जनकपुर विद्युत प्राधिकरणले आर्थिक चलखेल गरी भारतको विद्युत गायव गरेको छ – बजरंग प्रसाद साह

जनकपुर नगरपालिकाका पुर्व मेयर बजरंग प्रसाद साह सँग जनकपुरका लागि भारतको विहारबाट सम्झौता अनुसार दिइने भनिएको ८ मेगावाट विजुली जनकपुरमा किन आपुर्ति भइरहेको छैन, उनी माथि अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले लगाएको मुद्दा तथा जनकपुर नगरपालिकाको दुरावस्था लगायतका विषयमा द एक्सक्लुसिभका सम्पादक अजय अनुरागीले गरेको वार्तालापको सम्पादित अंश प्रस्तुत छ ः

तपाई जनकपुरको मेयर भएको बेला भारतबाट जनकपुरका निम्ति विजुली ल्याउनुभयो भन्ने खुबै प्रचार बाजी भएको छ । तर जनकपुरका जनताले त्यो बिजुलीको उपभोग गर्न पाएका छैनन । आइतबार देखि झन दैनिक १२ घण्टा लोडसेडिङ हुन गइरहेको छ । खोइ त त्यो बिजुली ?
हो, बेला बेलामा मैले मिडिया मार्फत यो कुरा उठाएकै हो । जनकपुरबासीलाई लोडसेडिङको मारबाट बचाउन विद्युत प्राधिकरणले आफ्नो तर्फबाट कुनै प्रयास गरेको छैन । पञ्चायतकालमा जनकपुरलाई ८ मेगावाट बिजुली दिने भनेर नेपाल विद्युत प्राधिकरण र भारत विहारको प्राधिकरण विच सम्झौता भएको थियो । तर त्यो सम्झौता भएपनि निष्क्रिय अवस्थामा थियो । संजोगले म दिल्ली नगरपालिकाको महावोर्डले आमन्त्रण गरेर बोलाएको अवस्थामा मैले समय मिलाएर भारतका विदेश राज्य मन्त्रि कमला सिन्हासँग साउथ ब्लकमा भेटें ।
     त्यहाँ उक्त सम्झौताबारे लेखेर दिएँ । त्यसपछि त्यहाँबाट उक्त कुरा कार्यान्वयन गर्न भारतीय दुतावासमा दिनेश भाटियालाई सिन्हाले पत्र पठाए । त्यसपछि पटनामा विहार प्राधिकरणले पनि मलाई बोलायो । पुरानो सम्झौता अनुसार ३ मेगावाट जति विजुली जनकपुर आउथ्यो । मेरो पहलमा दुवै तर्फ प्रयास भएपछि टूान्सर्फमर लगाइयो, नयाँ तार लाइन जडान गरियो । अनि २०५६ साल तिर ८ मेगावाट विजुली दियो जनकपुरलाई । त्यसपछि कुलेखानीबाट आउने नियमित वत्ती अर्को विहारको ८ मेगावाट विद्युतका कारण जनकपुर लोडसेडिङ मुक्त रहयो । त्यो बत्ती अहिले गायव भएको छ ।
त्यही त त्यो बत्ती प्राधिकरणले दिएन, कहाँ गायव भयो कसरी गायव भयो भन्ने सबालमा अब आन्दोलन नै गर्ने भनेर तपाईले विभिन्न सञ्चार माध्यम मार्फत चेतावनी दिनु भयो । तर खोइ आन्दोलन त गर्नु भएको छैन । तपाई कुरा मात्र गर्ने कि लागु पनि गर्ने हो ?
यसको लागि विगतमा मैले जनकपुर उद्योग बाणिज्य संघका मार्फत दुई पटक अन्तरक्रिया नै गराईसकेको छु । अहिले म कुनै पदमा पनि नभएका कारण अप्ठ्यारो भइरहेको अवस्थामा संघका पुर्व अध्यक्षका हैसियतले अन्तरक्रिया गराए । सबै सरोकारबाला व्यक्तिहरुका बीचमा मैले विजुलीको सम्बन्धमा आफ्नो कुरा राखे । हेर्नुस कुलेखानीबाट ढल्केबर मार्फत जनकपुर आउने विद्युत प्राधिकरणका कर्मचारीहरुकै चलखेलका कारण एउटा पेपर मिलमा जनकपुरको धेरै विजुली एउटा फिडरबाट जाने गरेको कुरा प्रमाणित भइसकेको छ । प्राधिकरणका कर्मचारी इमान्दार छैनन् । मेरो उहाँहरुमाथि ठुलो आरोप के छ भने भारतको विद्युत जनकपुर नआउनुमा आर्थिक अनियमितता प्रमुख कारण हो ।
प्राधिकरणका कर्मचारीहरुले त्यो विजुली अन्य ठाउँमा विक्री गरिरहेको तपाईको भनाई हो ?
