अनुज मिश्र
तस्कर र बमकाण्डका दोषी मलेशियन बिमान झैँ रहस्यमयी हुँदा राम्रो सोचलाई के, नराम्रो बिचारलाई नै सकारात्मक बल पुग्ने छ । बानी परेको पहिलेको जस्तै सोच्ने प्रक्रियालाई विस्तारै परिवर्तन गर्न पनि एक सहज वातावरणको निर्माण सम्भव जरूरी छ जून गलतलाई नकारात्मक र सहिलाई सकारात्मक सोचबाट सिंचित गर्न सकिन्छ । होइन भने जनकपुरका दोष र दोषीहरु मलेशियन बिमानझैँ रहस्य बनेर रहनेछन ।
सुन्दै जाँदा एक(एक घटनाले कमजोर भैरहेका उनका मनोविज्ञान र त्यसले प्रभाव परेका बिकासको दृष्टान्तलाई सजिलै आंकलन लगाउन सकिन्छ । एउटा खानै नपुग्ने मानिसलाई आधुनिक ब्यायाम ( जिम) गरायो भने ऊ अझ बढी कुपोषणको शिकार हुन्छ, मर्न पनि सक्लान । राम्ररी पढ्न लेख्नन जान्नसक्नेले पनि सही बातावरण पाएन भने ऊ आवश्यक श्रोत्रसाधनको कमीमा अपूरो ज्ञान भएर कन्फुजनको शिकार भए झैँ । सोच शरिर र शरीर सोच संग सम्बन्धित भए झैँ । राम्रो सोचले शरीरमा अडिूनल हर्मोनको ब्यबस्थापन गर्न सजिलो पारेर शरीरलाई स्वस्थ र स्वस्थ शरीरले स्वस्थ विचार पलाए झैँ । घटना (मनोविज्ञान(घटना हुने गर्छ ।
पुरा नेपालमा मुख्यतः राजा र राणा कालीन समयमा गलत मानिस भनेको आजको सहि मानिस हुने गर्थे । अर्थात त्यतिबेला उनका क्रूर शासन बिरुद्ध जसले आवाज उठाए त्यो तात्कालिन राणा वा राजाका निम्ति मात्र होइन तत्किन जीवन पधतिमा ढलिसकेकाहरुकालागि पनि ऊ र तिनका सोचविचारमा गलत मानिस नै हुने गर्थे । तर आज त्यतिबेला आवाज उठाएका मानिस लाई राम्रा भन्ने धेरै भै सकेका छन । त्यतिबेला धेरै मानिसका मनोविज्ञानले स्वतन्त्र रहनु भनेको तात्कालिन राजा रजौटेहरुले कायम गरिदिएको सिमारेखा भित्रसम्मको फराकिलोपन मात्र पर्थ्यो, डरले संकुचित तिनी मध्येकतिका सोच प्र्फुस्टन हुनु त परै जाओस जान आटेको सोचलाई पनि परै रोक्थे जसले मानसिक असन्तुलन पैदा गर्थ्यो र शरीर प्रभावित भई विस्तार(विस्तारै संसार छोड्थे । अतः सोचरविचार लाई बयस्क हुन बन्धनको धरातलबाट मुक्ति चाहिन्छ । जून त्यतिबेला सम्भव गर्न प्रयत्न गर्नु भनेको शुक्रराज जोशी, दशरथ चन्द्र आदिले जस्तै भोग्न तैयार रहनु हो ।
त्यतिबेलाका नेपालर नेपाली केहि क्रूर शक्तिको पन्जामा भएको कारणले मुक्तिकामी सोचलाई स्वतन्त्र धरातल प्रदान गर्न असमर्थ हुन्थे । त्यसैले गर्दा इतिहासकारले पनि बातावरणले निर्माण गरेको अस्वतंत्र सोचले पक्षपातलाइ नभ्याएर मधेसका सपूतहरुलाई इतिहासमा उल्लेख गर्न सकेनन् ।
