अन्तरवार्ता- मात्रिका यादव

पुनर्गठित नेकपा माओवादीका संयोजक मातृका प्रसाद यादव संग ‘द एक्सक्लुसिभ’ का सम्पादक अजय अनुरागीले वर्तमान राष्ट्रिय राजनीतिक अवस्थाको विषयमा केन्द्रित भई लिएको अन्तरवार्ताको सम्पादित अंश प्रस्तुत छ ।

देशको राजनीतिक अवस्था अहिले कस्तो महशुस गर्दे हुनुहुन्छ ?
मुलुकमा १० वर्षे लामो जनयुद्धले जनतामा धेरै ठूलो आशा जागेको थियो । नेपालका सदियौं देखि उत्पिडीत वर्ग, क्षेत्र, लिङ्ग, समुदायले मुक्ति पाउने कुरा अहिले सम्म पुरा भएको छैन । क्रान्ति नै पुरा भएन । आफूलाई ठूलो भनाउने पार्टीहरु तथा ठूलाका पछि लाग्ने साना पार्टीहरु समेत सवै मिलेर देशलाई लुट्ने कुरामा मात्र प्रतिस्पर्धा गर्दैछन् । देशको विकास, राष्ट्रियता जस्ता गम्भिर सवालमा कोही केन्द्रित नै भएका छैनन् । मुलुक अहिले गम्भिर संकटग्रस्त अवस्था बाट गुज्रिरहेको छ ।
संकटग्रस्त अवस्थाबाट नेताहरुले निकास निकाल्नेमा कति आश्वसत हुनुहुन्छ ?
अहिले संक्रमणकालको नाउँमा दलका नेताहरुले जनतलाई अल्मलाउने तथा गुमराह गर्ने कार्य मात्र गरेका छन् । नयाँ कोभर भित्र पुरानै व्यवस्था ल्याउनका लािग देशीविदेशी प्रतिपक्रियावादी शक्तिहरु लागि परेका छन् । सारमा भन्नु पर्दा जनविरोधी काम गर्ने नेताहरुले कुनै पनि हालतमा मुलुकलाई संकटग्रस्त अवस्थाबाट निकास निकाल्लन सक्दैनन् ।
दल तथा नेता एवमं सरकार समेतले के–कस्ता जनविरोधी कार्यहरु गरेका छन् ?
दल तथा नेताहरु जनताको अधिकार प्रति सम्वेदनशील छैनन् । धनुषाकै कुरा गरौं, अहिले सवै हाकिमहरु पनि मधेशी नै छन् । नेताहरु पनि मधेशी नै छन्, सवै अहिले बजेट लुटेर खाइरहेको छ । महगाई बढेको छ, तेलको अभाव छ, कालाबजारी, तस्करी बढेको छ । सुरुक्षा निकायमा रहेका सरकारी मान्छेहरु अपराधिक काममा लागेको एक पछि अर्को हुँदै पुष्टी भइरहेकै छ । ती सवै क्रियाकलापमा दल र सरकारी निकायको संलग्नता कही न कही देखिन्छ । जनताको कर तथा राजश्वबाट मौज उडाउने, जनतालाई सेवा दिनुको सट्टा जनतामाथि शासन गर्ने कार्यहरु मात्र भएको छ ।
जेष्ठ १४ गते तीन प्रमुख दलहरुबीच भएको ५ बुँदे सहमति लाई कसरी लिनु भएको छ ?
५ बुँदे सहमति देश र जनताको हितमा छेन् । देश लुट्न र विदेशीको दलाली गर्न कसरी प्रतिस्पर्धा गर्ने मात्र सहमति भएको हो ।
जारी शान्ति प्रक्रियाले पूर्णता पाउँला ?
अशान्तिका कारणहरु बारेमा छलफल नगरीकन, त्यसलाई व्यवस्थित गर्ने योजना नबनाई शान्ति कसरी आउँछ । शान्तिको माला मात्र जपेर त शान्ति आउँदैन नि ! हजारौं वर्ष देखि शान्तिका लागि होमजप गर्ने कार्यहरु त भएकै हो तर पनि दुनिया अशान्ति तिर नै अगाडी बढेको छ । शान्तिको लागि क्रान्ति हुनु प¥यो । जनताको जीवन जिविका, जनअधिकारको सवाल व्यवस्थित हुनु प¥यो । भेदभाव, विभेद, शोषण, अत्याचार भइरहेको ठाउँमा शान्ति कसरी हुन्छ । शान्तिको नाराभित्र जनताको मुखमा बुजो कसरी लगाउने क्रियाकलाप मात्र भइरहेको छ ।
माओवादी लडाकूको समायोजन, व्यवस्थापन तथा पुनःस्थापन प्रक्रियाले पुर्णता पाउँछ कि पाउँदैन ?
