा काम गर्न थालेका थिइन । आमाबुवा गरिव भएका कारण गाउँका हुने खाने समृद्ध परिवार विष्णु गजुरेलको घरमा घरेलु कामदारको रुपमा जानकीलाई पठाएका थिए । दुई वर्षसम्म गजुरेलको घरमै रहेर जानकी काम गर्थिन । 
जब उनी १५ वर्षको भइन, तरुनी छोरीलाई अर्काको घरमा पठाएको भनेर गाउँ घरमा मान्छेले कुरा काट्न थालेपछि उनका आमाले अब त्यहाँ नबस, विहान बेलुका काम गरेर आफ्नै घर फर्की भनेर भनिन् । सोही अनुसार जानकी विहान गएर दिउँसो फर्किने र बेलुका भाँडा माजेर घर फर्किने गर्थिन । एक दिने पेट वढेको जानकीको आमाले अनुभुति गरेपछि यो पेट किन वढेको हो भनेर जानकीलाई उनले प्रश्न गर्दै केरकार गरिन । केरकार गरेपछि गजुरेलको घरमा काम गर्ने मालिकका छोरा सुमन गजुरेलले आफुलाई जर्वजस्ती करनी गरेको र त्यसपछि पटक पटक सहवास गरेको कारण गर्भवती भएको जानकीले आमालाई सुनाइन । अनि कुरा सुन्ने वितिकै जानकीकी आमा विष्णु गजुरेलको घरमा पुगेर सुमन गजुरेलले मेरो छोरीसँग जर्वजस्ती सहवास गरेको र गर्भवती भएको गुनासो गर्न पुगेपछि यस्तो कुरा हल्ला गर्नू हुँदैन भनेर गजुरेल मालिकको बुढीले जवाफ दिए । चुप लागेर बस भन्दै उनलाई घर फर्काइन । समय वित्दै गएपछि २०५० साल जेठ १० गते जानकीले छोरालाई जन्म दिइन । जब बच्चा जन्मियो त्यसपछि गजुरेल परिवारले भुन्टी उपनाम रहेकी जानकीलाई ‘दुई पसेरी चामल र आधा किलो घिउ’ दिएर भुन्टीले खाओस भनि दिएका थिए । पछि बच्चालाई पनि आफुले हेर्ने आश्वासन दिए । समय वित्दै गएपछि सुमन गजुरेलले विहे गरी श्रीमति भित्रियाए । लावारिस अवस्थामा रहेको उक्त बच्चालाई जानकीले मावलीको हजुर आमा र हजुर बुवालाई जिम्मा लगाइन । उक्त बच्चा ७ वर्षको भएपछि जानकीले पनि अर्कै पुरुष सँग विहे गरिन । अहिले उक्त बच्चा ‘सुमन माझी’ आफ्नो बुवाको खोजीमा हिडेका छन् । आफ्नो हक अधिकार प्राप्तिका लागि नागरिकता पाउन जिल्ला प्रशासन कार्यालय धनुषाको ढोका खटखटाउन बाध्य छन् ।
सुमन माझीका पिता सुमन गजुरेल ।
१३ बर्षको उमेरदेखि लालगढमा रहेको बौवा होटलमा भाँडा माझेर जीविका चलाउँदै आएका सुमन माझी यतिबेला महोत्तरीको बर्दिवासमा रहेको देउराली उच्च माविमा कक्षा १२ मा पढिरहेका छन् । चार बर्ष अघि मात्र आमालाई भेटेर सुमनले ‘मेरो बुवा को हो ?’ भनेर सोध्दा आमा जानकीले पनि ‘तेरो बुवा सुमन गजुरेल हो’ भनेर चिनाएकी थिइन । यति वर्षसम्म आफ्नो बुवाको बारेमा अनभिज्ञ रहेका सुमन गजुरेलले बल्ल आफ्नो बुवाको बारेमा थाहा पाएपछि उनको खुशीको ठेकान नै रहेन । तर आमाले बुवा भनेर चिनाएको मान्छेले सुमनलाई छोरो नस्वीकार्दा उनी अप्ठ्यारोमा परेका छन् । बेंगाडाबर ८ निवासी शेरबहादुर माझीकी छोरी जानकीलाई काम गर्ने घरका मालिक बेंगाडाबर ९ का विष्णु गजुरेलका छोरा सुमन गजुरेलले २३ वर्षअघि जवर्जस्ती करणी गरेर गर्भवती बनाएको र सुमनको जन्म भएको स्थानीय बासिहरु पनि बताउँछन् । सुमनकी हजुरआमा कुमारी माझीले आफूहरु गरिब भएको कारण त्यतिबेला कसैले न्याय नदिएको बताउँछन् । गरिबीको कारणले नै छोरीलाई विष्णु गजुरेलको घरमा भाडा माझ्ने काममा राख्दा छोरीमाथि जवर्जस्ती भएको उनकोे भनाई छ ।  मिलमा भुस्सा लिन गएको बेला आफुलाई विष्णु गजुरेलको छोरो सुमनले जवर्जस्ती गर्दा तिमी  जन्मिएको भनेर जानकीले सुमनलाई बताइन् । उक्त कुरा गोप्य राख्न धाक धम्की दिएको कसैलाई भने ज्यानले मारिदिने गजुरेल परिवारले धम्की दिएका कारण आमाले कसैलाई केही पनि नबताएको सुमन माझी बताउँछन् । 
गरिवी र चेतनाको अभावमा त्यतिबेला पीडित पक्षले कतै उजुर बाजुर नगर्दा यतिबेला सुमनलाई समस्या परेको स्थानिय बासिन्दा बताउँछन् । आमा बुवाको कथाले आफूलाई यतिबेला पीडा र आत्मग्लानी हुने गरेको सुमन गुनासो व्यक्त गर्छन । कक्षा १२ मा पढ्दै गरेका सुमनले विगत ४ वर्ष देखि बुबालाई भेटेर पटक पटक आफ्नो नागरिकता बनाई दिन आग्रह गर्दै आएपनि बुवाले विभिन्न वहाना झिकी नबनाईदिएको बताएका छन् । मेरो नागरिकता बनाई दिनुस् भनेर आग्रह गर्दा लालगढ ९ निवासी आफ्ना बाबु सुमन गजुरेल कुरै नसुनी भाग्ने गरेको सुमनको आरोप छ । आफू नागरिकता बनाएर बैदेशिक रोजगारीमा जाने योजनामा रहेका सुमनले सुनाए । नागरिकता पाएपछि  बुवाको अंशमा पनि आफ्नो हक र स्वामित्व स्थापित हुने हुनाले आफुलाई न्याय दिलाइ दिन सुमनले विभिन्न पक्षहरुसँग आग्रह गरेका छन् ।  
सुमनकी आमा, मावली तर्फका आफन्त र समाजले सुमन माझीको बुवा सुमन गजुरेल नै भएको जीकिर गरे पनि सुमन गजुरेलले भने आफू सुमनको बावु नभएको दावी गर्दै आएका छन् । मैले उसकी आमालाई कुनै जोरजवरजस्ती गरेको छैन, म माथि झुटो आरोप लगाइएको हो, गजुरेलले जवाफ दिने गरेका छन् । तर गजुरेलले शक्ति र पैसाको बलमा सुमनलाई छोरो नस्वीकारेको स्थानीय बासिन्दाको आरोप छ ।
स्थानियबासी समेत रहेकी अखिल नेपाल महिला संघ धनुषाकी उपाध्यक्ष तारा लामा भन्छन,“ गजुरेल माथि जानकीले झुटो आरोप लगाएको छैन, यो समाज साक्षी छ, सुमन माझीको बावु सुमन गजुरेल नै हो, उनीहरु दुवैको अनुहार पनि मिलिरहेको छ । हामी जुनसुकै हालतमा सुमनलाई न्याय दिलाई छाड्छौं ।” सुमनको जन्म दर्तामा हजुर बुवाको नाममा शेरबहादुर माझी आमाको नाममा जानकी माझी रहेपनि बुवाको नाम खाली रहेको छ । कुमारी आमाको कोखबाट जन्मिएका सुमनले नागरिकता प्राप्तिसँगै इन्साफका लागि जिल्ला प्रशासन कार्यालय र जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा धाएको बेला उनले आफ्नो अस्तित्व र पहिचानका लागि न्याय पाउलान् वा नपाउलान् हेर्न भने बाँकी नै छ ।


