चौथो शक्तिको रुपमा उभ्रियो राप्रपा नेपाल

द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............
पञ्चायतकालमा सत्ताको दुरुपयोग र राष्टिूय राजश्वमा मच्चाएको ब्रह्मलुटले गर्दा जनआन्दोलनमा पराजित भएपछि दुई भु.पू. पञ्च प्रधानमन्त्री  सुर्यबहादुर थापा र लोकेन्द्रबहादुर चन्दको नामबाट राष्टिूय प्रजातन्त्र पार्टी नामक दुई पार्टी खुले । अन्तरिम सरकारको नरम नीतिका कारणले कार्यवाहीमा पर्नबाट जोगिएकाले पनि यिनको मनोबल बढेर पञ्चायत छउन्जेलका यी खाँटी निर्दलवादीहरु पछि एक नम्बरको बहुदलवादी बने । आ(आफ्नो चुनावी घोषणापत्रमा लम्बे चौडे प्रतिवद्धता र आकर्षक शब्दावली थुपारे पनि यिनले पहिलो आम निर्वाचनमा नराम्रो हार खानुप¥यो । दुवै नेताहरु चुनावमा हारे । चन्द पार्टी १५५ उम्मेदवार उठाएर तीनबटा सिट जित्न सफल भयो र थापा पार्टी १६२ उम्मेदवार उठाएर एउटा सिटमा खुम्चिन बाध्य भयो । तर पनि त्रुटिपुर्ण मापदण्डका कारणले तीन प्रतिशतभन्दा वढी मत ल्याई यी निर्वाचनमा पिटिएका पार्टीहरु पनि राष्टिूय पार्टी बने । आफ्ना चुनावी असफलताहरुबाट सिकेर यी दुवै पञ्च पार्टीहरु आपसमा मिलेर बनेको राप्रपाले राष्टिूयता, प्रजातन्त्र र उदारवादलाई नाराको रुपमा अघि सारेको छ । संवैधानिक राजतन्त्र, जनतामा निहित सार्वभौमसत्ता, संसदीय व्यवस्था एवं बहुदलीय प्रजातन्त्रप्रति प्रतिबद्ध रही उदार प्रजातान्त्रिक एवं मानव अधिकारयूक्त समाजको सिर्जनालाई पार्टीले आफ्नो उद्देश्य किटान गरेको छ ।
मध्यावधि निर्वाचनमा यो पार्टीले २० सिट जित्यो र त्रिशंकु संसदमा सत्ताको खेलमा निर्णायक भुमिका खेल्न सफल भयो । केही समय यसै पार्टीका नेता लोकेन्द्रबहादुर चन्द प्रधानमन्त्री भएकोे गठबन्धन सरकार सत्तामा थियो भने २०५४ असोजमा यसका अध्यक्ष सुर्यबहादुर थापा नेपाली कांग्रेसको आडमा आफ्नै पार्टी नेता चन्दको सरकारका विरुद्ध अविश्वासको प्रस्ताव ल्याई प्रधानमन्त्री बन्न पुगे । बहुदलवादीहरुको अपरिवक्वता र असफलताले लाभको स्थितिमा रहे पनि चन्द र थापा गुटमा विभक्त यो पार्टी अन्ततोगत्वा २०५४ सालमा विधिवत विभाजित भयो । सुरुमा संसदीय दल विभाजित भयो भने पछि राजेश्वर देवकोटाको अध्यक्षतामा लोकेन्द्रबहादुर चन्द समेत नेता भएको राप्रपा (चन्द) स्थापना भयो । यो घटनापछि यस पार्टीको सत्ताको चाभी यसको हातबाट गुम्यो । २०५६ सालको आम चुनावमा राप्रपाले एघार स्थान ल्यायो भने राप्रपा चन्दले एक स्थान पनि जित्न सकेन ।
१८ असोज २०५९ को शाही घोषणालाई बाध्यताको कदम भन्न रुचाउने राप्रपाको ठुलो पंक्ति राजाको वढदो र प्रभावकारी भुमिकाको पक्षमा छ । २०६० मंसिरमा पोखरामा सम्पन्न तेस्रो महाधिवेशनद्धारा पशुपति शमशेर यस पार्टीका अध्यक्ष बनेका छन । शाही कदमपछि बनेको पहिलो सरकारको नेतृत्व यसै पार्टीका नेता लोकेन्द्र बहादुर चन्दले गरेका थिए भने दोस्रो सरकारको नेतृत्व पनि यसै पार्टीका अर्का नेता सुर्यबहादुर थापाले गरे । त्यसमा राप्रपाका नेताहरु मात्र सामेल भए स्थानीय निकाय जन प्रतिनिधिविहीन भएको मौका छोपेर यो सरकारले आफ्ना कार्यकर्ता हुलेर स्थानीय निकायको पञ्चायतीकरण गर्न खोज्यो । आन्दोलनरत संसदवादी पार्टीहरुले यो दुवै सरकारलाई प्रतिगमनको गोटी बनेको भनि आलोचना र असहयोग गरे ।     आफ्नै पार्टीबाट सडकमै उत्रेर विरोध प्रारम्भ भएपछि तत्कालिन राजाले थापा सरकार भंग गरी पुनः तेस्रो प्रयोग प्रारम्भ गरे । नेपाली कांग्रेस(प्रजातान्त्रिक) का नेता शेरबहादुर देउवाको नेतृत्वमा एमाले, र ने.स.पा. मिली बनेको संयूक्त सरकारमा राप्रपा पनि सामेल भएको थियो । तर १९ माघ २०६१ का दिन राजाबाट शाही घोषणाद्धारा देउवा सरकार भंग गरी प्रत्यक्ष शासन प्रारम्भ गरेपछि यो पार्टी पनि शाही कोपभाजनको शिकार भयो । यसले पनि राजाको पछिल्लो कदमलाई अनपेक्षित र अप्रत्याशित भन्यो ।
अनि राप्रपा नराम्रोसँग विभाजित भयो । शुरुमा सूर्यबहादुर थापाको नेतृत्वमा राप्रपाबाट चोइटिएको एक समुहले राष्टिूय जनशक्ति पार्टी बनायो भने राजाको अध्यक्षतामा गठित मन्त्रिमण्डलमा सामेल भएका कमल थापाको बाँकी बचेको राप्रपालाई पनि फुटाए र राप्रपा नेपाल बनाए ।
        पहिलो संविधानसभाको निर्वाचनमा राप्रपा, राप्रपा नेपाल र जनशक्ति पार्टीले प्रत्यक्षतर्फ एक स्थान पनि जित्न सकेनन । समानुपातिकतर्फ भने राप्रपाले ८ सिट, राप्रपा नेपालले ४ सिट र जनशक्ति पार्टीले ३ सिट जितेका थिए । पछि संवैधानिक राजतन्त्र र हिन्दु राष्टूको अडानलाई यथावत राख्दै कमल थापाको नेतृत्वमा दोस्रो संविधानसभाको चुनावमा प्रत्यक्षमा १ सिट पनि नजितेको भएपनि समानुपातिक तर्फ २३ सिट ल्याएर संविधानसभाको चौथो ठुलो शक्तिको रुपमा उदाउन सफल भयो राप्रपा नेपाल । यता थापा, चन्द र राणा मिलेर बनाएको राप्रपा पनि दोस्रो संविधानसभाको चुनावमा प्रत्यक्ष तर्फ ३ र समानुपातिक तर्फ १० गरी कुल १३ सिटका साथ छैठौं शक्तिको रुपमा उदाएका छन ।




 मिति ः २०७०÷०८÷१६