समायोजन के का लागि, तलब खानको लागि त होइन । देश र जनताको लागि लड्ने जनमुक्ति सेनाको काम पुरा भएकै छैन, क्रान्ति अधुरै छ, लड्ने काम बाँकी नै छ । फेरी जनताको विरुद्धमा लड्ने सेनामा मिसाउनु देशको हितमा कहिल्यै हुदैन् । क्रान्ति पुरा नहुन्जेलसम्म जनविरोधी सेनामा जनमुक्ति सेनालाई समायोजन गर्नु हुन्न, यसले भयंकर दुघटना निमत्याउँछ । नेपाली सेनाको मुख्य नेतृत्व जनताको विरुद्धमा अधिकार दवाउन लागे, वोर्डरमा पिलर सारिएको छ, जग्गा मिचिएको छ, वोर्डर सुरक्षा गर्न कहिल्यै लडेनन् , मार्च पास त गर्न सकेको छैन भने त्यस्तो सेनामा मिसाउनु भनेको जनमुक्ति सेनालाई पनि बिगार्नु हो ।
समायोजन प्रक्रियाबाट असन्तुष्ट हुने माओवादी लडाकुले फेरी बन्दुककै बाटो त समात्दैन ?
पहिले नै थुप्रै जनमुक्ति सेनाहरु शिविरबाट निस्कीसकेका छन् । ती मध्ये अहिले कोही जेलमा छन्, कोही कता भौतारिएका छन् । अन्यौलमा दीशाविहीन भएका छन् । जनमुक्ति सेनाको बलमा राजतन्त्रको अन्त्य त भएकै हो  पुरा क्रान्ति नभए पनि ।
जनमुक्ति सेना, जनयुद्ध सहितको अस्तित्व पनि नस्विकार्ने अवस्थामा बन्दुकको अर्को विकल्प पनि त छैन नि ! क्रान्ति प्रति इमान्दार लडाकूहरु समायोजनको पक्षमा कहिल्यै जाँदैन । संख्यात्मक रुपमा थोरै वा धेरै पनि हुन सक्छ तर इमान्दार लडाकू विद्रोह गरी क्रान्तिको बाटोमा फेरी अगाडी बढ्नेमा म विश्वस्त छु ।
एकीकृत माओवादी भित्रको अन्तरसंघर्ष र अन्तरकलहलाई कसरी हेर्नु भएको छ ?
अन्तरसंघर्ष भनेको वैचारिक संघर्ष हो । बाबुराम भट्टराई र प्रचण्ड बीच अहिले पद, प्रतिष्ठा र पैसाको लागि अन्तरकलह देखिएको छ । मोहन बैद्य किरणको विश्लेषण त क्रान्तिकारी तर संश्लेषण चाहीँ गोलचक्कर र अकर्मण्यतामा फेसेको छ । एमाओवादीको हालको नेतृत्वले क्रान्ति गर्देन भन्ने कुरा किरणलाई अनुभुति भइसकेको छ । किरण पनि कुरा मात्र गर्ने तर विद्रोहको झण्डा नउठाउने हो भने तिनीहरु सबै एकै थरिका हुन भन्ने कुरा जनताले बुझ्नेछ । किरण पक्षधरहरु विद्रोह गरी अगाडी बढ्नु भयो भने हामी र हाम्रो मोर्चा पनि कार्यरत मोर्चाबन्दी गरेर एकसाथ अगाडी बढ्न सक्छौं ।
चीनले नेपालमा अब सशक्त, अंग्रेजी भाषाको राम्रो जानकार राजदुत पठाएर के संकेत दिन खोजेको छ ?