२०७० चैत्र ३० गते आईतबार

माओवादी एकीकरणको सवाल ः एक समीक्षा - किरण कर्ण



किरण कर्ण

एकीकृत नेकपा माओवादीको विभाजन हुनुको कारक तत्व प्रष्ट भइसकेको छ । यस बोरे त्यति धेरै चियोचर्चा गरिरहनु पर्ने देखिदैन । तर अचेल राजनीतिक दल र बजारमा विशेष चर्चाको विषय नै दुई माओवादीको एकीकरणको हुँदो रैछ । माओवादीको एकीकरणको चर्चाले राजनीतिक क्षेत्रमा समेत नयाँ नौलो तरंग अवश्य नै ल्याएको स्वतः र सहज अनुमान गर्नमा खासै गाह्रो हुदैन । अहिले पनि एकथरीले पार्टी फुटको औचित्य खोजिरहेका छन् भने अधिकांश नेता,कार्यकर्ता र जनता पार्टी एकीकरणको पक्षमा नै देखिएको छ । तर एकीकरण केका लागि भन्ने प्रश्न पनि यसैसंग टड्कारो रुपमा आउने गरेको छ । 
खासगरी एकीकृत नेकपा माओवादी र नेकपा माओवादी वीच भएको दुई बुँदे सहमती भए संगै यस प्रकारले नेपाली राजनीतिले कोल्टे फेरेको छ । त्यसैले पनि अधिकांश हल्ला दुई माओवादीको एकीकरण सम्बन्धमा यत्रतत्र अनेकन टिकाटिप्पणी भएको र हुने गरेको पाइन्छ । जबकी यी दुवै माओवादीले एक अर्काको अस्तित्व र औचित्य पुष्टिको सवालमा प्रश्नहरु एठाउने क्रम जारी नै रहेको छ । पार्टी एकीकरण प्रति एकीकृत माओवादी केही हद सम्म लचिलो जस्तो देखिएको छ । 
अहिले एकीकृत माओवादी कथित दोश्रो संविधानसभाको निर्वाचनमा भएको पराजयसंगै पार्टी एकताको पक्षमा रहेको जस्तो देखिएको छ । तर यी दुवै नेतृत्वदायीमा रहेका माओवादीहरु मध्ये एक पार्टी भावनात्मक रुपमा एकीकरण हुन चाहिरेका छैनन् । विचार,सिद्धान्त र जनयुद्धको उद्देश्य र पथमै रही पार्टी एकीकरणको पक्षमा रहेको कुरा प्रष्ट भइसकेकोे छ । त्यसैले होला माओवादीहरुले विभिन्न ठाउँमा पार्टी एकीकरणको सवालमा  भावनात्मक मात्रै नभएर सैद्धान्तिक तथा वैचारिक रुपमै एकीकरण चाहेको कुरा बाहिर आइरहेको छ । जसका कारणले माओवादीले वैचारिक तटस्थतालाई नै पार्टी एकीकरणको प्राथमिकताको आधार बनाएको छ । हुन त यी दुई माओवादी नजदिक हुनुमा राज्यले माओवादी कार्यकर्तालाई जथाभावी धरपकड र झुठा मुद्दा लगाई फसाउने कार्यलाई अगाडी बढाएको हुदाँ नै दुई बुँदे समहती मार्फत कार्यगत एकता सम्भव भएको हो । तर यतिले मात्रै भने काफी होइन, दुई माओवादी नजदिक हुनुमा ।
वैचारिक र सैद्धान्तिक विचलन एमाओवादीमा आएको हुनाले नै बाध्यतावश मोहन वैद्य किरणको नेतृत्वमा पार्टी विभाजन भएको हो । पार्टी विभाजनले एमाओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दहाल प्रचण्ड हौसिएका नै थिए । पार्टी विभाजन पश्चात बाबुराम भट्टराईको नेतृत्वमा रहेको नेपाल सरकारले त्यतिबेला निर्वाचनमा अवरोध पुर्याउने हुन् भन्दै एमाओवादीले र नेपाल सरकारले संयुक्तरुपमै माओवादी विरुद्ध गम्भिर रुपमा नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी लगायत अनुसन्धान विभागले आफ्नो बलको भरपुर प्रयोग गरे । माओवादी विरुद्धमा । त्यतिबेला पनि बाबुराम सरकारको नेतृत्वमा थुप्रैलाई धरपकड गरेकै हो । एक हिसाबले माओवादी विरुद्ध जसरी एमाओवादीको सरकारले नियोजित धरपकडको शिलशीला चलाएको थियो । त्यो वि.स.०५२ सालको पुनरावृत्ति जस्तै थियो । तर पनि माओवादी एकरत्ती पनि तलमाथि नभई विघठीत भएको संविधानसभाकै पक्षमा लागि रह्यो । जनताको अधिकारको लागि अग्रसर नै रहि रह्यो । एमाओवादीले यो कुरा बुझेर पनि अबुझ भएकै हो । सो अबुझ हुनुको कारण डलरवादीहरुको डिजाइनको शिकार हुनु नै हो । एमाओवादीलाई विस्तारवादी र साम्राज्यवादीहरुले प्रयोग गरेकै हो । 
