‘रमजान’मा रम्दै मुस्लिम समुदाय

द एक्सक्लुसिभ सम्वाददाता
जनकपुरधाम............
इस्लाम धर्मावलम्बीहरुको महत्वपुर्ण चाड हो( रमजान ।  यो महिना मुसलमानका लागि शुभलाभको महिना हो । इस्लाम धर्माबलम्बीहरुलको महान चाड रमजान विहीबार देखि शुरु भएको छ । इस्लामिक महिना सवाण समाप्त भई रमजानको पहिलो चन्द्रमा (चाँद) बुधबार साँमm मुस्लिम समुदायले देखे पछि रमजान शुरु भएको हो ।
एक महिना सम्म मनाइने यो चाडमा सात वर्षदेखिका सबै व्यक्ति अनिवार्य रोजा (उपवास) बस्नुपर्ने हुन्छ । मुसलमानहरुको पाँच महत्वपुर्ण कार्य रोजा, नमाज, हज, जकात, र फित्तरा नियामानुसार गर्नुपर्ने तथा तिर्नुपर्ने भए पनि हजबाहेक सबै कार्य रमजान महिनामा प्राप्त गर्ने अवसर पाउने भएकाले पनि यो महिनालाई मुसलमानहरुले महत्वपूर्ण महिनाका रुपमा लिने गरेका छन् । घाम उदाउनुभन्दा डेढ घण्टा अगावै खानेकुरा खाएर प्रारम्भ गरिने रोजा घाम अस्ताएपछि फलफूल तथा मिठाई खाएर समाप्त गरिन्छ । यो समयलाई रोजा खोल्ने भनिन्छ । दिनभर केही पनि खान नहुने यो पर्वमा मुसलमानहरुले आ(आफ्नो गच्छेअनुसार विभिन्न किसिमका परिकार बनाई रोजा खोल्ने गर्छन् । रोजाको समयमा कुनै पनि खानेकुरा मखमा हाल्नु हुदँैन, जानेर थुक पनि निल्नु हुदँैन भने दिउँसो सबै मानिसले दतिवन गरी मुख धुनु पर्छ । रोजा बस्नेलाई शारिरिक संभोग, झुठोबोलिने लगायतबाट बचि पाकसाफ सफासुगर भई कम्तिमा दैनिक पाँचचोटि नवाज र विशेष प्रर्थणा स्वरुप राति तरावि पढिने गरिन्छ  । ९२ किलो मिटर दुरि बराबरको यात्रा गर्दा, महिला महिनाबारिको अवस्था हुदाँ वा  अन्य अवस्थामा रोजा छोड्न सकिने प्रवधान हरेपनि पछि कजाको रुपमा रोजा राख्नु पर्छ मोफति शेरे नेपालले बताए । इस्लामिक धर्मग्रन्थका अनुसार रोजा दुई हिजरी सवाणको १०तारिक देखि मुस्लिम समुदाय माथि र्फज अथार्त अनिर्वाय गरिएको बताइन्छ । पवित्र कुरान सरिफको दोस्रो परमा भन्निएको छ (ऐ इमानबला तिमी माथि रोजा अनिर्वाय गरिएको छ, जस्तोकि तिम्रो अग्रजहरु माथि अनिवार्य गरिएको थियो, जस्लाई तिमीले पनि अपनाउनु पर्ने हुन्छ ।  रमजान इस्लामिक कैलेण्डरमा ९ औ महिनाको रुपमा रहेको छ । इस्लाम धर्मका  ५ वटा आधारस्तमभ इमान, नवाज, रोजा, जकात,हज मध्ये रोजा तेस्रा नम्वरको  हो । त्यसैले रमजान मुस्लिम समुदायको लागि  विशेष महत्व राख्दछ । जनकपुर वार्ड नम्बर १ स्थित मदरसा दारुल उलुम नुरी बरकातीका मोफ्ती मो. असरफ रजा  बरकातीले भने  (संसारकोे चारवटा अकाशिय पुस्तकहरु तोरेत, जबुर, इजिल्ल जसलाई बाइवल पनि भन्निछ र अन्तयमा कुरआन सरिफ अवतरित भएको थियो बताईन्छ ।  