नेपालमा राजतन्त्र हुँदा चिनिया शासकहरु राजामा मात्र भर                गर्थे । चिनिया शासकहरुको एक सुत्रिय नीति रहेको छ, तिब्बतको सम्बन्धमा । नेपाल सधैं भारत र भारतीय राजदूतको हाली मुहाली रहेको  थियो ।
तर पछिल्लो समयमा भारतको दलाली गर्ने स्वदेशी शक्ति र भारतीय शासक पनि आफ्नो नीतिमा असफल भएको देखियो । नेपालमा तिब्बतको विरुद्धमा प्रदर्शन नहोस भन्ने कुरा रहे पनि पछिल्लो समयमा नेपालमा भएको प्रदर्शनलाई देखेर चीनले आफ्नो उपस्थिति देखाउन खोजेको होला । चीनले नेपालमा राजदुतको रुपमा कस्तो विद्वान पठाएको छ, त्यो कुरा त थाहा छैन, तर एकलौटी भारतीय शासकको हालिमुहाली र तछाडमछाड पनि त हुनु भएन नि । देश चलाउने शासक नेपाली जनताको हीतमा भारत र चिन बीच समुदरी राखेर कसै प्रति ढल्कनु भएन् । देश अहिले विदेशीहरुको द्वन्द्वको अखाडा बनिरहेको छ, त्यसैले दुवै शाक्तिलाई सन्तुलन गर्नु पर्छ ।
मधेशी मोर्चाले अगाडी बढाएको अजेण्डालाई कसरी हुर्नु भएको छ ?
सरकारमा हुँदा अजेण्डा विर्सने र सत्ताबाट टाढिए पछि क्रान्तिकारी नारा मात्र लगाउने मधेशी मोर्चाले जनतालाई ठग्ने काम मात्र गरेको छ । प्रचण्ड जस्तै प्रधानमन्त्रीको लागि विद्रोहको कुरा गर्ने कुरा मधेशी नेताहरुले सिकेका छन् । सेनामा मात्र नभएर हरेक निकायमा मधेशी जनताको समानुपातिक ढंगले समायोजन हुनु पर्छ । मोर्चाको अजेण्डा जनतालाई ठग्न र वेवकुफ बनाउन मात्र हो ।
भदौ १४ सम्ममा शानित प्रक्रिया पुरा भई संविधानको मस्यौदा जारी होला ?
भदौ १४ सम्ममा कुनै काम अगाडी बढने वाला छैन । विगतको जस्तै फेरी पनि म्याद थपिने कुरामा म विश्वस्त छु । भदौ १४ पछि जनता विद्रोहमा गएन, क्रान्तिकारी शक्तिहरु अगाडी आउन सेकन भने विगतकै कुरा फेरी दोहोरिनेछ ।
त्यसो भए नेकपा माओवादीले के गर्दै छ ?
नेकपा माओवादीले १४ जेष्ठ अघि एक दिन नेपाल बन्द गरेर आफ्नो उपस्थिति देखाउन खोजेको हो । हाम्रो विचार प्रति जनताको बुझाई र प्रतिक्रिया कस्तो छ बुझ्न खोजेको हो । बन्द गर्न आन्दोलन गर्न राप्रपा, क्षेत्रीय समाज, बाहुन, चुरे भावरलाई देशमा छुट छ तर हामीलाई छुट थिएन । हाम्रा थुप्रै साथी समातिए । घर–घरमा गएर खान–तलाशी ग¥यो । रुपन्देहीमा ज्यान मार्ने उद्योगमा हाम्रा साथीलाई जेल हालेका छन् । सुनसरीमा समेत समातेर मुद्दा चलाएका छन् । गृहमन्त्री कृष्ण वहादुर महराले पनि नेकपा माओवादीले पूर्वी पहाड र तराईका सशस्त्र समूहलाई सपोर्ट गरेको भनेर ब्यान दिई आर्तकित गर्ने काम गरिएको छ । त्यसैले हाम्रो उपस्थिति चेतनाका लागि हो, २–४ जना नेताबाट मात्र क्रान्ति त हुदैन नि !
‘द एक्सक्लुसिभ’का माध्यमबाट जनकपुरका जनतालाई के सन्देश दिन चाहनु हुन्छ ?
‘द एक्सक्लुसिभ’ का माध्यमबाट जनकपुरका जनतालाई म के सन्देश दिन चाहन्छु भने जनकपुरमा हाकिम र नेता मिलेर भ्रष्टाचार गर्दैछन् । त्यसमा मिडिया जगत पनि चोखो छैन । थोरै इमान्दार भए पनि कहिँ न कहिँ मिडिया पनि जिम्मेवार छन् । नेपालमै सवै भन्दा बढी सार्वजनिक सम्पति रहेको जनकपुरको सम्पतिहरु बेचिएका छन् । जनता अगाडी आउनु पर्छ, ऐतिहासिक ठाउँलाई सुन्दर बनाउन सवै लाग्नु पर्छ ।

मिति ः २०६८ अषाढ १२ गते