जसको परिणाम जब कथित दोश्रो संविधानसभाको निर्वाचनको परिणाम सार्वजनिक हुन थाल्यो त्यतिबेला नै एमाओवादीले थाहा पाउनु स्वाभिकै हो । संजोगवश मुख्य नाइकेकै अगुवाई गरेका प्रचण्ड यसरी कहिल्यै पनि अर्काको डिजाइनमा फसेका थिएनन् । तर उनले भारत र अमेरिका सहितका र डलरवादी दातृ निकायकाहरुको मिसन नबुझेर नै यस्तो परिणाम आउदा मात्रै आफ्नो समीक्षामा असफल भएको भनेर पनि भन्न सक्ने अवस्था एमाओवादी सामु रहेको छैन । यसको कारण एमाओवादीको नेतृत्वमाथि प्रश्न चिन्ह लगाएर आफ्नो अस्तित्व समाप्त पार्न चाहेका छैनन्, प्रचण्डले । उक्त निर्वाचनमा अकल्पनीय परिणाम आयो अनि मात्र आफ्नो यथार्थ धरातलमा आउन बाध्य भएकै हुन्, प्रचण्ड । त्यसैले अचेल एकीकरण र कार्यगत एकताका लागि घरी कामरेड किरण र कामरेड मातृका यादवसंग विभिन्न चरणमा छलफल, वार्ता र संवादहरु निरन्तर रुपमा जारी नै रहेको छ । तर अहिले सम्म पनि प्रचण्ड माथिको अविश्वासकै कारणले न त कामरेड मातृका न त कामरेड किरणले नै उनीमाथि विश्वास गर्न सकेका छैनन् । किनभने जसरी प्रचण्डले जनयुद्ध समापनको घोषणा गरेर नेता तथा कार्यकर्ताहरुलाई अलमलमा र विभिन्न खाले षड्यन्त्र तथा भ्रममा राखि रहे । त्यसले गर्दा उनी माथि विश्वास नहुनु स्वाभाविकै हो । अहिले प्रचण्ड र बाबुरामहरुले पार्टी विभाजनसंगै औचित्यको पुष्टिको कुरा जोडतोडले उठाएकै हुन् । अहिले सायद यो जवाफ उनी रहेको नेतृत्ववाला पार्टी माथि नै प्रश्न लागेको छ । 
प्रचण्ड अध्यक्ष रहेको पार्टी एमाओवादीलाई जनताले र उही पार्टी भित्र रहेको अधिकांश नेता तथा कार्यकर्ताहरुले एमाओवादी एमालेको सिक्वेल पार्टीको रुपमा लिई रहेको छ । जसले गर्दा प्रचण्ड अहिले आफ्नो अस्तित्व र नेतृत्व बचाउनमै हम्मेहम्मे परेको छ । अहिले पनि एमाओवादीले पार्टी विभाजन केका लागि भयो र किन फुट्यो भन्ने प्रश्नको जवाफ मात्रै होइन बरु कथित संविधानसभाको निर्वाचनमा किन पराजय भयो भन्ने कुराको समीक्षा गर्न समेत डराएकै हो । भन्ने कुराको पुष्टि एमाओवादीको व्यवहारले पुष्टि गरीरहेको छ । एमाओवादीलाई किन भारी परिरहेको छ विभाजित भएका माओवादीहरु यो पनि एउटा अह्म् प्रश्न नै हो । तर यता तिर नजाउ समय सापेक्षता संगै यी प्रश्नहरुको जवाफ स्वयम् प्रचण्ड र एमाओवादीले दिने नै छन् । अहिले मुख्य चुरो भनेको आखिरमा कामरेडद्वय किरण र मातृकाले एमाओवादीसंग वा प्रचण्डसंगको एकीकरण नै रहेको छ । निर्वाचनको परिणाम र वर्तमान कांग्रेसी सरकारले पनि एमाओवादी सरकारले माओवादीलाई गिरफ्तार गर्न विभिन्न योजनाहरु बनाएका थिए । त्यसैलाई कांग्रेसी सरकारले पनि यसैलाई निरन्तरता दिएकाले उक्त अभियान हाल एमाओवादी पार्टीलाई पनि घाँडो बनेकाले पनि एमाओवादी र माओवादीहरु लगायतका माओवादीहरु अहिले एक ठाउँमा बाध्य भएर आउनु परेको पनि तथ्य सत्य नै हो ।
पार्टी एकीकरणको मुद्दामा एमाओवादी भन्दा पनि माओवादीहरु प्रष्ट रहेको पाइन्छ । त्यसैले माओवादीका नेताहरु पालुंगटारको विस्तारित वैठकले निर्णय गरेका जनयुद्धको जगामा जनविद्रोह आधार तय गर्नु नै उचित हो भन्दै एमाओवादीले सच्चिएर आएमा एकीकरण अवश्य हुने भनी रहेका छन् । हुन त एमाओवादी अहिले यति धुर्त र चतुर चलाख आफुलाई सम्झिदैन भनेर भन्नु अलिक हतार नै हुने छन् । त्यसैले यदी वास्तविक रुपमा एमाओवादी एकीकरणको पक्षमा रहेको छ भने पार्टीको समीक्षा र शुद्धिकरण अति आवश्यक सब भन्दा बढी एमाओवादीलाई नै रहेको छ । वैचारिक र सैद्धान्तिक धरातलमा उभिनु नै एमाओवादीको हितमा हुने छ भने आफ्नो अस्तित्वलाई समेत रक्षा गर्न सक्ने छ । त्यसको लागि एमाओवादीले हेटौडा महाधिवेशनको कार्यदिशा नै गलत रहेको सावित एमाओवादीकै नेतृत्वमा भएको कथित संविधानसभाको निर्वाचनले नै गरि सकेका छन् । 
तसर्थ एमाओवादीसंग आफ्नो अस्तित्व र औचित्य रक्षार्थका निम्ती पनि सच्चिएर आउनु नै बेस हुने छन् ।
यता आम नेपाली जनता, कार्यकर्ता तथा नेताहरु पनि पार्टी एकीकरणकै पक्षमा देखिएका छन् । सोको लागि एक पटक फेरी पनि माओवादी पुच्छर भएका पार्टीहरुले एक पटक फेरी पनि नौलो जनवादी क्रान्तिका लागि धु्रवीकरण आवश्यक देखिएको छ । सोको थालनीका लागि एमाओवादीले आफुलाई पुर्णरुपेण सुधार         मात्रै होइन बरु क्रान्तिकारी आँचरण र क्रान्तिकारी लाइन समात्नु जरुरी देखिएको छ ।
अबको क्रान्तिकारी कम्युनिष्टहरुको धु्रवीकरण र एकीकरणका निम्ती कार्यगत एकता मार्फत नै सम्भव रहेको भन्ने कुराको पुष्टि हुदै गएको छ । तसर्थ जनयुद्धलाई धरापमा पार्ने नेतागणहरुले आत्मलोचना गर्नै पर्ने देखिनछ । अनि मात्र क्रान्तिकारीहरुको धु्रवीकरण र एकीकरण सम्भव रहेको जस्तो मलाई लागेको छ । अस्तु