रमजान महिनामा नै  २७ तारिकका दिन इस्लामधर्मको सब भन्दा ठुलो धर्मग्रन्थ पवित्र  कुरआन सरिफ नाजिल (अवितरित) भएको थियो । उनले अगाडी भने ( संसारको आवश्यता अनुसार अल्लाहले एक(एक पराको रुपमा ज्ञान पठाई रहदाँ २३ पछि मात्र पवित्र कुरआन पुर्णता पाएको थियो । यो  महिना भरि नै जनत (स्वर्ग) का सात वटै ढोका खुल्ला रहन्छ भने जहनम (नक्र) का सबै ढोका बन्द रहन्छ । रोजा सवै बालिग  महिला र पुरुष दुवै माथि अनिवार्य रहेको उल्लेख गर्दे मोफ्ती रजाले यस महिनामा कसैलाई एक रुपैया दान गर्दा ७० रुपैयाँ बराबरको सवाव (पुन्य) प्राप्त हुने जनविश्वास रहेको बताए । साथै उनले १ नफिल नमाज पढ्दा एक फर्ज, र एक फर्ज नवाज पढ्दा ७० फर्ज नवाज पढे बराबरको पुण्य प्राप्त हुने किम्दन्ति रहेको जानकारी दिए । यसै महिनामा साढे सात तोला सुन वा साढे ५२ तोला चाँन्दि तथा त्यति बरावरको  सम्पिति भएको खण्डमा अनिर्वाय रुपमा जकात अथार्त दानका गर्नका लागि साढे दुई प्रतिशतका दरले  रकम निकाल्नु पर्ने हुन्छ । स्थानिय जकिर खानले भने( दानका लागि निकाएिको रकम गरिब, असाहयहरुमा खर्च गरिन्छ । एक महिनासम्म रोजा बसेपछि मात्र इदुल फित्र अथार्त इर्द पर्व  मनाइन्छ । इर्द को नमाज पढनु भन्दा पुर्व रोजामा भएको टुटि वा रोजालाई शुध्किरणका लागि पर व्यतिm २किलो ४५ ग्रामका दरले परिवारका सवै सदस्यहरुले फित्रराको रुपमा वा त्यति बरावरको दान अनिर्वाय रुपमा गर्नुपछ ।
दिनभर केही पनि खान नहुने भएकाले ठुला मानिसहरुले सजिलै रोजा पूरा गरे पनि उमेर नपुगेकाले धेरै कठिनाई भोग्नु पर्ने हुन्छ । जसले कनि कठिनाई महसुस गर्छ, त्यसले त्यति नै धर्म पाँछ भनेर ठुला मानिसहरुले बालबालिकालाई रोजा बस्न प्रेरित गर्छन् । शरिर र मन दुवै शुद्ध रहनु पर्ने रोजामा महिलाहरुको महिनावारी सुरु भएमा त्यो महिलाको रोजा हँुदैन र महिनावारी रोकिएपछि पुनः रोजा बस्नु पर्ने हुन्छ , रोजाको समयमा श्रीमान् र श्रीमतीबीच शारीरिक सम्पर्क गर्न हँुदैन मुसलमानहरुले रोजा आवधिभर नियमित नमाज पढछन् भने रातीको नमाजपछि कतिपय मस्जिदमा तरावी नमाज पढ्ने गर्छन् । तरावी नमाज मुसलमानहरुको विशेष प्रार्थना हो । यो दुई किसिमाको हुन्छ( तरावी र खत्तम तरावी ।
खत्तम तरावी कुरानका पूरै हरफहरु कण्ठस्थ पारेर पढ्नु पर्छ । तरावी कुरान कण्ठस्थ भएका मौलाना वा हाफिज दुवैले पढाउन पाउँछन् । आर्थिक रुपमा सम्पन्न मुसलमानहरुले रोजाको समयमा गरिब, दीनदुखीहरुलाई दान गर्नु पर्छ । दान धार्मिक नियमानुसार गर्नु पर्ने हुन्छ, यसमा कसैले कम, कसैले बढि भन्ने हँुदैन । रोजाको समयमा मुसलमानहरुले आफ्नो सम्पतिको अढाई प्रतिशत कर निकाल्नु पर्छ । यस अतिरिक्त रोजाको अवधि पूरा गरिसकेपछि “इद” को नमाज पढ्नुभन्दा पहिले जनही एक किलो ७ सय ५० ग्राम गहँुको दाम निकाल्नु पर्छ, जसलाई फित्तरा भनिन्छ । यो नियम संसारभरीका मुसलमानहरुमा लागू हुन्छ । यसरी निकालिएको रकम गरीब दीनदुःखीहरुलाई बाँड्नुका साथै फित्तरारजकात मुसलमानहरुको पाठशाला(मदरशा) सञ्चालनमा प्रयोग गरिन्छ । तीस दिनको रोजा पूरा गरेपछि पुरुषहरु इदगाहमा र महिलाहरु एकान्त ठाँउमा गएर सामूहिकरुपमा नमाज पढ्ने गर्छन् र अन्त्यमा एक आपसमा अँगालो मारेर इदमुवारक भन्दै बधाई साटासाट गर्छन् । नमाजको समयमा शरीरसँगै लुगाफाटो पनि शुद्ध राख्नु पर्ने कडा धार्मिक नियम छ । नेपालमा लगभग १० लाख रहेका मुसलमानहरु राजधानी, पहाडी जिल्ला गोरखा र तराईका विभिन्न जिल्लामा छरिएर बसेका छन् ।



   

मिति ः २०७०÷०३÷३०