नारामा मात्र सिमित, महिला हि“सा बन्द गरौं

अनिल मिश्र
जनकपुरधाम.........
महिला हिंसा विरोधी नारा जति नै बुलन्द भए पनि महिलाहरुमाथि हुने अत्याचार बढदो छ । महिला हिंसामा समाज र राज्य दुबैले आंखा चिम्लिने काम गरेको छ ।  बलात्कृत महिलालाई न्याय दिनुको साटो उल्टै गाउँ  निकाला गरेर  थप पीडा दिएको घटना समेत भएको छ तर पनि कसैको ध्यान त्यसतर्फ गएको छैन ।
२०६७ साल मंसिर १० गते शुक्रवार साँझ घाँस दाउरा लिन र बारीमा तरकारी टिप्न गएका बेला धनुषा दिगम्बरपुरकी पम्फुलदेबी महतोको सामुहिक बलात्कारपछि हत्या भयो । यस्ता जघन्य अपराधमा संलग्न भएकाहरुलाई प्रहरीले कारवाही गरेपनि आमा गुमाएका यी अबोध बालकहरुको भविष्य अन्योलमा परेको धनुषा दिगम्वरपुरका सुनिलकुमार सिंहको भनाई छ । सिंह भन्छन् – यी बालक अनाथ झै भएका छन् । यिनीहरुको पालनपोषण र पढाइलेखाइको बारेमा कसैले सोचेको छैन । बुवाको मानसिक अवस्था ठीक छैन । आर्थिक अबस्था कमजोर छ । पेट भर्नकै लागि यी कलिलाबालकहरु अहिले अर्काको घरमा मजदुरी गर्न बाध्य छन् । आमा गुमाएर असहाय बनेका यी अबोध बालबालिकाको अवस्थाप्रति कसैले चासो दिएको छैन । मरेकी आमा र विरामी बुवाका यी सन्तानलाई कसले हेर्ला ?
धनुषामा भएको घटना पछि बलात्कारको साक्षी बन्यो महोत्तरी जिल्लाको कोल्हुवावगेया ।  वर्ष दिन भएको छ यिनको सिउंदो पुछिएको । हाटबजारमा फलफुल बेचेर गुजारा गर्दै आएकी छन् । २०६७ साल पुस २८ गते यिनको लागि कालो दिन बन्यो । साँझ एकडारा बजारबाट फलपूmल बेचेर घर फर्किरहेका बेला युवाहरुले उनीमाथि जबर्जस्ती करणी गरेका थिए ।  
घटनालगत्तै बसेको स्थानीयवासीको भेलाले महिला र करनी गर्ने दुबैलाई सजाय सुनायो । दोषीलाई जनही ३० हजार जरिवाना र पीडित महिलालाई गाउँ निकाला गर्ने निर्णय गरियो । यसलाई सामाजिक न्याय भन्ने की तालिवानी आदेश ? जसको इज्जत लुटिएको छ उसैले गाउं छोड्नु पर्ने ? यो कस्तो न्याय हो ? कुरेशा खातुन दोहोरो पीडामा परेकी छन् ।
दोषीले तिरेको जरिवाना त पीडित महिलाले नै पाउनु पथ्र्यो । तर त्यस रकमलाई गाउं विकासमा खर्च गर्ने निर्णय गरे टाउकेहरुले । समाजबाट बहिष्कृत गरिएकी महिलाको अस्मितामाथि खेलवाड भइरहदा प्रहरी प्रशासन रमिते मात्र बन्यो । महिला ंिहसाका यी दुई घटना उदाहरण मात्र हुन् । बोक्सीका आरोपमा मलमुत्र खुवाउने, दाईजो नल्याएको झोकमा जिउदै जलाउने सम्मका घटना भएका छन् ।
महिला ंिहंसामा संलग्न दोषीमाथि कारवाही नै हुन्न । यसले गर्दा पनि हिंसक प्रवृत्तिभएकाहरु महिलाहिंसा गर्न प्रोत्साहित भएका छन् । जिल्ला प्रहरी कार्यालय धनुषाको तथ्याङ्क अनुसार गतवर्ष महिला हिंसाका का १ सय ८० वटा घटना दर्ता भएका छन् । यद्यपि अधिकांश महिला हिंसाका घटना प्रहरीसम्म पुग्दैन । जनचेतनाको अभाव, शिक्षाको कमी र लोकलाजका कारण महिलाहरु हिंसा सहेर बस्छन् । न्यायका लागि आवाज उठाउनुको सटटा लुकाउंछन् । घरेलु हिंसा कसुर र सजाय ऐन २०६६ ले शारीरिक हिंसा, मानसिक ंिहसा, आर्थिक हिंसा र यौनजन्य हिंसालाई दण्डनीय मानेको छ । तर, कार्यान्वयन पक्ष फितलो देखिएको छ ।
प्रहरी प्रधान कार्यालय महिला तथा बालबालिका सेबा निर्देशनालयले महिला हिंसाको घटनाका कारणहरु बारे सत्यतथ्य बुझ्न र यस्ता घटनामा कमी ल्याउने उद्देश्यका साथ जनकपुरमा जनचेतना ¥याली गरेको छ । प्रहरीको चेतनामूलक कार्यक्रम भएको चार दिन नबित्दै धनुषा जिल्लाको जटहीकी एक १४ बर्षिया बालिका झारफुकको नाउमा झाक्रीबाट बलात्कृत भइन् ।
अर्को तर्फ धनुषाकै दिगम्पुरमा छोरीले साहुलाई अस्मिता चढाइ ऋण तिनुै प¥यो । बुवाले ऋण चुक्ता गर्न नसक्दा उनले इज्जतले त्यसको भर्पाइ गर्नु परयो । भनिन्छ कामपिपासु साहुले ऋणीकी १८ बर्षिया छोरीलाई आफु संग बस्न पटक पटक दवाब दिदै आएका थिए । यस्ता सामन्तीहरुमाथि जबसम्म कारवाही हुन्न तबसम्म महिलाहरु पीडित भइरहन्छन् ।
नेपालमा महिला हिंसा विरोधी आवाज धेरै सुनिन्छन् तर पनि महिलाहरु सुरक्षित हुन सकेका छैनन् । हुन त कतिपय सरकारी तथा गैरसरकारी संस्थाहरुको महिला हिंसा विरोधी आवाज पांचतारे होटलमा नै सिमित हुन्छ । के महोत्तरी इस्लामपुरकी कुरेसा खातुन आफ्नैै घरमा बस्ने वातावरण बन्ला ? के धनुषा दिगम्बरपुरकी पम्फुलदेबीका सन्तानले आमा गुमाएको क्षतिपुर्ति पाउलान् ? यस्ता प्रश्नको जवाफ खोज्ने प्रयास भएमात्र वास्तवमा महिला अधिकारको वकालत मानिनेछ ।
महिला हिंसा अन्त्यका लागि बार्षिक करोडौ रुपैयाँ खर्चिने संघ संस्थाहरुले शहर केन्द्रित कार्यक्रममा  मात्र सिमित न रहि ग्रामिण क्षेत्रमा पनि केन्द्रित हुनु जरुरी छ । पिडकलाई कारबाहि र पिडितलाई समाजमा पुनस्र्थापना गराउने तर्फ सबैपक्षले गम्भीरता पुर्बक सोच्नु पर्दछ ।


मिति ः २०६८ अषाढ १२ गते