 |
| जनकपुरको कदम चौकमा २५ भदौमा कफर््यु उल्लंघन गरेर प्रदर्शन गरिरहेका प्रदर्शनकारीहरुमाथि गोली प्रहार गर्दै सुरक्षाकर्मीहरु । |
अजय अनुरागी
जनकपुरधाम............
नेपालको राज्यसत्ताको ‘रक्तपिपाशु’ चरित्र अहिले फेरी आएर छताछुल्ल भएको छ । खास वर्गको बर्चस्व रहँदै आएको राज्य सत्ताले अधिकार माँगिरहेका नेपालका मधेसी धरतीपुत्रहरु माथि गोली बर्साएर दमनको पराकाष्ठा नाधिसकेको छ । मधेसी नागरिकहरुको ज्यान लिएर रक्तपिपाशु बनेको छ एकात्मक, केन्द्रिकृत मानसिकता बोकेको राज्य सत्ता । एक होइन, दुई होइन, भटाभट निहत्था अधिकार मागिरहेका मधेसी नागरिकको रगतको खोला बगाउँदै खुनको होली खेलिरहेको राज्यले आफ्नो साम्प्रदायिक चरित्रलाई प्रदर्शन गरेको छ ।
जनकपुरधाम............
नेपालको राज्यसत्ताको ‘रक्तपिपाशु’ चरित्र अहिले फेरी आएर छताछुल्ल भएको छ । खास वर्गको बर्चस्व रहँदै आएको राज्य सत्ताले अधिकार माँगिरहेका नेपालका मधेसी धरतीपुत्रहरु माथि गोली बर्साएर दमनको पराकाष्ठा नाधिसकेको छ । मधेसी नागरिकहरुको ज्यान लिएर रक्तपिपाशु बनेको छ एकात्मक, केन्द्रिकृत मानसिकता बोकेको राज्य सत्ता । एक होइन, दुई होइन, भटाभट निहत्था अधिकार मागिरहेका मधेसी नागरिकको रगतको खोला बगाउँदै खुनको होली खेलिरहेको राज्यले आफ्नो साम्प्रदायिक चरित्रलाई प्रदर्शन गरेको छ ।
मधेसका सप्तरीको भारदह, रौतहटको गौर, कलैया, पर्साको विरगञ्ज, महोत्तरीको जलेश्वर र धनुषाको जनकपुर लगायतका ठाउँहरुमा सुरक्षाकर्मीहरुले मधेसी नागरिकहरुको टाउको, छाती ताकी ताकी गोली हानेर हत्या गरिरहेका छन् । महिला, बालक सबैको राज्यले हत्या गरिरहेका छन् । यति मात्र होइन घर घरमा पसेर निर्दोष सर्बसाधारण महिला, बृद्ध वृद्धा, बालक सबैलाई निर्मम तरिकाले कुटपिट गर्नुका साथै दुवर््यवहार गरिरहेको पाइएको छ ।
तनावमय जनकपुर
गत ३० साउनबाट आन्दोलन सुरु भए पनि जनकपुरमा त्यस्तो कुनै अप्रिय घटना हुन नसकेको भएपनि २५ भदौमा जनकपुरमा ३ जना प्रदर्शनकारीको ज्यान गएको छ । वार्ताको वातावरण बनाउन प्रमुख तीन दलले संविधान सभामा मतदानको प्रक्रियालाई दुई दिन पर सार्ने निर्णय गरेकै दिन २५ भदौमा मात्र जनकपुरमा ३ र जलेश्वरमा २ गरी ५ जनाको सुरक्षा निकायले हत्या गरेको छ । योसँगै सीमाङ्कनको असन्तुष्टिले सल्किएको आगोमा परी हालसम्म मृत्यु हुनेको संख्या ४० पुगेको छ ।
जनकपुरमा तीन जनाको मृत्यु भएपछि स्थानीय प्रशासनले शुक्रबार साँझ ५ बजेबाट दङ्गाग्रस्त क्षेत्र घोषणा गरेको छ जसले सेनालाई सडकमा उतार्ने बाटो खुला गर्छ । गाउँ गाउँबाट जनकपुर भर्ने आन्दोलन भन्दै जनपरिचालन गर्ने कार्यक्रम रहेपछि बिहान ६ बजेदेखि नै कर्फ्यु लगाइएपनि त्यसलाई तोड्ने क्रममा त्यहाँ गोली लागी तीन प्रदर्शनकारीको मृत्यु भएको छ । कर्फ्युको उल्लघंन गर्दै प्रदर्शनकारीले प्रहरीमाथि ढुङ्गा मुढा गर्दै सरकारी कार्यालय तोडफोड गरेपछि गोली चलाउनुपरेको धनुषाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी कालिप्रसाद पराजुलीले बताएका छन् ।