त्यही त प्राधिकरणले जवाफ दिनु प¥यो नि, बत्ती कहाँ गोलमाल गरियो ? भारतको डुमराबाट भिठ्ठामोडसम्म बत्ती आएकै छ । जनकपुरको लागि आएको उक्त बत्ती हरहालमा बहाल हुनुप¥यो । प्राधिकरणले आर्थिक चलखेल गरी गोलमाल गरेकै हो ।
त्यही त आएन विजुली । कहिले देखि आन्दोलन गर्नु हुन्छ ?
हामीले मौका दिनु पर्छ, सम्झाउनु पर्छ त्यसपछि पनि मानेन भने हामी कडा रुपमा प्रस्तुत हुनुपर्छ । मैले के अनुभुति गरेको छु भने यसमा मिडियाको जति सहयोग हुनुपर्ने हो त्यति भइरहेको छैन । मिडियाको सपोर्टबाट उक्त विजुली जनकपुर ल्याउन हामी सक्छौं ।
जलेश्वरका जनताले आन्दोलन ग¥यो, सहर लोडसेडिङ मुक्त भयो । जनकपुर लोडसेडिङ मुक्त हुन्छ कि हुदैन ?
सम्भव छ, तर त्यसका लागि जनकपुरका जनतामा एकजुटता हुनुपर्यो । विभिन्न संघ संस्था, युवा क्लव, व्यवसायी, राजनीतिक दल एक साथ अगाडी आयो भने भारतको त्यो ८ मेगावाट विजुली पुनः फर्काएर जनकपुरलाई लोडसेडिङ मुक्त गर्न सकिन्छ ।
गत संविधानसभाको चुनावमा तपाईले नेपाली कांग्रेसका उम्मेदवार रामसरोज यादवलाई सहयोग नगरी अन्य उम्मेदवारलाई सहयोग गर्नु भयो, अन्तरघात गर्नु भयो भन्ने आरोप नगर समितिले प्रेस विज्ञप्ती मार्फत लगाएको छ । किन गर्नुभयो असहयोग ?
पत्र पत्रिकामा जुन बेला यो आरोप आयो, मलाई आश्चर्य लाग्यो । रामसरोज जी सँग पनि मेरो कुरा कानी भएको छ । उहाँलाई थाहा छ म दुई महिना अगाडी देखि नै तय रहेको अन्तरराष्टिूय सम्मेलनमा सहभागि हुनका लागि चिन जानु परेको थियो । चुनावको १० दिन अगाडी म चिन गएँ र चुनाव पछि फर्के । चुनावमा अनुपस्थित भएको मान्छेले विपक्षीलाई जिताउन कसरी भुमिका खेल्न सक्छ ? त्यसैले म माथि लगाइएको आरोप सरासर झुठो हो ।
नियतवस अनुपस्थित हुनुपनि एक प्रकारको असहयोग नै हो नि, हैन र ?
हैन, म आफै सदस्य भएको ‘लुसि’ लाईटिङ अरबन कमिटीको सम्मेलनमा चिन गएको हो । नेश्नल इन्टर नेश्नल मोनुमेन्टको लाइटिङ कसरी गर्ने भन्ने बारेमा उक्त संस्थाले सपोर्ट गर्छ । जनकपुरको जानकी मन्दिर, राम मन्दिर, विवाह मण्डप, रामानन्दद्वारमा उनीहरुको सपोर्टबाट भविष्यमा कसरी लाइटिङ गराउने भन्ने उद्देश्य थियो । पर्यटकलाई वढी भन्दा वढी आकर्षित गर्न सकिन्छ । यदि त्यो गराउन सकियो भने जनकपुरलाई फाइदा हुन्छ । मेरो कुनै नियतवस अनुपस्थिति भएको होइन । मसँग त्यसको थुप्रै प्रमाण छन ।
तपाई जनकपुर नगरपालिकाको मेयर हुँदा पद तथा अख्तियारीको दुरुपयोग गरी व्यापक आर्थिक हिनामिना गर्नुभएको अभियोगमा अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले तपाई विरुद्ध मुद्दा नै दायर गरेको छ । के हो त्यो विषय ?