तत्कालिन समयमा एक परिवर्तनकामि सोचबाट टाढा राखिएका बर्गहरु (पिछिडीएका, महिला, मधेसी, मुस्लिम, अपांग, दलित, पिडित, आदिबासीरजनजाति) ले पनि आफ्नो उन्नतिको बारेमा निस्पक्ष सोच्न सक्ने ठाउँ कहिँ छ भने त्यो हो लोकतन्त्र १ लोकतन्त्र भनेको भय बिनाको स्वतन्त्र सोचको अभिव्यक्ति र त्यसलाई साकार पार्न लागिपर्ने प्रयत्न र उपलब्धि हो ।
लोकतन्त्र, गणतन्त्रात्मक धर्मनिरपेक्ष राष्टू लेखिनु पछाडीपनि यहि सोचलाई प्रयोगामा ल्याउनु र बिकासको मार्गलाई सुनिस्चित गर्नु हो । तर नेपालि जनमानसमा संबिधानध समयमा नब्न्नसक्नुले जनतामा जून मनोबैज्ञानिक प्रभाव परेको छ त्यो त राष्टिूय स्तरको छलफलको बिषय हो । र पटक(पटक त्यसैकारण पनि समय र संबिधान सभाको निर्वाचन मिति थपिएको हो ।
यसपाली पनि बन्ला भने आशावादी रह्नुमै मनोविज्ञानलाई ठिक रहेनछ ।
राजा रंक हुनुले आमजनताको सोचलाई बल त् पुग्यो तर त्यसपछाडीको तस्बिरहरुले नयाँ मानसिक तनावको जन्म नेपाली जनतामा भएको छ । न्यायको कठघेराबाट आपसी दुस्मनीका दोषी उम्कन सफल हुनु एक व्यक्तिगत मानसिक तनाव होला तर सिंगै रास्टू र समाजका दोषीहरु खुलेआम इज्जतका साथ घुम्नु, समाजमा प्रतिष्ठा आर्जन गर्नु भनेको पुरा राष्टू र समाजको स्वस्थ सोचलाई बिरामी पारेर विकास जस्तो स्वस्थकर समाजको परिकल्पनालाई प्यारालाइज्ड गर्नु हो ।
जनकपुरका बासिन्दाले यिनै स्थानीय सार्वजनिक महत्वका बिषयलाई लिएर तनावहरु खेपेर जेनतेन विकासतिर एकदूइ गरेर लम्किन खोज्दै छन् तर जब सम्म असल मानिसलाई असल र खराबलाई सुधारगृह वा दण्ड दिइदैन तबसम्म कसैले मानसिकतवरले भयमुक्त र मनोबैज्ञानिक रूपले स्वस्थ भएर काम गर्ने सोचलाई अग्रसरता दिनसक्दैनन ।
दिनहु घर(बाहिर जाँदा(आउँदा बिगतमा भएको सार्वजनिक स्थलको बमकाण्डले समस्त नगरवासीको मष्तिस्कमा एक भयको प्रतिबिम्ब खडा गरेको छ क्ष् जस्तै प्लेन चढेर नेपालमा कहिँ कतै जानु भनेको जति छिटो पुगे पनि त्यसको हजारौं गुन्ना बढी प्रायः हुनेगरेको दुर्घटनाले निम्ताउने डर(प्रतिबिम्बको कारण हुने मानसिक तनावले सोच र शरीरलाई हानि गर्नु हो । यस्तो अवस्थामा केहि बिकासका कुरा सोच्नु भनेको कति उपयुक्त होला कल्पना गर्न सकिन्छ । हुनतः बिकसित राष्टूका मानिस पनि मानसिक तनावमा रह्नेगर्छन तर हाम्रा र तिनका तनावमा फरक के हो भन्ने उनि काम पुरा गर्न तनाव खेप्छन तर हामि टूेफ्फिकमा फसे मात्र समयको बारेमा सोचेर तनावमा रहन्छौ जबकी हामीले कुनै ‘एक्शन’ गर्नु पर्ने जरूरी रहन्छ । अहिले बिश्व जनसंख्या मलेशियन एम.एच. ३७० को रहस्यलाई लिएर पनि तनावमा रहने गर्छन ।