‘अन्यन्त्र जिल्लामा जस्तै यहाँ पनि उग्र प्रदर्शन भएको छ, प्रवृत्ति उस्तै छ, सरकारी कार्यालय निशाना बनाइएको छ, प्रहरीलाई आक्रमण गरिएको छ’, पराजुलीले भने, ‘दश जना प्रहरी र २५ जना आन्दोनकारी घाइते भएका छन् ।’ उनले अवस्था अझै तनावग्रस्त रहेको बताए । कर्फ्यु उलंघन गरी प्रदर्शनमा उत्रेका आन्दोलनकारीलाई तितरवितर पार्न प्रहरीले चलाएको गोली लागि जनकपुरमा मृत्यु हुनेको संख्या ३ पुगेको छ ।
प्रदर्शनकारी वेँगा शिवपुरबाट जनकपुर चुरोट कारखाना हुँदै नगरभित्र प्रवेश गर्न खोजेपछि प्रहरीले रोक्न खोजेको थियो । प्रहरीले रोक्न खोज्दा जबरजस्ती अघि बढ्ने खोजेपछि प्रहरीले जवाफमा अश्रुग्यास र गोली प्रहार गरेको हो । जनकपुर चुरोट कारखाना नजिक प्रहरीको गोली लागेर सद्भावना पार्टी क्षिरेश्वरनाथ नगर अध्यक्ष ३० वर्षीय सञ्जय चौधरी र धनुषा जमुनीयाका श्रीनारायण यादवका छोरा १६ वर्षीय निकु यादवको मृत्यु भएको छ । पिराडी चोकमा प्रहरीले चलाएको गोली लागेर सिनुरजोडाका दिलीप यादवको घटनास्थलमै मृत्यु भएको छ । निकु र दिलीपको टाउकोमा गोली लागेको छ भने सञ्जयको छातीमा गोली लागेको जनकपुर अञ्चल अस्पतालका मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट डा.सञ्जय ठाकुरले बताए । स्थानीय प्रशासनले बिहान ६ बजेदेखि जनकपुरमा लगाएको कर्फ्यु उल्लघंन गर्दै आन्दोलनकारीले ठाउँ ठाउँमा प्रदर्शन गरेपछि प्रहरीसँग झडप भएको हो ।
प्रहरीको गोली लागेर कुर्थाका परमेश्वर साह, जितेन्द्र पण्डित, विल्टु मण्डल, जनकपुरका मुकेश साह, बालमुकुन्द साह, कृष्ण मण्डल, जयप्रकाश यादव, विकास यादव, जनकपुर (२५ कनकपटीका सुर्यनारायण यादव, राजाराम पण्डितलगायत ५३ जना घाइते छन् । उनीहरु मध्ये अधिकांशको टाउको, घाँटी, छाती र पाखुरामा गोली लागेको मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट ठाकुरले जनाएका छन् । अहिले पनि जनकपुरको कपिलेश्वर सडक खण्ड, पुलचोक, पिराडी चोक, बजरंग चोक, जिरोमाइल, मुरली चोक र हनुमाननगर क्षेत्रमा प्रदर्शनकारीले कर्फ्युको अवज्ञा गरी प्रदर्शन गरिरहेका छन् ।
जनकपुरको हरेक चोकमा विहानै देखि प्रहरी दमनको विरोधमा उत्रेका स्थानीय प्रदर्शनकारीले टायर बालेको थियो भने जानकी चोक स्थित जानकी चौकी र जिरोमाईल स्थित वडा प्रहरी चौकी तनावपूर्ण रह्यो । दिन भर नै प्रहरी र आन्दोलनकारी विच झडप चल्यो । त्यस्तै भन्सार कार्यालय छेउमा रहेको एउटा गाडीमा समेत प्रदर्शनकारीले आगजनी गरेका छन् । आगजनीको कारणले गाडी जलेर नष्ट भएको छ ।