 हेर्नुस विभिन्न ८ वटा अभियोगहरु म माथि लगाइयो । जनकपुर नगरपालिकाको सम्पुर्ण बोर्ड, नगरपालिकाका कार्यकारी अधिकृत, लेखाअधिकृत सबैलाई उक्त मुद्दामा इन्भल्व गराइएपनि टारगेट प्वाइन्टमा मुख्यतः मलाई नै पारियो । ती ८ वटा अभियोग मध्ये ७ वटा अभियोगहरु विषेश अदालतमा नै खारेजी गरिसकिएको छ । संजोगले एउटा अभियोग म माथि लगाइएको छ । मलाई समझमा आइरहेको छैन कि ७ वटा अभियोग खारेजी गरेपनि आठौं अभियोगपनि किन खारेजी गरिएन ? सर्वोच्च अदालतमा त्यो मुद्दा म अहिलेपनि बोकिरहेको छु, प्रक्रियामै छ ।
कुन कुन अभियोग खारेजी भयो ?
हेर्नुस, अख्तियार भन्दा पनि ठुलो निकाय छ भने म अख्तियारका पदाधिकारी सूर्यनाथ उपाध्याय विरुद्ध मुद्दा हाल्ने तयारी गरेको छु । लेखा सम्बन्धि ज्ञानै छैन अख्तियारलाई । जस्तो नगरपालिका कार्यालयको ५ लाख रुपैयाँ जति टेलिफोन महसुल मेयर बजरंग साहले दुरुपयोग ग¥यो भन्ने आरोप थियो । कृष्ण गिरी, वृषेश चन्दलाल पालाको र मेरो कार्यकालको जम्मै बाँकी महसुल जोडेर म माथि आरोप लगायो ।
    दुरसञ्चार कार्यालयले केबुल वाइर जनकपुरमा राखेको वापत जनकपुर नगरपालिकाले एक पैसा पनि लिएको छैन । जडान गर्नका लागि भारत वा काठमाण्डौबाट सामग्री ल्याउदा चुँगीकर नतिर्ने र नगरपालिकाले पनि कार्यालयले प्रयोग गरेको टेलिफोनको महसुल नतिर्ने दुवै पक्षविच वृषेशजीकै पाला देखि समझदारी भएको थियो । त्यही सम्झौता अनुसार टेलिफोनको महसुल दिइएको थिएन । मैले त्यो पेपर बुझाएपछि त्यो अभियोग खारेज भयो । त्यस्तै पुष्टि नै नहुने सात वटै अभियोगहरु पनि खारेज भयो ।
अहिले चलेको मुद्दा अर्थात प्रक्रियामै रहेको मुद्दा के हो ?
मैले १० लाख रुपैयाँ खर्च गरेपनि लेखामा नदेखाइएको अख्तिारले अभियोग लगाएको छ ।
भारतको दिल्लीबाट र जापानबाट जनकपुर नगरपालिकाको लागि तपाईले आफ्नो कार्यकालमा भित्रियाउनु भएको सबारी साधनहरुको विजोग प्रति तपाईको के भनाई छ ?
भारत सरकारको सहयोगबाट चार करोड मुल्य बराबरको सरसफाई सामग्रीका लागि टूयाक्टर, टिफर, एक्साभेटर, लोडर लगायतका सवारी साधन आयो । त्यो सामग्री आइसकेपछि ग्रामिण क्षेत्रका वडाहरु १२, १३, १४, १५ र १६ मा सडक निर्माण ग¥यौं । वर्दिवासमा रातो माटो भेटेपछि त्यो ग्राभल किनेर सडकमा हाल्यौं । पवन सिंघानियाँले बनाउन लागिरहेको स्वर्गद्वारमा समेत ग्राभल दियौं । जापानबाट ‘ताकारुका सोसाइटी’ नामक अन्तराष्टिूय गैरसरकारी संस्थाबाट १ करोड २५ लाख रुपैयाँ बराबरको टोइटाको वेल इक्विपड एम्बुलेन्स ल्यायौं । उक्त एम्बुलेन्समा फ्रिज, पेसेन्ट विरामी परेपछि आवश्यक परेमा चल्ती अवस्थामा पनि स्लाइनिङ गर्न सकिने, ब्लड दिन सक्ने सुविधा सहित थियो । तर ति सबै सामानहरु एम्बुलेन्सबाट चोरी भयो । भारत सरकारले फेरी एउटा एम्बुलेन्स नगरपालिकाको लागि दियो । जनकपुर नगरपालिकाले यी सम्पतिहरुलाई माया गरेर सेवामा लिनु पर्ने हो । तर त्यहाँका कर्मचारीहरुले अत्यन्तै खराव अवस्थामा कतिपय कामै नलाग्ने अवस्थामा पु¥याइदिएको छ । बहुत दुखको कुरा हो ।
तपाई मेयर हुँदा बाटो फराकिलो गर्ने निर्णयमा आफ्नो घर र आफन्तका घरहरु जोगाउन कम चौडा र अन्य ठाउँमा वढी चौडा सडक बनाउने निर्णय गर्नुभयो रे । किन दुई तरिकाको मापदण्ड अपनाउनु भयो ?