२०७० चैत्र ३० गते आईतबार

जनकपुरमा अनियमित विद्युत आपुर्ति समस्या तत्काल समाधान नहुने

नेपाल विद्युत प्राधिकरण, जनकपुर वितरण केन्द्रको कार्यालय ।
द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............

जनकपुरमा प्राधिकरणको जिर्ण संरचना, ट्रान्सफर्मर र मिटर अभाव, माग गरिएको क्षमता भन्दा अपुग ट्रान्सफर्मर र प्राधिकरणद्वारा हुने विभिन्न क्रियाकलापमा भ्रष्टाचार, अनियमितता र लापरवाहीसँगै विद्युत उपभोक्ताद्वारा हुने विद्युत चोरी जस्ता चुहावटका कारण विद्युत आपुर्तिमा अनियमितता हुने गरेको छ ।

जनकपुरमा विद्युत आपुर्तिमा हुने गरेको अनियमितता तत्काल समाधान हुने कुनै छाँटकाँट देखिएको छैन । ढल्केवर स्थित पावर ट्रान्सफर्मरको क्षमता जबसम्म ३० एमभीए हुँदैन तबसम्म जनकपुरमा विद्युत आपुर्तिको अनियमितता र भोल्टेज समस्या रहिरहने जनकपुर विद्युत प्राधिकरण वितरण केन्द्रका इन्जिनियर जितेन्द्र यादवले द एक्सक्लुसिभसँगको कुराकानीमा बताएका छन् ।
विगतमा ढल्केवरमा ३० एमभीए क्षमता रहेको पावर टूान्सफर्मर जडान गरिएको थियो तर पछिल्लो समयमा उक्त ट्रान्सफर्मरको क्षमता क्रमिक रुपले कटौति हुँदै गएपछि जनकपुरमा विद्युत आपुर्तिमा समस्या भएको हो । उक्त टूान्सफर्मरको क्षमता कटौती हुँदै २० एमभीए र हाल क्षण कटौती भएर १२.५ एमभीए मात्र रहेका कारण विद्युत क्षमतामा कटौती भएको यादवको भनाई छ । अहिले एकातर्फ ट्रान्सफर्मरको क्षमतामा कटौती भयो र अर्को तर्फ विद्युत आपुर्ति गर्ने ग्राहकहरुको संख्यामा पनि उल्लेखनीय वृद्धि भएका कारण विद्युत आपुर्तिमा झनै समस्या वढेको यादवको तर्क छ । जनकपुर वितरण केन्द्र मातहत अहिले करिब ६४ हजार जति ग्राहक रहेका छन जसमध्ये जनकपुर नगरपालिका भित्र मात्र ३० हजारको हाराहारीमा ग्राहक रहेका छन् ।
यसअघि उर्जामन्त्रि भएका बेला उमाकान्त झाले २० एमभीएको ट्रान्सफर्मर खोल्न लगाई मर्मतका लागि पठाइसकेको बताएका थिए । तर, हालसम्म उक्त ट्रान्सफर्मरको के भयो भन्ने खोजखबर पनि छैन । कम क्षमता रहेको ट्रान्सफर्मरमा लोड वढन थालेपछि केवल भाइव्रेट हुन्छ र ट्रान्सफर्मर तातिन्छ । त्यसकारण सप्लाईमा कमी गर्नूपर्दछ र विद्युत आपुर्तिमा कटौती हुन जाने कारण भोल्टेज लो हुने गरेको इन्जिनियर यादवले बताए ।
ट्रान्सफर्मरको अभाव
धनुषा जिल्लामा ट्रान्सफर्मरको अभावका कारण पनि विद्युतको भोल्टेज समस्या देखिएको छ । धनुषामा कुल ३ सय ५ वटा टूान्सफर्मर जडान भएका छन् जसमध्ये १ सय ४० वटा ट्रान्सफर्मरहरु जनकपुर नगरपालिका भित्र जडान भएका छन् । जनकपुर वितरण केन्द्रका अनुसार ५ सय केभीएको एउटा मात्र ट्रान्सफर्मर जनकपुरको शिव चौकमा, २ सय केभीएको ट्रान्सफर्मर १ सय २ वटा, १ सय केभीएको टूान्सफर्मर ७५ वटा नगरपालिका भित्र र २० वटा जिल्लाका अन्य गाउँहरुमा, ५० केभीएको १ सय ८ वटा ट्रान्सफर्मर नगरपालिका बाहेक र नगरपालिका भित्र ३ वटा ट्रान्सफर्मर, १५ केभीएका ट्रान्सफर्मर ३ वटा जिल्लामा जडान भएका छन् । 
जनकपुर नगरपालिका भित्र मात्रै २ सय केभीएको ३ वटा ट्रान्सफर्मर आवश्यक रहेकोमा एउटा मात्र नगरपालिकामा जडान भएको छ । त्यसैगरी ११ सय केभीएको ५ वटा ट्रान्सफर्मर आवश्यक रहेकोमा नगरपालिका भित्र एउटा पनि जडान भएको छैन । त्यसैगरी ५० केभीएको ५ वटा आवश्यक रहेकोमा ३ वटा मात्र र २५ केभीएको २ वटा ट्रान्सफर्मर आवश्यक रहेकोमा एउटा ट्रान्सफर्मर मात्र जडान भएका छन् । यसरी आवश्यक रहेका ट्रान्सफर्मर प्राधिकरणले आपुर्ति गर्न नसकेरपनि विद्युत आपुर्तिमा समस्या भएको हो । यादवका अनुसार ट्रान्सफर्मर मागका लागि केन्द्रलाई पटक पटक पत्राचार गरिसकिएको भएपनि केन्द्रले ट्रान्सफर्मर पठाइदिने आश्वासन मात्र दिने गरेको छ ।
ट्रान्सफर्मर जडानमा अनियमितता
एसियाली विकास बैंकको परियोजना अन्तरगत जनकपुरमा विद्युत प्रणाली सुदृढिकरण कार्यका लागि टेन्डर पाएका जय माँ दुर्गे कन्सट्रक्सन कम्पनीले करार गरे अनुसार धनुषा जिल्लामा २२ वटा ट्रान्सफर्मर जडान गर्नुपर्ने थियो । तर, उक्त कम्पनीका संचालक प्रकाश लुइटेल १२ वटा ट्रान्सफर्मर मात्र जडान गरी फर्केका छन् । यसका अतिरिक्त ट्रान्सफर्मर लगाई केवल तानेर चार्ज गर्ने, पुरानो तार हटाएर नयाँ तार जडान गर्नूपर्ने लगायतका काम पनि उक्त ठेकेदारले नगरेपछि जनकपुरमा विद्युत आपुर्तिको समस्या यथावतै रहेको छ । उक्त कम्पनीले जडान गरेका ट्रान्सफर्मरको क्वालिटी पनि कमसल रहेको अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगमा उजुरी परेपछि विद्युत प्राधिकरणको केन्द्रिय प्रमुख नवराज ओझाले तीन साता अघि कपिलेश्वरमा जडान गरिएको ट्रान्सफर्मर क्वालिटी चेकका लागि झिकेर लगेका छन् ।