शान्तिपूर्णरुपमा विभिन्न नाका हुदैँ जनकपुर प्रवेश गर्ने क्रममा प्रहरीले कफर््यूको अवज्ञा गरेको भन्दै आन्दोलनकारी माथि २ सय राउण्ड भन्दा बढी गोली प्रहार, दर्जनौँ राउण्ड अश्रु ग्यास प्रहार र आन्दोलनकारीलाई पक्राउ गरी समेत कुटपिट गर्ने गरेका छन् ।
घाईते हुनेहरुमा जउमनपा(१५ का सुनिल दास, घोडघास गाविसका राधेश्याम पण्डित, जउमनपा स्थित कपिलेश्वरका सन्तोष महतो, लोहनाका अजय साह, कनकपट्टीका सिकिन्द्र पासवान, सोहि गाउँका रंजित कुमार साह, श्रीनारायण साह, मंजेस कुमार यादव, बेंगाका महाजन यादव, कुर्थाका अनुरिद्ध महासेठ, सोहि ठाउँका विल्टु मण्डल, सिकेन्द्र ठाकुर, गंगुलीका चन्द्रशेखर झा, मिल्स एरियाका जयप्रकाश यादव, सिनुरजोडाका विनोद महरा, जमुनियाका रामेश्वर यादव, रुपैठाका जयकृष्ण मिश्रा, सोहि ठाउँका छेदी राउत, कनकपट्टीका राकेश कुमार यादव, अमित कुमार यादव, बगराका रंजित कुमार यादव, गणेश यादव, कुवारामपुरका किसुन मण्डल खत्वे, पिडारीका बालमुकुन्द साह, शुक्रबजारी हाटका मुकेश साह, मुजेलीयाकी गिता देवी, रुपैठाका विटु झा, कामेश्वर पण्डित, जितेन्द्र पण्डित, विनोद साह, १२ वर्षिय बालक विकास कुमार यादव लगायत दर्जैनौँ घाईते छन् भने यी मध्ये आधा दर्जन भन्दा बढी गम्भिर घाईते भएका छन् ।
यता जिल्ला सुरक्षा समितिको बैठकले साँझ ५ बजेबाट जनकपुरलाई दंगाग्रस्त क्षेत्र घोषणा गरेको छ भने नेपाली सेना परिचालन गर्ने निर्णय समेत गरेको छ । जिल्लाको शान्ति सुरक्षाको अवस्था राम्रो नभएकाले दंगाग्रस्त क्षेत्र घोषणा गरिएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी कालिप्रसाद पराजुलीले जानकारी दिए ।
यता जिल्ला सुरक्षा समितिको बैठकले साँझ ५ बजेबाट जनकपुरलाई दंगाग्रस्त क्षेत्र घोषणा गरेको छ भने नेपाली सेना परिचालन गर्ने निर्णय समेत गरेको छ । जिल्लाको शान्ति सुरक्षाको अवस्था राम्रो नभएकाले दंगाग्रस्त क्षेत्र घोषणा गरिएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी कालिप्रसाद पराजुलीले जानकारी दिए । दंगाग्रस्त क्षेत्रमा शान्ति सुरक्षामा प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीलाई सघाउनका लागि नेपाली सेना समेत खटिने भएको छ ।
जलेश्वरमा नरसंहार
महोत्तरीको सदरमुकाम जलेश्वरमा अहिले संत्रास छाएको छ । २५ भदौ, शुक्रबार थप दुई प्रर्दशनकारी र एक सशस्त्र प्रहरीका असईको मृत्युपछि सदरमुकाम जलेश्वरमा संत्रासको स्थिति उत्पन्न भएको हो । बिहीबार स्थिति सामान्य पार्न बिहान ३ घण्टाका लागि कर्फ्यू खुकुलो पारिएकै समयमा सशस्त्र प्रहरीका असई थमनबहादुर विकमाथि जलेश्वरको नगरपालिका चोकमा आक्रमण भयो । त्यसलगतै एम्बुलेन्समा राखि उपचारका लागि लग्दै गरिएको अवस्थामा उनी प्रर्दशनकारीको शिकार बन्न पुगेपछि स्थित झनै बिग्रियो ।
