म पनि त इमान्दारै हुँ !- अनुज मिश्र

अनुज मिश्र
बेईमानहरुले कुरा काट्दा  जहिले पनि एउटा कुरा राख्ने गर्छन– को हून त आजको जमानामा सच्चा इमान्दार मानिस ?
मलाई त  आफ्नै नाउ भनु  जस्तो लाग्यौ तर मलाई भन्दै गरेको देख्दा तपाई आफ्नो पनि भन्नुहोला भन्ने डरले त्यसलाई गौण गरे ।  तर, म इमान्दार हु्ु  भन्ने  कुरा हरेकको मुखारबिन्दबाट झर्नु बनेको त बेईमानहरुको संख्यामा कमी हुनुपर्ने हैन र? अब यसरि बेला मौका हेरेर बोल्नुपर्ने कुरा जहासुकै बोलिदिदा छोराछोरी र  समाजमा पर्न जाने असर पनि सोचेर बोल्नु पर्ने हैन र रु ठुल( ठुला कुर्समिा बस्नुपर्दा कुर्सिको आचार संहितालाई ध्यानमा राखेरपनि कम्तिमा कानुनसम्मत  इमानदार बनेर जुँगा   चढाउनु पर्ने हैन र? तर पनि शानले मानौ कि पुर्खाले दिएर पठाएको कला झैँ  गौरवान्वित भएर साना(साना इमानदारलाई तर्साउदै गफगाफ लगाउदै मज्जाले  फेरिपनि अर्को ईमान्दारीका कुरा छाट्दै हियुल गर्दा , सम्मान  पाँउदा त बास्तवमा  किताबी इमान्दार र बाहिरका इमानदार दूइ फरक(फरक हुन  जस्तो लाग्यो । अनि त त्यो मानिसलाई माथिको प्रश्न सोध्दा उनले मलाई अर्काे प्रश्न को हुन ? भन्ने तेर्सयाए । म आश्चर्य त  परिन किनभने यै प्रश्न म अरुलाई टक्रयाउदा मलाई ्ु मै हु मै हु, भन्ने हजारौ,लाखौं ,कति हुन्थ्यो कति ?
बिचरा त्यो बेईमान इमान्दारलाई तै हजुर (हजुर गर्नेको संख्या हेर्दा एक मनले साँच्चै यै हो कि जस्तो पनि लाग्यो । तर उसलाई  रुपियालिदै मैले आफ्नै आँखाले भेटे थे, त्यो कुरा सम्झेर म झस्के  ।  अब दुइतिर मान्छे उभिदा त अलिक सजिलो पर्नेथ्यो तर सबै मै हु भन्ने परे । अब त्यस्तो भिडमा त बीबीसीका  रबिन्द्र मिश्रले पनि कुलेलाम ठोक्नु पर्थयो !
अब एकातिर सबै इमानदारको लाइन र अर्काेतिर पछाडी हेर्दा त त्यस्तोमा म एक्लै बेईमान परेथे । अब त्यतिका मान्छे र  उनका दुतहरु जो पनि त्यही क्यूमा थिए ,उनिले पनि त मलाई सजिलो पारे हुन्थ्यो ! मेरो केहि बल चलेन ।  त्यहाँ उभिने जतिमा, कोहि भोजको नाममा, कोहि डाइरेक्ट, कोहि रिचार्ज, कोहि पढाईमा पास , कोहि मुद्दा, कोहि मान्छे छुटाउने,कोहि लेख्ने  नाममा बेईमानी गरेकाहरु पनि थिए । मलाई हेर्दा त्यहाँ पनि म इमान्दारमा गनिए तपाइलाईयोरत्यो भन्दै भ्रस्ट इशारा दिन चुकेनन। अब यतिका हेर्दा पनि यी कसरि होलान त बेईमान बारेमा फेरी ध्य्नाकर्षण गर्दा अरुले मलाई पनि ‘अन्डर इरेजर’ राख्न कसर बाकी राख्थेनन । म पक्ति बाहिर जानुस तपाई भ्रस्ट घुस लिनेर दिने मान्छे  भनिदिदा  त मलाई  उनले समाज सेवामा सम्मान पाएको   प्रशंशा(पत्र देखाउन थाले । अब यसरी इमान्दारको परिभाषा बाझिन गएको खण्डमा कुन चाहिँ बाधा अड्काउ फुकाउले संसोधन गरिने भन्ने बारे अर्काे चर्काे बहस  चलाउनु पर्ला , सर्बोच्च धाउनु पर्ला ! यो मेरो देशको हरेक मानिस यस्तै होलान भन्ने सोच्दा खुशी लाग्नु पर्ने कि दुस्ख ठयाक्कै भन्न गर्हाे छ । मलाई  दुस्ख लागे पनि अरु खुशी हुनसक्छन  कारण अरुपनि इमान्दार भएपछि त भावनात्मक संबन्ध हुनजान्छ । यसरि यदि सबै त्यही संबन्धको आधारमा पनि एकजुट भए त राष्टूको कल्याण निश्चित नै इमान्दारिका साथ हुनेछ । र यिनका मन भए हाम्रो जस्तो भन्नेको  त  जुसुकैबेला नि !
    कुनै स्कुल वा क्याम्पसको परिक्षामा यस्ता प्रश्न सोधे लेख्न के गाह्रो हुन्थ्यो र, एउटा असल मानिस जो कुनै जिम्मेवारी र कर्तव्य कसैको डर, मोलाहिजा, पक्षपात, द्वेष वा लोभमा नपरी गर्ने गर्छन तिनलाई भन्थे  , इमान्दारीका साथ काम र्गयो भने राति आरामसँग निदाउन पाइन्छ भने लेख्थे । त्यति लेखे त  ठयाक्कै मिल्न जान्थ्यो अहिले यता अब मानिस बिचका परिभाषा सबै उल्टो पाउदा गूगलमा मैले ‘को हून त इमानदार’ भन्ने खोज्नु पर्ला! सच्चि  को हुन त? गाउँतिरका बुढा बा र आमाहरु कुनै मुद्दा मामिलामा पर्दा  घुस दिने नै गर्छन, हरेक बर्ग , संग संस्था , सरकारी निकाय (यी सब त  शोषण नै गर्ने हैन र १ एक बाट बाँच्यो भन्ने अर्काेले, यसरि हुदा पनि त इमान्दारीको लेबल त दिन सकिदैन क्यारे ! त्यसरी दिदा फेरी म माथि  अख्तियार, उफ्पÞm ! नेपालमा केहि घटनाहरु घटित त हुन्छन तर रहस्य जनसमुदायमा उजागर हुदैन जस्तै राजा बिरेन्द्रको  हत्या, मदन भण्डारीको मृत्यु, अमर लामा , दैलेख हत्या । आदि । इमान्दारिताको पनि सायद त्यस्तै केहि भएछ ! होइन भने  को हो त ईमान्दार, कसले लिन्छन पसले संग बिल, को तिर्छ पुरा भ्याट, कसले एक्लो मान्छेलाई विश्वास गर्छ त आजकल? इमान्दारीको भट्टीमा पाकेर आएको भन्ने पाका इमान्दार त होइन कम्तिमा त्यस्तो भट्टीको गन्ध मनपराउने पनि भैदिदा भ्रष्टाचारी कम हुने गर्थयो । ईमान्दारी जन्मजात आउदैन , जन्मजात आउने भनेको प्रकृतिबाद अनुसार (प्रेम, यौन, लोभ आदि हुन । सायद तपाई इमान्दार हुनुहुन्छ कि ? भन्न गाह्रै पर्ला ।

२०७० माघ २६ गते