विगतका समयमा टूान्सफर्मरको खरिदमा भएको अनियमितता विरुद्ध अख्तियारमा मुद्दा परेपछि नयाँ ट्रान्सफर्मर खरिद नै नभएका कारण देशैभरी ट्रान्सफर्मरको अभाव रहेको इन्जिनियर यादवले बताएका छन् । एसबिआर, एसएकेइ, हुवई सनलाइट, डङफङ लगायतका कम्पनीहरु विरुद्ध मुद्दा परेको र ती कम्पनीहरुले फेरी नयाँ ट्रान्सफर्मर दिने कुरा समेत भइरहेका कारण नयाँ ट्रान्सफर्मर नकिनिएको यादवले बताए । तर, उक्त मुद्दा सम्बन्धि हालसम्म फैसला नै नभएका कारण ट्रान्सफर्मर सम्बन्धि अन्यौल कायमै छ ।
लोडसेडिङ बाहेकको समयमा पनि विद्युत कटौती जनकपुरमा लोडसेडिङका लागि निर्धारित गरिएको समय भन्दा बाहेक पनि जनकपुर प्राधिकरणले विद्युत आपुर्तिमा कटौती गर्नाले सेवा ग्राहीहरु थप मर्कामा पर्ने गरेका छन् । गर्मी वढन लाग्दा विद्युत नहुने गरेपछि मान्छेको जनजिवनमा समेत प्रतिकुल असर पर्न थालेको छ । प्राधिकरणका अधिकारीहरुका अनुसार सिस्टम फेल भएपछि काठमाण्डौबाट विभिन्न सवस्टेशनहरु हेटौडा, चन्द्रनिगाहपुर, ढल्केवर हुँदै जनकपुरसम्म विद्युत आपुर्ति गर्दा केही समय लाग्ने भएका कारण पनि विद्युत कटौती हुने गरेको छ । लोडसेडिङका समय बाहेक आउने लाइनमा सबै ग्राहकहरुले एकैसाथ मोटर चलाउने, पंखा चलाउने, इन्र्भटर चार्ज गर्ने हुनाले विद्युतको भार कम हुन गई लो भोल्टेज हुने गरेको छ । यसका अतिरिक्त कुनै ट्रान्सफर्मर जल्यो भने त्यसको मर्मत गर्न कम्तीमा दुई देखि तीन दिनसम्म लाग्ने र त्यहाँको ग्राहकहरुको लाइन अर्को लाइनको ट्रान्सफर्मरमा जडान गर्दा अभर लोडका कारण अर्को ट्रान्सफर्मर पनि जल्ने गरेको छ । कहि कतै आगलगि भयो भने तत्काल मेन लाइन नै बन्द गर्नुपर्ने हुनाले समेत लोडसेडिङ बाहेक विद्युत कटौती हुने गरेको यादवले बताए ।
विद्युत चुहावटका कारण पनि विद्युत कटौती
जनकपुर नगरपालिका भित्र र गाउँहरुमा खुलेआम हुकिङ गरेर विद्युत चारी गरि विद्युत आपुर्ति गर्ने क्रम नरोकिएकाले पनि यहाँ विद्युत चुहावट वढ्दै गएको छ । जनकपुर नगरपालिका भित्र गुठीको जग्गामा अनधिकृत रुपले घर बनाएकाहरुले विद्युत कार्यालयबाट मिटर नपाएपनि विद्युत हुकिङ गरेर विद्युत चोरी गर्ने गरेका छन् । यसका अतिरिक्त गाउँमा समेत विद्युत चोरी गर्नेहरुको संख्या दिन प्रति दिन वढ्दै गएको छ । उक्त चुहावट नियन्त्रण गर्न विगतका समयमा राजीव सिंह कार्यालय प्रमुख हुँदा छापामारी गरेर विद्युत चोर्नेलाई कानुनको दायरामा ल्याउन अभियान नै चलाएको थियो । विद्युतको महसुल लाखौं रुपैयाँ एक एक ग्राहकले तिर्न बाँकी रहेको अवस्थामा लाइन काटेर राजश्व पनि वढाएका थिए । तर, त्यस्तो कार्य हाल भएको देखिँदैन । इन्जिनियर यादवका अनुसार गाउँहरुमा छापामारी गर्न गयो भने मिटर लिन उपभोक्ताहरुको चाप कार्यालयमा वढ्ने र मिटर माग भएपनि हामीहरुसँग नयाँ मिटर नभएको अवस्थामा दिनै नसकिने भएका कारण पनि हामीले विद्युत चुहावट नियन्त्रणका लागि अभियान चलाउन सकेका छैनौं । 
विगत ४ महिना देखि सिन्गल फेज मिटरको अभाव रहेको भन्दै यादवले यस अघि नै करिब ३ सय ग्राहकले मिटर किन्नका लागि अग्रिम पैसा बुझाइसकेका छन् तर मिटर उपलब्ध नभएका कारण दिन नसकेको बताए । उनका अनुसार साउन महिनासम्म नयाँ मिटर आउने कुनै छाँटकाँट छैन ।
भोल्टेल सुधारका लागि बार्षिक ३० देखि ४० लाख रुपैयाँ बजेटको निकासा हुने गर्दछ । जसमध्ये यस आर्थिक वर्षमा रु. ३ देखि ४ लाख सम्मको मात्र काम भएको इन्जिनियर यादव बताउँछन् । 
स्रोतका अनुसार मरम्मत तथा सम्भारका लागि आउने रकम काममा खर्चनै नगरी कागजमा काम गरेको देखाएर अधिकारीहरुले पुराका पुरा रकम भ्रष्टाचार गर्ने गरेको छ । उक्त रकमको पनि इमान्दारी पुर्वक सदुपयोग गरिदिएको भए जनकपुरमा विद्युत आपुर्तिमा हुने गरेको अनियमिततामा केही राहत भने अवश्य नै हुने थियो ।