सशस्त्र प्रहरीको विश्वकर्माको निधनपछि आक्रोशित स्थानीय प्रशासले शुक्रबार साँझ कर्फ्यूको उल्लघंन गरेर प्रर्दशन गरिरहेका प्रर्दशनकारीमाथि अन्धाधुन्ध गोली वर्षाउन थालेपछि जलेश्वरको शंकर चोकमा हातिलेट घर भएकी ३५ वर्षीया राप्रपा नेपालको जिल्ला सदस्य रामशिला ठाकुर र जलेश्वर नगरपालिका ७ बजारहीका रेडक्रस सोसाइटीका आजीवन सदस्य गणेश चौधरीको मृत्यु भयो । मृत्युपछि स्थिति झन भयाबह बन्न पुगेको हो ।
शुक्रबार साँझ प्रहरीले गाउँमै प्रवेश गरेर अन्धाधुन्ध गोली चलाउन थालेपछि रतवाडाबाट तरकारी खरिद गरेर आउँदै गरेका ६० वर्षीय चौधरीको आँखामा गोली लागेको र घटनास्थलमै उनको मृत्यु भएको थियो । बजराही ७ का नागेन्द्र साह, महेश्वर ठाकुर र १२ वर्षीय अजित मिश्रलाई समेत गोली लागेको छ । बजराही हुँदै बनौटा वेशक्याम्प तर्फ गइरहेको प्रहरी टोलीले अन्धाधुन्ध फायर गरेपछि वृद्ध चौधरीको घटनास्थलमै मृत्यु भएको र साह ठाकुर र बालक मिश्रलाई गोली लाग्न पुगेको प्रत्यक्षदर्शीहरुले बताए ।
यसैगरी शंकर चौकमा झडपको क्रममा जलेश्वर २ घर भएकी शैलदेवी चौधरीको पनि तिघ्रामा गोलि लागेर उनी गम्भीर घाइते भइन् । मृतकहरुको शव पोष्टमार्टमका लागि जलेश्वर अस्पतालमा राखिएको छ भने घाइतेहरुको जनकपुर अञ्चल अस्पताल रेफर गरिएको छ । सर्वसाधारणहरु घर परिवारलाई कसरी सुरक्षित राख्ने भन्दै त्रसित छन् । कतिपय सर्वसाधारणको घरमा चुलोसमेत जल्न सकेको छैन । घटनाको त्रास र आवश्यक खाद्यान्नको अभावमा सर्वसाधारणहरु नुनमा रोटी चोभेर खान बाध्य छन् ।
दिनुहुँ हुने प्रर्दशन, झडप र गोली प्रहारका घटनाले आक्रान्त बनेको महोत्तरीमा भने अहिलेसम्म स्थित साम्य पार्न कुनै पहल भएको देखिएको छैन । स्थानीय प्रशासनले पनि स्थित साम्य पार्न खासै पहल गरेको देखिँदैन । प्रशासनले शुक्रबार बिहान कर्फ्यू खुलाएपछि सर्वसाधारण जनताले राहत पाएका थिए तर शनिबार बिहानैदेखि कर्फ्यूलाई झन कडा पारिएको छ । घर बाहिर ननिस्कन सर्वसाधारणलाई आग्रह गर्दै माइकिङ गरिएको छ । जलेश्वरका सबै सडक सुनसान छन् । चोक चोकमा सशस्त्र प्रहरी र नेपाल प्रहरीको उपस्थित छ । जिल्ला प्रहरी कार्यालय महोत्तरीको ५ सय मिटर क्षेत्रलाई निषेधित क्षेत्र घोषणा गरिएको छ । जलेश्वरको मुख्य चोक निषेधित क्षेत्र घोषणा गरिपछि चोकमै घर भएकाहरु सबैभन्दा पीडित छन् । यसैबीच प्रमुख जिल्ला अधिकारी दिपक काफ्लेले शुक्रबार सशस्त्र प्रहरी असईको घटनापछि स्थित आफ्नो हातबाट पनि माथि पुगिसकेको बताए ।