सानै देखि राम्रो मानिस भनेको, समाजमा मान र प्रतिस्ठा पाएका मानिस माफिया वा तस्करलाई बुझ्न थालेपछि कुनै दिन तिनका रहस्य उद्घटित हुदा हुने मनोविज्ञान माथिको अत्याचार सिंगै समाजको विश्वास संग सरोकार राखने बिषय हो ।
हुनः त यसका व्यवस्थापनका उपायहरु पनि छन जस्तै सकारात्मक सोचलाई बल प्रदान गर्ने, आफूलाई खुशी राख्ने काम गर्न प्रयत्न गर्ने आदि तर यी कुराहरु हाम्रो ठाउँमा गार्हो देखिन्छ कारण साकारात्मक सोचलाई लामो समय सम्म टिकाई राख्नु बहुत मात्रमा आत्मबिस्वास चाहिन्छ र त्यो आत्मविश्वास पनि खलबलिन्छ जब गलतलाई असल र असललाई गलत संज्ञा दिइन्छ । शक्ति पृथकीकारणको महत्व बारे पढाईन्छ तर खिलराज रेग्मी एक्लै प्रधानमन्त्री र प्रधानन्यायाधिस भएर काम गर्दा पनि केहि बिग्रिदैन ।
सुन तस्करीको आरोप लाग्दा म संग बिल छ भन्नेले सुनको नेपाली बजारमा बिहेबारि (अर्थात जाडो)को समयमा एक दिनमा ३२ देखि ३५ किलो खपत हुनु र बिराटनगरको पुरा बजारमा अहिलेको समयमा दिनहु ३ देखि ६ किलो खपत हुनु र समातिएको निजलेले एकैदिनमा ६ किलो सुन र ३.९ क्विन्टल चाँदी र नगद रु. ७.३३ मिलियनको एकदिने व्यपार गर्नु कतिको बिश्वसिलो छ बुझ्नु पर्छ । फरक ( फरक मितिमा बेचे पनि गृहस्थानलिने बेंक बनाउनु क जरूरी पर्याे होला ? भारतीय बजारमा कस्टम छली गरेर बेच्दा १ किलो सुनमा ६,००० अमेरिकन डलर नाफा हुनेगरेको तथ्य छ ?
अब यतिका तलमाथि भए एक जिम्मेवार नागरिक कसरि स्वस्थ खाने, लाउने र सोच्ने गर्लान ? त्यसमाथि त्यस्ता सकारात्मक सोचलाई बल भेट्न त नराम्रा कामगर्नेहरुले सजाय पनि पाउनु पर्याे हैन र रुतस्करको सुनले समाउनेलाई गुण लगायो र सव मुद्दा हरायो भने त सायद फेरी यहाँ अर्काे मनोबैज्ञानिक अन्याय हुने छ ।
तस्कर र बमकाण्डका दोषी मलेशियन बिमान झैँ रहस्यमयी हुँदा राम्रो सोचलाई के, नराम्रो बिचारलाई नै सकारात्मक बल पुग्ने छ । बानी परेको पहिलेको जस्तै सोच्ने प्रक्रियालाई विस्तारै परिवर्तन गर्न पनि एक सहज वातावरणको निर्माण सम्भव जरूरी छ जून गलतलाई नकारात्मक र सहिलाई सकारात्मक सोचबाट सिंचित गर्न सकिन्छ । होइन भने जनकपुरका दोष र दोषीहरु मलेशियन बिमानझैँ रहस्य बनेर रहनेछन ।
२०७१ बैशाख ०७ गते आईतबार
No comments:
Post a Comment