२०७० चैत्र ३० गते आईतबार

वढ्दो बेवारिसे लाश


द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............

धार्मिक स्थलको रुपमा रहेको जनकपुरधाममा प्रत्येक महिना २ देखि ४ वटासम्म वेवारिसे अवस्थामा लाशहरु बरामद हुने गरेको छ । कतिपय अवस्थामा स्वभाविक मृत्यु हुने गरेको भएपनि केही घटनाहरुमा हत्या गरिएका तर पहिचान खुल्न नसकेका लाशहरुपनि बरामद हुने गरेका छन् । 
१ बैशाख २०६९ मा धनुषाको ढल्केवर ७ स्थित राजमार्ग देखी ५ सय मिटर पश्चिम खेतमा करिब २१ देखि २२ वर्षसम्म उमेर रहेको एउटा महिलाको लाश फेला परेको थियो । प्रहरीले लाशको जाँच गर्दा उक्त महिलासँग कुनै व्यक्तिले शारिरीक सम्पर्क स्थापित गरी घाँटी थिची हत्या गरेको पाएको थियो । उक्त लाशलाई केही दिन पछि प्रहरीले सदगत गर्न लगाएपनि सनाखत हुन नसकेको उक्त लाशको मुद्दा अझै पनि जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनुषाले अगाडी वढाएको छ । तर, सनाखत नै हुन नसकेपछि तथ्य हालसम्म बाहिर आउन सकेको छैन ।
११ बैशाख २०७० मा धनुषाको सिमराढी स्थित नहरमा एउटा ३० वर्षिय  महिलालाई हत्या गरी वेवारिसे अवस्थामा फालिएको थियो । प्रहरीले तत्काल घटनाको अनुसन्धान गर्दा उक्त लाशको पहिचान खुल्न नसकेपनि हत्या नै गरिएको प्रमाण जुटाई लाशको सदगत गराएका थिए । घटनाको करिब ३ महिना पछि मात्र मृतकको पहिचान खुलेको थियो । प्रहरीले अनुसन्धान गर्दा मृतक पछेरवा ८ का रिजवाना खातुन रहेकी थिइन । उनलाई एकराही (८ मुरिवाका सहमद राइन, मदिक राइन समेतले धारिलो हतियारले कन्चटमा काटी हत्या गरेको पाएको थियो । प्रहरीले उक्त घटनाका प्रतिवादी २८ वर्षिय सहमद राइनलाई २८ साउन २०७० मा पक्राउ गरेको थियो । प्रहरीका अनुसार सहमद विदेशमा हुँदा घरमा टेलिफोन गर्दा रिजवाना सँग प्रेम भएको र वैदेशिक रोजगारीबाट घरफर्केर आएपछि रिजवानासँग शारिरीक सम्बन्ध स्थापित गरेको थियो । एक दिन बाहिर घुम्न जाने भनेर शारिरीक सम्पर्क स्थापना गरेर उनको हत्या गरेको प्रहरीको अनुसन्धानमा खुलेको थियो ।
त्यसैगरी केही वर्ष अगाडी जनकपुरको मानकी होटेलमा एक जना महिलाको हत्या गरिएको अवस्थामा वेवारिसे शव बरामद भएपनि केही महिना पछि प्रहरीले लाशको सनाखत गर्नुको साथै हत्यारा समेतलाई पक्राउ गरी जेल पठाएको थियो । त्यसैगरी केही वर्ष अगाडी श्रीमतिलाई हत्या गरी लाशको टुक्रा टुक्रा गरी बोरामा बाँधेर एउटा पोखरीमा फालेको वेवारिसे लाशलाई धनुषा प्रहरीले पछि गएर सनाखत गर्नुका साथै हत्यारा समेतलाई पक्राउ गरेको थियो । माथिका उक्त घटनाहरुले के पनि देखाउँछ भने कतिपय हत्या गरिएको र सनाखत हुन नसकेको अवस्थामा पनि जनकपुरमा वेवारिसे लाश फेला पर्ने गरेका छन् ।
जनकपुरमा प्रायः जसो वृद्ध मान्छेहरुको लाश वेवारिस अवस्थामा पाइने गरिएको छ । छोरा छोरीले घरबाट निकाली दिएपछि तिर्थका लागि जनकपुर आउँदा, मानसिक सन्तुलन विग्रेर मृत्यु हुने, कतिपय भिख माग्ने भिखारीहरु, खान लाउन नपाउने गरिब व्यक्तिहरु, कतिपय अवस्थामा अन्य ठाउँका मान्छेलाई यहाँ ल्याएर हत्या गरेर फरार हुने र उक्त मृतक लाश लावारिस रहने गरेको धनुषा प्रहरी वताउँछन् ।
वढ्दो वेवारिस लाश