प्रजिअ काफ्लेले यहाँका नागरिक समाज, सञ्चारकर्मी र मानवअधिकारकर्मीलाई महोत्तरीको स्थित समान्य पार्न पहल गरिदिन आग्रह गरेका छन् । ‘हामी स्थिति समान्य पार्न आफ्ना प्रशासनिक टिमका साथ तयार छौं,’ प्रजिअ काफ्लेले भने । बुधबार महेन्द्र चोकमा प्रहरीले चलाएको गोली लागेर जलेश्वर नगरपालिका ७ बजराहीका रोहन चौधरी, महोत्तरी गाविस ५ का रामविवेक यादव र जलेश्वर नगपालिका १४ बखरी घर भएका मुसवा भनिने अमित कापरसहित तीन जनाको मृत्यु भएको थियो । विरेन्द्र बिच्छाको काठमाडौंको नर्भिक अस्पतालमा उपचारका क्रममा शुक्रबार मृत्यु भएको थियो ।
‘मानवीयताको कलंकजन्य’ क्रियाकलाप ः गृहमन्त्रालय
गृह मन्त्रालयले शुक्रबार विज्ञप्ति निकालेर शान्ति सुरक्षामा खटिएका सुरक्षाकर्मी र उनीहरुको परिवारलाई यातनादिनेदेखि पेटूोल छर्किएर हत्या गर्ने जस्ता ‘मानवीयताको कलंकजन्य’ क्रियाकलाप भएको बताएको छ ।
महोत्तरीको जलेश्वरमा मधेसी मोर्चाबाट परिचालित हिंस्रक जत्थाले सशस्त्र प्रहरीका असई थमनबहादुर विकमाथि सांघातिक आक्रमण गरेको गृहले बताएको छ । विहान भएको आक्रमणमा परी घाइते भएका उनलाई उपचारका लागि जनकपुर ल्याउने क्रममा सोनुखडा भन्ने स्थानमा आन्दोलनकारीले लखेटी लखेटी हत्या गरेका थिए । अराजक, उत्तेजक र अपराधिक व्यक्तिहरुले कर्फ्यू उल्लंघन गरेर घरेलु हतियारले सुरक्षाकर्मीमाथि आक्रमण गरेको गृह मन्त्रालयले नाएको छ । धनुषामा पनि सुरक्षाकर्मीमाथि फायरिङ भएको मन्त्रालयले बताएको छ । प्रहरीसँगको झडपमा एक जनाको मृत्यु भएको गृह मन्त्रालयले बताएको छ ।
मधेसी मोर्चाद्वारा घटनाको भत्र्सना
धनुषामा प्रहरीले गरेको दमनलाई संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाका नेताहरुले संयुक्त रुपमा प्रेस विज्ञप्ती जारी गरी घटनाको भर्त्सनाका साथ सम्पूर्ण घटनाको निष्पक्ष जाँच र दोषीमाथि कडा कारबाईको मांग गर्दै हत्या गरिएका आन्दोलनकारीहरुलाई शिघ्र शहीद घोषणा गरी परिवारलाई क्षतिपूर्ति दिन मांग गरेको छ । तराई मधेस लोकतान्त्रिक पार्टीका अध्यक्ष परमेश्वर साह, संघीय समाजवादी फोरमका अध्यक्ष शेषनारायण यादव, नेकपा माओवादीका सेक्रेटरी श्याम यादव, सदभावनाका अध्यक्ष संजय सिंह र तराई मधेस सदभावना पार्टीका अध्यक्ष रुपनारायण मण्डलले संयुक्त रुपमा जारी गरिएको विज्ञप्तीमा स्वायत्त मधेश प्रदेश, समानुपातिक समावेशिता र समानताको लागि जनकपुरमा भइरहेको शान्तिपूर्ण प्रदर्शनमाथि यहाँको जिला प्रशासनले गोली, लाठी, अश्रुगैस प्रहार गरी दमन गर्दै आइरहेको आरोप लगाएको छ । आमहडताल र शान्तिपूर्ण प्रदर्शन कै क्रममा चलु जनकपुर भरु जनकपुर कार्यक्रम अन्तर्गत २०७२ भाद्र २५ गते जनकपुरमा विशाल बिरोध प्रदर्शन गर्ने कार्यक्रम थियो । आन्दोलन भइरहेको जनताको व्यापक सहभागिताबाट आत्तिएर स्थानीय प्रशासनले अकारण जनकपुरमा कर्फ्यु आदेश लगायो जो जनताको लोकतान्त्रिक अधिकारमाथि एउटा हमला हो भन्दै नेपालबाट लोकतन्त्र र गणतन्त्र खत्तम गर्न चाहनेहरुको मास्टर(माइन्ड षडयन्त्र भएको आरोप लगाइएको छ । लोकतान्त्रिक अभ्यास बिरुध्द लगाइएको