जनकपुरमा बाटो र ढलको धेरै ठुलो समस्या थियो । २०५८÷०५९ साल तिर जनकपुरको सडक कति चौडा गर्ने भन्ने मापदण्ड जनकपुरको बोर्ड र परिषदले पास ग¥यो । सही माइनेमा भन्ने हो भने मेरो कार्यकालमा कसैको घर भत्काउनुपर्छ भन्ने मापदण्ड नै बनेको थिएन । त्यसको लागि नगरपालिकाले पनि कुनै खास एक्शन लिएन । कम से कम जानकी मन्दिर र राम मन्दिर निर सडक चौडा हुनुपर्छ भन्ने कुरा आयो । त्यसकारण जानकी मन्दिर अगाडी र जनक चौक तिर एक्सन पनि भयो । पछि केही मान्छेहरुले अवरोध पनि ग¥यो ।
जनकपुर नगरपालिकाको दुरावस्था सम्बन्धमा के भन्नु हुन्छ ?
जनकपुर सहर अत्यन्तै फोहर सहर भइसक्यो । म प्रत्येक दिन त्यो कुरा फिल गर्दैछु । विकास निर्माणको कार्यहरु भइरहेको छैन । जवसम्म स्थानिय निकायमा जनप्रतिनिधि चुनिदैन तबसम्म केही गर्नपनि सकिन्न । मलाई लाग्दैन कर्मचारीहरु सुधारका पक्षमा छन । उनीहरुमा काम गर्ने स्प्रिट छैन, इमान्दारीता छैन ।
संविधानसभामा प्रतिनिधित्व गर्न तपाईले टिकट पाउनु भएन । अब फेरी नगरपालिकामा जनप्रतिनिधि बन्ने तपाईको इच्छा छ ?
मैले अहिले कुनै किसिमको सोच बनाएको छैन । मेरो अहिले अदालतमा मुद्दा चलिनै रहेको छ, त्यो क्लियर भएपछि राजनैतिक निर्णय लिने छु । तर सामाजिक दृष्टिकोणले जनकपुरको राम्रो कसरी हुन सक्छ भन्नेमा लागेको छु ।
तपाईको राजनीतिक करियरमा भ्रष्टाचारको मुद्दा के बाधक बनेको छ ?
मैले वकिलहरुसँग सल्लाह गर्दा बाधक नबनेको पाएको छु । तर, मुद्दाको छिनोफानो लागिसकेपछि नैतिक बलपनि मिल्ने हुनाले अहिले कुनै पदमा नजाउ भनेको हो ।
नेपाली कांग्रेसबाट असंतुष्ट भएर तपाई अन्य पार्टीमा पनि जानसक्ने, कतिपयसँग संवाद पनि भएको भनेर चर्चा चलेको छ । के तपाई कांग्रेस छोड्नै लागेको हो ?
सबैभन्दा ऐतिहासिक पार्टी, राणाकाल देखि नै लोकतन्त्रका निम्ति संघर्ष गर्दै आएको नेपालको सबैभन्दा पुरानो पार्टी नेपाली कांग्रेस हो । अरु पार्टीले त्यस किसिमको प्रतिष्ठा कमाउन सकेको छैन । म कांग्रेस छोड्ने पक्षमा छैन । मलाई चिनेका धेरै मानिसहरुले मसँग कुराकानी गर्छन । विभिन्न पार्टीका व्यक्तिहरुसँग मेरो व्यक्तिगत सम्बन्ध त छ । वहाँहरुले कतिपय पटक प्रस्ताव पनि गर्नुभएको हो । तर मैले त्यो प्रस्तावमाथि कहिल्यै पनि ध्यान दिएको छैन ।

मिति ः २०७०÷०९÷२१