जनकपुर अञ्चल अस्पतालले उपलब्ध गराएको तथ्याङ अनुसार गत आर्थिक वर्ष २०६९÷०७० को साउन महिना देखि अषाढ महिनासम्म कुल २१ वटा वेवारिसे अवस्थामा  भेटिएको शवलाई पोष्टमार्टम गरिएको थियो । जसमध्ये १० वटा महिला र ११ वटा पुरुषको लाश वेवारिसे अवस्थामा रहेको थियो । साउनमा १ पुरुष, असोजमा १ पुरुष र १ महिला गरी कुल २, कार्तिकमा १ पुरुष र १ महिला गरी कुल २, मंसिरमा १ पुरुष, माघमा २ पुरुष, चैत्र १ महिला, २०७० बैशाखमा २ पुरुष, जेठमा २ पुरुष र ७ महिला गरी कुल ९ र अषाढमा १ पुरुष गरी कुल २१ जना मानिसको शवको सनाखत हुन सकेन । त्यसैगरी आर्थिक वर्ष २०७०÷०७१ को साउन महिना देखि चैत्र महिना सम्म १३ पुरुष र १० महिला गरी कुल २३ जनाको लाश वेवारिसे अवस्थामा फेला परेको थियो । अञ्चल अस्पतालमा पु¥याइएका ती लाशहरु मध्ये साउनमा १ पुरुष र १ महिला गरी कुल २, भाद्रमा १ पुरुष र १ महिला गरी कुल २, असोजमा १ पुरुष र १ महिला गरी कुल २, कार्तिकमा १ महिला र २ पुरुष गरी कुल ३, मंसिरमा ३ पुरुष र १ महिला गरी कुल ४, पुषमा १ पुरुष र ३ महिला गरी कुल ४, माघमा २ पुरुष र १ महिला गरी कुल ३, फागुनमा १ पुरुष र चैत्रमा १ पुरुष र १ महिला गरी कुल २ लाश रहेका थिए ।
कुनै पनि ठाउँमा मृत लाश फेला परेको सूचना प्राप्त भएपछि प्रहरीले तत्काल घटना स्थलमा पुगेर घटना स्थल मुचुल्का तयार गर्दछ । स्थानिय प्रहरी त्यहाँ पुगेर लाशलाई सुरक्षित पार्नुका साथै कानुनी प्रक्रिया प्रारम्भ गर्दछ । लाश जाँचको प्रकृति मुचुल्का, सुन्ने, भन्ने र जान्ने मान्छेको कागज गरी प्रहरीले लाशको कपडा वा अन्य हुलिया वा प्रमाणहरु पहिचान गर्ने कोशिष गर्दछ । उक्त लाश कुन अवस्थामा बरामद गरिएको हो, कर्तव्य गरी मारिएको हो कि, घाउ खत छ कि छैन, आदि तत्काल घटना स्थलमा खटेका प्रहरी टोलीले अनुसन्धान अगाडी वढाई लाशको मृत्युको कारण पत्ता लगाउन आधिकारिक अस्पतालमा लाश जाँच ‘पोष्टमार्टम’ का लागि पठाउँछ । जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनुषाका प्रवक्ता समेत रहेका प्रहरी निरीक्षक गोविन्द पुरी भन्छन,“वेवारिस अवस्थामा फेला परेको लाशको पहिचानका लागि लाशको हुलिया सहितको परिपत्र प्रहरी प्रधान कार्यालयका मार्फत देशका ७५ वटै जिल्लामा र प्रहरीका विभिन्न यूनिटमा पत्राचार गरिन्छ । यसका अतिरिक्त जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनुषाको मातहतका ४६ वटा प्रहरी यूनिटमा समेत लाशको हुलिया सहित पहिचानका लागि परिपत्र गर्दछ ।” लाशको पहिचानका लागि सार्वजनिक स्थल, स्थानीय निकाय, जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा समेत सुचना टाँस गरिन्छ । यदि हत्या भएको हो भन्ने केही आधार र प्रमाण देखिएपछि वेवारिसे लाशको हकमा स्थानीय भद्रभलादमी, नगरपालिकाका सचिव सहितको मुचुल्का उठाई सदगत गर्न जनकपुर नगरपालिकाको कार्यालयलाई प्रहरीले अनुरोध गर्दछ ।
उक्त लाशको भौतिक सवुत सिद्धिएपछि पोष्टमार्टमका लागि भिसेरा निकालेर परिक्षण गरिन्छ । प्रहरी निरीक्षक पुरीका अनुसार नेचुरली मरेको हो कि, फिजिकली एसोर्ट भएको हो कि, विष सेवन गरिएको÷गराइएको हो कि वा के कारण मृत्यु भएको हो । घटनाका तत्कालिन अनुसन्धान अधिकृतले तत्काल यो प्रकृतिको घटना हुनसक्ने एउटा राय दिन सक्छ । हत्या भएको हो भने उक्त घटनाको अनुसन्धान अवधि २० वर्षसम्मको हुन्छ ।
प्रायः वेवारिसे लाशलाई गाडिन्छ जनकपुरमा वेवारिसे अवस्थामा भेटिएका लाशहरुलाई प्रहरीले जनकपुर अञ्चल अस्पतालमा जाँचको प्रक्रिया पुरा भईसकेपछि लाशको सदगतका लागि जनकपुर नगरपालिकालाई जिम्मा दिन्छ । लाशको नाम, थर, वतन, धर्म केही पनि नखुलेको अवस्थामा लाशलाई धेरै दिनसम्म सनाखतको लागि राख्दा लाश सडिगली जाने भएको हुनाले प्रहरीले उक्त लाशको सदगतका लागि प्रहरीले सदगत गरिदिन जनकपुर नगरपालिकालाई पत्राचार गर्दछ । जनकपुर नगरपालिकाले टूयाक्टरमा लाशलाई लादेर दुधमति खोलामा लगेर गाडिदिने गरेको पाइन्छ । 