कर्फ्यूको नागरिक अवज्ञाको क्रममा शान्तिपूर्वक अगाडि बढिरहेका जुलुसमाथि प्रहरीले बिना कुनै चेतावनी टाउको र छाती ताकी अन्धाधुन्ध फायर खोली ३ जनाको हत्या गर्नुका साथै ३८ जनालाई गोली प्रहारबाट घाइते गरेका छन् । ४ जना सिकिस्त घाइते आन्दोलनकारी साथीलाई मोर्चाले एम्बुलेन्समा राती १२ बजेतिर वीर अस्पताल काठमाण्डू पुर्याएको छ र उनको उपचारको हरसंभव व्यवस्था गरिरहेको छ ।
जनकपुरमा कहीं कुनै सम्प्रदायिक झगडा वा दंगा भएको छैन । प्रहरीले शान्तिपूर्ण आन्दोलनकारीमाथि गरेको आक्रमण बाहेक यहाँ हिंसाको कुनै घटना भएको छैन । बिना कुनै कारण पहिले कर्फ्यु र अहिले दंगाक्षेत्र घोषित गर्नुको एकमात्र मनसाय मधेशी जनतालाई सम्प्रदायिक(जातिय मानसिकताबाट संचालित राज्यले एकतर्फी दमनको बहाना खोज्नु हो, प्रेस विज्ञप्तीमा उल्लेख छ । जिला प्रशासनले आन्दोलनकारीले फायर खोलेको भनी निराधार प्रचार गर्नु पराजित मानसिकताको द्योतक हो भन्दै यसको सत्यता प्रमाणित गर्न मोर्चाले प्रशासनलाई विज्ञप्ती मार्फत चुनौती दिएको छ ।
कसरी भड्कियो जलेश्वर ?
प्रस्तावित संघीय सीमांकनविरुद्ध तराई(मधेसमा आन्दोलनरत संयुक्त लोकतान्त्रिक मधेसी मोर्चाका कार्यकर्ता र प्रहरीबीच २४ भदौ, बुधबार महोत्तरी र सप्तरीमा झडप हुँदा चार जनाको मृत्यु भएको छ । प्रहरीको गोलीले महोत्तरीको जलेश्वर, महेन्द्रचोकमा तीन प्रदर्शनकारी तथा सप्तरीको भारदहमा एक सर्वसाधारणको ज्यान गएको हो । झडपका क्रममा प्रहरीले चलाएको गोली लागेर गम्भीर घाइते जलेश्वर नगरपालिका(७ बजराहीका रोहन चौधरी, महोत्तरी(५ का रामविवेक यादव र जलेश्वर नगरपालिका(१४ बखरीका मुसवा भनिने अमित कापरको उपचार क्रममा जलेश्वर अस्पतालमा मृत्यु भएको डा. सतीश साहले जानकारी दिए । बुधबारै भारदहमा प्रहरी(प्रदर्शनकारी झडपपछि प्रहरीको गोली लागेर पोर्ताहा(१ का ६० वर्षीय रामकिशुन राउतको मृत्यु भएको छ ।
दिउँसो दुई बजेतिर गाउँ(गाउँबाट बन्दमा समर्थन जनाउन जलेश्वर आइपुगेका प्रदर्शनकारी र प्रहरीबीच झडप भएको थियो । मोटरसाइकल, साइकल र ट्र्याक्टरमा आएका प्रदर्शनकारीको लाठीजुलुस सदरमुकाम जलेश्वरका विभिन्न भागमा प्रदर्शन गर्दै महेन्द्रचोक पुगेको थियो । त्यहाँ खटिएका सुरक्षाकर्मीमाथि ढुंगा बर्साउन थालेपछि प्रहरी पछाडि हटेको थियो तर प्रदर्शनकारीले जिल्ला प्रहरी कार्यालयसम्म लखेटेर ढुंगा प्रहार गर्न नरोकेपछि प्रहरी र प्रदर्शनकारीबीच झडप सुरु भएको थियो । प्रदर्शनकारीको ठूलो संख्या देखेर महेन्द्रचोकमा ड्युटीमा खटिएका प्रहरी र सशस्त्रलाई फिर्ता बोलाइए पनि उग्र प्रदर्शन नरोकिएपछि प्रहरीले स्थिति नियन्त्रणमा लिन जिप्रकाबाटै ६० सेलभन्दा बढी अस्रुग्यास प्रहार गरेको थियो । प्रहरीले फालेको अश्रुग्यास प्रदर्शनकारीको भिडभन्दा बढी सर्वसाधारणका घरघरमा खस्न थालेपछि भित्र रहेका महिला र बालबालिकाको रुवाबासी चलेको थियो ।
