सहयोगको पर्खाईमा जनकपुरको क्रिकेट

शोभाकान्त पाण्डे
     जनकपुर मिथिला नगरीमा खेलको बारेमा कुरामा गर्ने हो भने विशेष रुपमा भलिबल, फुटबल, कराते, कवड्डी तथा क्रिकेट नै खेल्ने गरिएको पाइन्छ । यि सवै खेलमा जनकपुरका खेलाडीहरुले राष्ट्रिय एवं अन्तर्राष्ट्रिय स्त्तरमा आफ्नो पहिचान तथा छाप छाडेको पाइन्छ । विभिन्न खेलमा खेलाडीहरुको रुची भए तापनि जनकपुरमा क्रिकेट खेल बढी लोकप्रिय भएको पाइन्छ । नेपालको मधेश क्षेत्रमा क्रिकेट खेलको प्रभाव प्रस्ट रुपमा देख्न सकिन्छ । इ.स. १९८३ मा भारत क्रिकेटको विश्व च्याम्पियन भयो यस पछि नेपालमा (खास गरेर मधेश क्षेत्र जनकपुर, विरगंज, विराटनगर, भैरवा) क्रिकेटको प्रचार प्रसार विशेष रुपमा हुनुको साथै यसको लोकप्रियता पनि बढेको देखिन्छ । जनकपुर भारतको सिमानासँग नजिकिएकोले गर्दा पनि होला जनकपुरमा क्रिकेटको लोकप्रियता बढी हुनुको साथै खेलाडीको पहिलो मनपसन्द खेल क्रिकेट नै बन्न पुग्यो । जनकपुरले वि.सं. २०४५ सालमा राष्ट्रिय क्रिकेट खेलमा विजयी भएर नेपालमा आउने छाप छोड्न सफल भयो । यसरी वि.स.२०३९ साल जनकपुरमा क्रिकेटको लोकप्रियताबाट प्रभावित भई जनकपुर चुरोट कारखानाले आर्थिक सहयोग गर्नुको साथै राम्रो पर्दशन गर्ने खेलाडीहरुलाई जबमा पनि राख्यो । यसरी जनकपुर चुरोट कारखानाको प्रत्यक्ष रेखदेखमा जनकपरको क्रिकेटको विकास हुनुको साथै यसको लोकप्रियतामा पनि प्रस्ट रुपमा बृद्धि भयो । जनकपुरको क्रिकेट खलाडीहरु देशभरी जनकपुरको पहिचान तथा छाप छोडन सफल भयो । वि.सं. २०५२मा उक्त टिमको पहिलो राष्ट्रिय कप्तान उत्तम कर्माचार्य पनि जनकपुरका नै भए । जनकपुरका क्रिकेट खेलाडीहरुले अन्तराष्ट्रिय स्त्तरमा पनि नेपालबाट प्रतिनिधित्व गर्न सफल भए ।
इ.स. १९८५ मा भारतमा विश्वकप क्रिकेटको आयोजना गरियो जसको परिणम स्वरुप विश्वभरमा नै क्रिकेटको लोकप्रियता बढ्नुको साथै– साथै जनकपरमा पनि यसको अझ बढी प्रचार प्रसार भयो । नेपालको क्रिकेट विकासमा जनकपुरको योगदानलाई पच्छयाउन सकिदैन । विभिन्न समयमा अन्तराष्ट्रिय तथा राष्ट्रिय स्त्तरमा जनकपुरको खेलाडीहरुले आफ्नो व्यक्तिगत पहिचान बनाउनुको साथ–साथै जनकपुरको गौरव गरिमा राख्न सक्नु भएका केही महत्वपूर्ण खेलाडीहरुको नामावली तल दिइएको छ ।
उत्तर कर्माचार्य, दिपक रौनियार, दपिक गुप्ता, दामोदर गौतम,  नविन सिंह, प्रदिप शर्मा, सचिन मिश्रा, राज मोहम्मद, अमित मिश्रा, गोविन्द मिश्रा, संजय लामा, कुमार प्रसुन्न, दीपक श्रेष्ठ, अनिल मण्डल    , संजोग कर्ण ।
अब हामी कुरा गरौ वतमान अवस्थामा जनकपुरको क्रिकेटको स्थिती । एक साल पहिले सम्म जनकपुरका खेलाडीहरु क्षेत्र नं. २ (विरगंज) बाट राष्ट्रियस्त्तरको प्रतियोगिता खेल्ने गर्दथ्यो । तर जनकपुरका खेलाडीहरु संग विरगंजमा बारम्बार हुने पक्षपात बाट पिडित भई जनकपुरको सिनियर खेलाडीहरुको प्रयासमा जनकपलरलाई एउटा अलग क्षेत्र कायम गरियो । आज जनकपुरको क्रिकेट क्षेत्र नं. ७ बाट चिनिने गरिन्छ । जनकपुर अन्तर्गत धनुषा, महोत्तरी सर्लाही, सिरहा, तथा सिन्धुली पर्दछन् । नया क्षेत्रको रुपमा प्रवेश पाएको जनकपुर क्षेत्र नं. ७ को विगत एक वर्षमा नै आफनो छाप तथा पहिचान बनाउन सफल भएको पाइन्छ । तर ति सवै सफलताको बावजुद पनि जनकपरको क्रिकेट विगतको तुलनामा खराव हुदै गएको पाइन्छ । यसको प्रमुख कारण नै जनकपुरमा एउटा खेल मैदान नुहुन तथा संघ संस्थाहरुबाट आवश्यक सहयोग नपाउनु हो । जनकपुरमा एउटाखेल मैदान पनि नहुन जनकपुरको लागि दुर्भाग्यपूर्ण रहेको छ । म सम्पूर्ण खेलाडीको तर्फबाट सम्पूर्ण संघसंस्था क्लवहरु विभिन्न राजनितिक दल तथा बुद्धिजीविहरुलाई अनुरोध गर्न चाहन्छु कि हामी सवै अगाडी बढी आ–आफ्नो तर्फबाट थालनी गरौ । यसको पहिलो उदाहरणको रुपमा एउटा खेल मैदानको निर्माण गरौ । लेखक क्षेत्र नं. ७ जनकपुर क्रिकेट टिमका सदस्य हुन् ।

मिति ः २०६८ अषाढ ५ गते