२०७० चैत्र ३० गते आईतबार

सुन तस्कर बलराम गुप्ता पक्राउ

द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............

कुख्यात सुन तस्कर बलराम गुप्तालाई सुनचाँदी र नगदसहित प्रहरीले २६ चैत्रमा पक्राउ गरेको छ । महानगरीय अनुसन्धान महाशाखा काठमाण्डौ र जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनुषाबाट खटिएको संयुक्त टोलीले जनकपुर(२ शिवचोकस्थित बलराम प्रसाद एण्ड ब्रदर्सबाट गुप्तासहित भारी परिमाणमा सुनचाँदी र नगद बरामद गरेको हो । विशेष सुराकीको आधारमा खटि गएको संयुक्त टोलीले गुप्ताको पसलमा छापामारी गरेर उक्त पसलबाट ६ किलो सुन, ३ सय ९० किलो चाँदी, ३० लाख दरका इन्भेष्टमेण्ट बैंकका दुई थान चेक र ७३ लाख ३० हजार ५ सय रुपैयाँ नगद बरामद गरेको थियो । जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनुषाले बुधबार पत्रकार सम्मेलनको आयोजना गरी बरामद गरेको सुनचाँदी र नगद सार्वजनिक गरेका थिए । राजश्व छली अवैध तरिकाले करोडौंको कारोबार गर्दै आएका तस्कर गुप्तामाथि राजश्व ऐन अन्तर्गत कारबाही प्रक्रिया अघि वढाइएको धनुषा प्रहरी प्रमुख उत्तम राज सुवेदीले पत्रकार सम्मेलनमा बताएका थिए । सुनचाँदी र भारतीय नक्कली नोटको कारोबार गर्दै आएका तस्कर गुप्ता केही वर्षमै जनकपुरमा अरबौ रुपैयाँ कमाएका छन् । 
अवैध तरिकाले आर्जन गरेको सम्पत्ति उनले यहाँ स्थित जानकी मेडिकल कलेज, सिटी अस्पतालमा लगानी गरेको बताइएको छ । गुप्ता जनकपुरमा लामो समयदेखि सुनको तस्कर गर्दै आएको बताइन्छ । यसअघि पनि उनी सुन तस्करीको आरोपमा पक्राउ परिसकेका छन् । उनले चीनबाट ल्याएको सुन नेपाल हुँदै भारत तस्करी गर्दै आएको बताइन्छ । त्यसैगरी भारतबाट ल्याएको सुन नेपालको बाटो हुँदै चीनसम्म तस्करी गर्दै आएको बताइन्छ । बुधबार बरामद गरिएको सुन चीनको तिब्बत नाकाबाट राजधानी हुँदै जनकपुर ल्याएको प्रारम्भिक अनुसन्धानबाट खुलेको प्रहरी उपरिक्षक सुवेदीले थपे । बरामद गरिएको सुन भारत तस्करी गर्ने तयारी थियो । करोडौ मुल्य बराबरको उक्त सुनचाँदी र नगद पसलको काउण्टरबाट बरामद गरिएको प्रहरीले जनाएको छ । बरामद गरिएको ६ किलो सुनको मुल्य दुई करोड ७५ लाख र तीन सय ९० किलो चाँदीको मुल्य दुई करोड ५० लाख रुपैयाँ रहेको अनुमान गरिएको छ । यस अघि पनि गुप्ताले काठमाण्डौ पठाउन लागेको दुई किलोग्राम सुन जनकपुर विमानस्थलमा बरामद भएको थियो । त्यसैगरी विगत केही वर्ष अघि उनको घरबाट पनि प्रहरीले ५ किलोग्राम सुन बरामद गरेको थियो । गुप्ता सामसुङ र एलजीको जनकपुरस्थित आधिकारिक विक्रेता हुन ।गुप्तामाथि भारतीय नक्कली नोटको कारोबार गर्दै आइरहेको पनि आरोप लाग्ने गरेको छ । यसका साथै गुप्ताले बट्टा लिएर दैनिक लाखौ रुपैयाँ साट्ने गरेको र अवैध तरिकाले हुन्डीको कारोबार गर्ने गरेको पनि आरोप लाग्ने गरेको छ । 

२०७० चैत्र ३० गते आईतबार