२५ दिनदेखि जारी बन्दका क्रममा शान्तिपूर्ण जुलुस प्रदर्शन गरिँदै आए पनि बुधबार दिउँसो अचानक प्रदर्शन उग्र भएको हो । प्रदर्शनकारीले जलेश्वर(५ स्थित जिल्ला न्यायाधीशको घरमा ढुंगामुढा गरेका थिए । झडप अपराह्न ४ बजेसम्म नरोकिएपछि प्रमुख जिल्ला अधिकारी दीपक काफ्लेले साढे चार बजेपछि अनिश्चितकालीन निषेधाज्ञा जारी गरेका छन् । जलेश्वरको महेन्द्र चोकदेखि जलेश्वर अस्पताल चोक, बस स्ट्यान्डदेखि खैराचोक, बस स्ट्यान्डदेखि जिरोमाइल, महेन्द्रचोकदेखि नगरपालिकाचोक लगायत नगरक्षेत्रलाई निषेधित क्षेत्र घोषणा गरिएको छ ।
जिप्रका, महोत्तरीका एसपी सौरभ राणाले प्रदर्शन थेग्नै नसकेपछि गोली चलाउनुपरेको दाबी गरे । ‘हामी निकै संयमित थियौं,’ बुधबारको घटना सुनाउँदै एसपी राणाले भने, ‘कार्यालयमै पेटूोल बम हानेपछि स्थिति नियन्त्रणमा लिन फायर खोल्नुपर्योा ।’ उनले सँगै रहेको न्यायाधीश निवास र प्रहरी कार्यालयमा आगो लगाउने प्रयास भएको जानकारी दिए ।’ २४(२५ दिनदेखि आन्दोलन भइरहेको छ, हामीले एक दिन पनि लट्ठीसम्म हानेका थिएनौं । चोट लाग्ला भनेर सम्झाइबुझाइ पठाउँथ्यौं,’ एसपी राणाले भने, ’हामीलाई ठेल्दै जलाउने प्रयास समेत भयो ।’
सेना परिचालन र अनिश्चितकालिन कफर््यु
जिल्ला प्रशासन कार्यालय महोत्तरीले स्थानीय सुरक्षा व्यवस्थालाई ध्यानमा राखी जिल्लामा नेपाली सेना परिचालन गरेको छ । प्रमुख जिल्ला अधिकारी दिपक काफलेले जिल्लाको स्थिति बिग्रँदै गएपछि शान्ति सुरक्षालाई ध्यानमा राखी सेना परिचालन गरिएको बताए । बिहीबार बिहान जिल्ला प्रशासन कार्यालय महोत्तरीमा बसेको सुरक्षा निकायको बैठकबाट नेपाली सेना परिचालन गर्ने निर्णय गरिएको हो । यता आन्दोलनकारीले बुधवार राती महोत्तरीको विभिन्न ठाउँमा रहेको चार प्रहरी चौकीमा आगजनी गरेका छन् ।
प्रहरीको गोली लागेर तीन जना मारिएपछि आक्रोशित आन्दोलनकारीले इलाका प्रहरी कार्यालय बलवा, मनरा प्रहरी चौकी,पर्सापतैली प्रहरी चौकी र औरही प्रहरी बिटमा आगजनी गरेका हो । बलवा प्रहरी चौकीमाा आगजनी गर्ने क्रममा आधा दर्जनभन्दा बढी प्रहरीसमेत घाइते भएका थिए । यसैबीच, आक्रोशीत सर्वसाधारणले प्रहरी चौकी र प्रहरी बिटमा आगजनी गर्न थालेपछि ईलाका प्रहरी कार्यालय बलवा र लोहारपटी इप्रकालाई रामगोपालपुरमा सारिएको छ । त्यस्तै रघुनाथपुरलाई खैरबनीमा, गैढाभेटपुर प्रहरी चौकीलाई सम्सीमा, मनरालाई सिसवाकटीमा र पर्सा पतैली र धिरापुरलाई जिल्ला प्रहरी कार्यालय जलेश्वर सारिएको छ ।
जिल्ला प्रशासन कार्यालय महोत्तरीले बुधबार राति ८ बजे देखि जारी गरेको कर्फ्युका कारण यहाँको जनजीवन प्रभावित भएके छ । जलेश्वरका सडकहरु बिहानै सुनसान देखिएका छन् । सडकमा नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीको उपस्थिति बाक्लो पारिएको छ । अत्यावश्यक कामका लागि घर बाहिर निस्कने सर्वसाधारणलाई पनि घरबाट बाहिर निस्कन दिइएको छैन । यता आन्दोलनकारीले मृतकलाई शहीद घोषणा गर्नु पर्ने, उचित क्षतिपूर्ति र न्यायिक छानबिन हुनुपर्ने माग गरेका छन् ।
प्रहरीको गोली लागी मृत्यु भएका जलेश्वर नगरपालिका ७ बजराहीका रोहन चौधरी, महोत्तरी गाविस ५का रामविवेक यादव र जलेश्वर नगपालिका १४ बखरी घर भएका मुसवा भनिने अमित कापरको शव प्लाष्टिक रेपिङ्ग गरेर शव गृहमा राखिएको जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय महोत्तरीका प्रमुख ईन्द्रदेव यादवले बताएका छन् । प्रमुख यादवले शवलाई प्लाष्टिक रेपिङ्ग गरेर राखिए पनि धेरै दिनसम्म राख्न नसकिने भएकाले तत्काल शव राख्ने बाकसको व्यवस्था गर्न सम्बन्धित निकायसँग माग गरेको बताए ।
सप्तरीको भारदहमा कर्फ्यु तोडेर प्रदर्शन
भदौ १ गते राजीव राउतको हत्यापछि आक्रोशित सप्तरीको भारदह अझै तनावपूर्ण छ । उक्त क्षेत्रमा स्थानीय प्रशासनले कर्फ्यु आदेश जारी गरेको छ । कर्फ्यु जारी रहँदासमेत भारदहमा प्रहरी र प्रदर्शनकारीबीच ढुंगामुढा रोकिएको छैन । बुधबार राति अबेरसम्म सयौंका संख्यामा प्रदर्शनकारी भारदह आसपास जम्मा भएर प्रहरी प्रशासनविरुद्ध चर्को नाराबाजी गरिरहेका छन् । राति अबेरसम्म प्रहरीका तर्फबाट समेत अस्रुग्यास तथा हवाइफायर जारी रहेको प्रत्यक्षदर्शीले बताएका छन् । २५ भदौ बुधबार बिहान प्रहरीको गोली लागेर पोर्ताहा(१ का ६० वर्षीय रामकिशुन राउत मारिएपछि भारदहमा झन् तनाव भएको छ । भूआर्जन तथा सम्पर्क कार्यालयका अवकासप्राप्त कर्मचारी राउतलाई घरनजिकै चोकमा पान खान निस्केका बेला प्रहरीको गोली लागेको भाइ धर्मपालले जानकारी दिए ।
प्रहरीले चलाएको रबर गोलीले पोर्ताहा(५ का विजय खिडहरी यादव र अनिल ठाकुर घाइते छन् । यादवको छाती, ठाकुरको खुट्टामा चोट छ । दुवै जनाको स्थानीय स्वास्थ्य संस्थामा उपचार भइरहेको संयुक्त जनआन्दोलन परिचालन समिति, सप्तरी २ का संयोजक वीरेन्द्र मण्डलले जानकारी दिए । आन्दोलनकारीले राजमार्ग केन्द्रित प्रदर्शन थाल्ने चेतावनी दिएपछि मंगलबार रातिदेखि नै भारदहमा तनाव देखिएको थियो । मंगलबारै बन्दकर्ताले इलाका प्रहरी कार्यालय, भारदहदेखि ५० मिटरपूर्व र २ सय मिटर पश्चिम तीनवटा रुख ढालेर सडक अवरुद्ध पारेका थिए ।
बुधबार बिहान सोही रुख हटाउने क्रममा प्रहरी र प्रदर्शनकारीबीच झडप भएको सप्तरीका प्रहरी प्रमुख एसपी शिशिरकुमार कर्माचार्यले बताए । ’इप्रकानजिकै रहेको एउटा रुख हामीले सहजै हटायौं,’ एसपी कर्माचार्यले भने, ’पश्चिमतर्फ ढालिएको अर्को रुख हटाउन खोज्दा प्रदर्शनकारीले हामीमाथि ढुंगामुढा गर्न थाले ।’
२०७२ भाद्र २७ गते आईतबार
